۱۳۹۲/۰۳/۱۰

Urmiye Gölü 12.000 ildir bu Durumda olmamış(2)


Umud Urmulu
- Urmiye Gölünə başqa yelərdən Su gətirmə tasarısının sounucu nə oldu?
Bu tasarı həmiş masada olmuş ancaq su gətirmək istənilən yerdə əyər yanlış hesab edərsək yeni bir ekolojik sorunla qarşı qarşıya olarıq.  Urmiye Gölünə Araz çayından 100 milıyon metr kub su gətirmək istənildi ancaq bu tasarım ən az 5 il bundan öncə başlamalıdı və bugün qullanımı halində olmalıydı ancaq belə dəyil və olmadı. Urmiye Gölü indiklik 20 milyard metr kub suya ethiyaci var və Araz çayından gətirilən 100 milyon metr kub bilə Urmiye Gölünü qoruma qüçün heç bir etgisi olamaz. Urmiye Gölünün hər il yanlız 1 milyard metr kub suyu buxarlaşır, iran devlətinin başqa tasarımlarıda bilim dışı olduğu üçün eyni sonuc yaratacağını ön görmək olur. Bir ekolojik fəlakəti önləmək üçün yeni bir ekolojik fəlakətin yaranmasına gərək yox və Urmiye Gölünü qorumaq və yenidən canlandirmaq üçün Araz Gölünün qurumasına gərək yox. Iranli bir çox doğa və çevre uzmanı iran devlətinin bu tasarısına tepki göstərdilər və mən inanmiram bu tasarı gərçəkləşə. Devlətin ilk işi bölgədəki Ulusu Urmiye Gölünün qurumasından sonra yaranan fəlakət haqqında bilgiləndirmək gərəkir, insanların bir çoxu Urmiye Gölü quruduqdan sonra nə olacağını bilməməktədirlər. əkinçilik sistemində dəyişiklər olamlıdır və daha az su qullanan türlər əkilməlidirlər, yeni sulama sistemindən qullanmaq lazim, Su quyularin hamısı yasaqlanmalıdır vs gərək iran devləti Türkiyə, Quzey Azərbaycan, ermənistan və iraqdan Turist bölgəyə gətirərək bölgə ekonomisinə yön verib və əkinçilikdən uzaqlaşdıra.
- iran devlətində bu işlərlə uğraşan hansı örgütlər var, bu örgütlər Öz sorumluluqlarını yerinə gətirirlər mi?
Iran’da bu qonuda bir neçə örgüt çalışmaqdadır, bunların bəzisi baxan olaraq bəzəisi isə daha aşağı seviyələrdə çalışmaqdadırlar. Öncə dilə gətirdiğim kimi Urmiye Gölünə tökülməsi gərəkən su ölçümü bəlli uzmanlar tərəfindən bəlirləndi ancaq bu olay indiyədək gərçəkləşmədi və necə gərçəkləşməsi üçün də heç bir tasarım yoxdur.  Bu qonuda iran çevrə Baxanı, Əkinçilik örgütü, sudan sorumlu baxan və bir çox devlət seviyəsəndə olan örgüt və baxanlar söz sahibidirlər və eləcə bu qədər bəlirsiz və sormululuq daşıyan örgütlərın hər birisi öz sorumluluğun yerinə gətirmədiği üçün bugün Urmiye Gölünü qorumaq üçün heç bir iş iləriləməmktədir.
 - bir çox bölgəsəl və kürəsəl doğa və Çevre Uzmanı Urmiye Gölünün quruması sonucu yaradılan fəlakət haqqında bilgi vermişlər, sizcə Urmiye Gölü quruyursa hansı bir fəlakətlə qarşı qarşı olacayıq?
Urmiye Gölünün alanı 5.2 milyon hektardır və Urmiye Gölü quruyursa bilə Aral Gölü kimi bir balaca bölümü yaşayacaqdır, ancaq Gölün qurumasından doğuracaq yan etgilər qorxuncdur. Urmiye Gölü Qurumaya başladıqdan sonra bölgənin hava istiliği 2 dərəcə artmışdır və Urmiye Gölü daha Günəş Enerjisini alıb və bölgə istiliğini azalta bilmir və tərsinə Göl üzərində olan Duzlara Günəş dəydikdən sonra Duzlar enerjini bir daha ekolojiyə geri qaytarır və bu bölgədə pis etgilər yaradır. Urmiye gölü quruması büyük ölçüdə Tuz duman və Duzların bölgədə artmasına yol açacaqdır və olayın ən qorxuncu budur. Urmiye Gölü çevrəsindəki bütün şəhər və yerləşim yerləri Duz, Tuz və Duman başladıqdan sonra boşaltılmalı olacaqdır və yaşam imkansiz, bu durumda bölgəsəl zorunlu köçlər başlayacaqdır.  Artı olaraq Duz Sunamılər başlamağını bir çox çevre və doğa uzmanına görə olasılığı daha yüksəkdir və eləcə Duz sunamısı başldıqdan sonra bölgədə əkinçilik bütünlüklə yox olacaqdır. Bu durum daha az seviyədə Aral Gölü quruduqdan sonra görüldü ancaq Urmiye Gölü duzlu olduğu üçün durum daha gərgin və qorxunc olacaqdır. Çeşidli yayqın xətəliklər və kanserlərin yaranmasıda Doktorlar tərəfindən ön görülməktədir və bu olayı görməməzlikdə gəlmək olmaz. Bir sözlər demək olur Urmiye Gölü quruyursa bölgə yox olacaqdır və insanlığın yaşadığı gündən bəri ən büyük zorunlu Köç Güney Azərbaycan’da gərçəkləşəcəkdir.   
- danışıqlarınızda Urmiye Gölünün qorunmasından bir şeylər söylədiniz, sizcə Urmiye Gölünü necə qorumaq olur və bu durumdan çıxarmaq üçün nə yapılmalı? 
Gərək Urmiye Gölü su yönətimini yenidən tərifləyək və Urmiye Gölü su alanlarına görə qullanımını tərfik edək. Urmiye Gölü 4 milyard metr kub su ürətə bilir və bunun dışında heç bir su qullanımına izin verməməliyik, əkinçilik alanları yeni sulama sistemləriə su qullanımını daha azaltmalıdırlar, Barajlardan bəlli ölçüdə Su Urmiye Gölünə axıtılmalıdır, əkinçilik türlərini yenidən gözdən keçirmək lazim və daha az su qullanan ürünlər əkilməlidir vs bəlkə bu yöntəmləri qullanarsaq Urmiye Gölü 10 il içində öncəki durumua yox ancaq Qanyan Yarının yanləız Qanını durdura bilərik. saydığım yöntəmlərin ən önəmlisi bölgədə Baraj tikməyi durdurmaq və var olan Barajlardan Urmiye Gölünə su axıtmaqdır, bununla yanı sıra bölgədə ekonomiklə ilgili dəyişiklər olmalıdır, bölgədə əkinçilik dən Başqa ekonomi alanlarına keçid sağlanılmalıdır və bu işi iran devləti görməlidir yoxsa Çevrə və Urmiye Gölü yox olur.

۱۳۹۲/۰۳/۰۸

سدسازی زیرزمینی در آزربایجان جنوبی آغاز شد

دولت ایران که آزربایجان جنوبی را به مانند آزمایشگاهی برای آزمودن هر نوع آزمون جدیدی بکار می بندد در جدیدترین آزمونها پس از ساخت سدهای متعدد روزمینی که سبب خشک شدن بیش از 70% مساحت دریاچه اورمیه گردید اینبار در زیرزمین نیز سدسازی هائی را آغاز نموده است. بدون تردید آثار زیانبار سدسازی های صورت گرفته در آزربایجان جنوبی رفته رفته نمایانتر می شود و خشک شدن دریاچه اورمیه، عدم حاصلخیزی و باروری خاک نسبت به گذشته، فرسایش خاک و .. از آثار میان مدت سدسازی های صورت گرفته می باشد، در بلند مدت سدسازی ها دولت ایران در آزربایجان جنوبی ضربات غیرقابل جبرانی را بر تن ناتوان آزربایجان وارد خواهد ساخت که مهمترینشان نابودی محیط زیست آزربایجان و مهاجرت اجباری میلیونها آزربایجانی خواهد بود.
به گزارش ایسنا عبدالمحمد غفوری روزبهانی درگردهمایی یک روزه «ارایه یافته‌های تحقیقاتی آبخوانداری و تغییر الگوی کشت در اراضی حاشیه دریاچه اورمیه» که در محل ایستگاه آبخوانداری تسوج برگزار شده بود، گفت: این طرح ازسه سال پیش با همکاری پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری انجام می شود و کار مطالعاتی احداث یک سد زیرزمینی هم در شهر تسوج شهرستان شبسترانجام شده است که به زودی این طرح به صورت اجرایی پیاده خواهد شد.
وی با بیان اینکه فاز اول طرح احداث سدهای زیرزمینی برای استفاده از جریانات زیر سطحی در مناطق خشک و نیمه خشک اجرایی می شود، تحقیقات فرسایش خاک و روشهای حفاظت خاک و طرح ملی شناخت فرسایش "خندقی" را از فازهای بعدی این طرح عنوان و اظهارکرد: این تحقیقات با هدف کاهش فرسایش خاک انجام شده است که طبق برنامه زمان بندی شده اجرایی می‌شود.
غفوری روزبهانی با اشاره به برنامه پنجم توسعه ادامه داد: طبق برنامه پنجم توسعه طرح تحقیقاتی پخش سیلاب بر آبخوان‌های کشور در حال اجراست و قرار است در وسعت یک میلیون هکتار در طول برنامه پنجم توسعه اجرایی شود.
وی بابیان اینکه مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری از مراکز وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی می باشد که فعالیت آن در زمینه تحقیقات حفاظت خاک و آب، کنترل سیلاب، پخش سیلاب بر آبخوان، هیدرولوژی و منابع آب، مهندسی و حفاظت سواحل و مدیریت آبخیز می باشد.
رییس اداره توسعه فناوری و یافته‌های تحقیقاتی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور در ادامه گفت: با توجه به شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک ایران و بروز مشکلات عدیده‌ای چون کم آبی در بسیاری از مناطق کشور، حفاظت خاک و آبخیزداری از سازنده‌ترین راهکارها برای مقابله با خشکسالی است و باید گفت آبخیزداری یکی ازشیوه‌های نوین حفاظت آب وخاک، مهار و پخش سیلاب‌ها است که باعث کنترل سیلاب‌های مخرب و نفوذ آب به داخل سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود.
غفوری روزبهانی با بیان اینکه راهبرد اساسی کنترل سیلاب به تغذیه سفره‌های آب کمک می‌کند و موجب می‌شود که قنات‌ها، چشمه‌ها و چاه‌ها با تولید آب بیشتر بتواند زمین‌های کشاورزی بیشتری را به زیر کشت برده و در تولید محصولات غذایی بیشتر نقش مهمی را ایفا کنند، ادامه داد: این شیوه به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک معمولاً هر از گاهی با جاری شدن سیلاب‌های مخرب با دبی لحظه‌ای بالا، مواجه هستند و بسیار مؤثر و راه گشا است.
وی با بیان اینکه مطالعات انجام شده نشان می دهد که در حدود 44 میلیون هکتار آبرفت با کیفیت مطلوب تا متوسط در کشور وجود دارد، افزود: از این مقدار، حدود 14 میلیون هکتار اراضی است که هیچگونه محدودیتی جهت افکنه پخش سیلاب و اجرای پروژه‌های پخش سیلاب و تغذیه مصنوعی ندارد.
غفوری روزبهانی با بیان اینکه 200 ایستگاه هواشناسی برای سنجش رطوبت خاک در کشور راه‌اندازی شده است، ادامه داد: طبق آمارهای موجود متوسط نزولات جوی کشور قریب 413 میلیارد مترمکعب درسال است که از این مقدار 63 میلیارد مترمکعب غیرتنظیمی بوده و فقط 40 درصد توسط سدها مهار می شوند و قریب 100 میلیارد متر مکعب آن به صورت آب‌های سطحی (40 میلیاردمترمکعب) و زیرزمینی (60 میلیاردمترمکعب) استحصال شده و قسمت عمده آن تبخیر می‌گردد و بقیه یا به دریاها ریخته و یا از مرزهای کشور خارج می‌شود.
منبع گزارش:
http://tinyurl.com/od646oj

۱۳۹۲/۰۳/۰۷

وضعیت دریاچه اورمیه همچنان بحرانی هست، بارندگی‌ها تاثیری در افزایش آب دریاچه اورمیه نداشته

هر از چندگاهی که بارندگی هائی در آزربایجان غربی اتفاق می افتد مدیای دولتی خبر از افزایش چندین ده سانتی ارتفاع آب دریاچه اورمیه را بارها بازنشر می کند دریغ از کنکاش علمی مسئله و نظر گیری کارشناسان بی طرف محیط زیست که آیا مسئله دریاچه اورمیه در صورت بارش 24 ساعته باران به مدت 6 ماه نیز قابل رفع می باشد یا نه؟ یا دریاچه اورمیه با کاهش 20 میلیارد مترمکعبی آب تا چه میزان می تواند آب مورد نیازش را از آب باران تامین کند؟ مسئله بارش باران نیست چون بنا به آمار دولت ایران طی چند سال گذشته حوزه دریاچه اورمیه سالهای ترآبی را پشت سر گذاشته است. مهمترین عامل خشکانیدن دریاچه اورمیه کمبود باران نیست بلکه بنا به عقیده بسیاری از کارشناسان میحط زیست سدسازی های بی رویه دولت ایران در حوزه دریاچه اورمیه می باشد که سبب خشک شدن رگ های دریاچه اورمیه گردیده است. در کنار سدسازی های صورت گرفته افزایش سطح زیر کشت، سیستم آبیاری قدیمی، تغییرات اقلیمی ناشی از سدسازی و .. از دیگر عللی هست که کارشناسان بی طرف منطقه ای و جهانی در مورد خشک شدن دریاچه اورمیه ابراز می کنند.  
خانم سکینه اسمی گزارشی از وضعیت دریاچه اورمیه را در خبرگزاری دولتی مهر منتشر کرده که در خلاصه ای از مهمترین بخش های این گزارش را می توانید مطالعه کنید:
در ماه های اخیر با افزایش میزان بارندگی ها، امیدهای زیادی برای مردم و مسئولان در زمینه بهبود شرایط بحرانی دریاچه اورمیه ایجاد شد ولی کارشناسان با اعلام اینکه این بارندگی ها تاثیری در وضعیت دریاچه ندارد آب پاکی را روی دست همه ریختند تا نگرانی ها همچنان به قوت خود باقی بمانند.
کارشناسان حوزه آب استان آزربایجان غربی نسبت به بالا بودن مصرف آب در حوضه آبریز دریاچه اورمیه نیز هشدار داده و اعلام کردند اگر برای این امر چاره اندیشی نشود با بی تاثیر بودن میزان بارندگی ها باید منتظر فاجعه خشک شدن بیشتر دریاچه اورمیه نیز باشیم.
این کارشناسان مصرف بالای آب در حوضه آبریز دریاچه اورمیه، پایین بودن راندمان آب در بخش کشاورزی به همراه عدم مدیریت صنایع آب بر در دریاچه را از مهمترین دلایل شرایط به وجود آمده برای این زیست بوم عنوان می کنند، این در حالی است که دلایل مذکور از سوی کارشناسان بخش کشاورزی به شدت تکذیب می شود.
از بیش از 16 سال پیش تاکنون دریاچه اورمیه آهنگ خشک شدن را طی می کند که یک دهه این 16 سال به توجهی مسئولان گذشت تا اینکه در سالهای اخیر همایش های بین المللی، ملی و استانی برگزار شد حتی شورای منطقه ای مدیریت حوضه آبخیز دریاچه اورمیه نیز تشکیل و طرح های مختلفی در این سالها تدوین شد ولی با گذشت این همه سال هنوز مسئولان و کارشناسان اندر خم یک کوچه اند چرا که آمارها، طرح ها و نظرات کارشناسی تفاوت های فاحشی با یکدیگر دارند.
برخی کارشناسان پایین بودن راندمان آب در بخش کشاورزی و مصرف بالای این بخش و کارشناسان حوزه کشاورزی سدها را از عوامل خشک شدن دریاچه اورمیه عنوان می کنند. این در حالی است که هنوز با گذشت این همه مدت و برگزاری سمینارها و همایش ها هنوز مسئولان به نظر واحد و راهکارهای عملی تر برای حل هرچه سریعتر این بحران نرسیده اند.
مصرف آب بخش کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه بسیار بالاست
مدیر دفتر مطالعات پایه منابع اب شرکت آب منطقه ای آزربایجان غربی معتقد است میزان مصرف آب بخش کشاورزی در حوضه دریاچه اورمیه بالا و راندمان این بخش بسیار پایین است در این راستا منابع آبی این حوضه در بخش های مختلف به ویژه کشاورزی باید مدیریت شود.
براساس مطالعات و تصاویر ماهواره ای به دست آمده در حوضه دریاچه اورمیه (استان آزربایجان غربی) اراضی کشاورزی از 200 هزار هکتار به 380 هزار هکتار رسیده است یعنی تنها 100 هزار هکتار اراضی آبی کشاورزی استان در سالهای اخیر افزایش داشته است. با وجود افزایش 100 هزار هکتاری متاسفانه میزان مصرف آب در این بخش افزایش زیادی پیدا کرده است که نشان دهنده عدم فرهنگ سازی و آموزش ویژه کشاورزان برای مصرف بهینه آب است با وجود ارائه طرح های معتدد تاکنون هیچ طرحی در این زمینه و ارتقای سطح فرهنگ کشاورزان رائه نشده است.
دوستی رضایی در ادامه خواستار مدیریت صنایع آب بر به ویژه در بخش کشاورزی حوضه دریاچه اورمیه شد و گفت:  ایجاد کارخانه قند در حوضه دریاچه اورمیه کشت چغندر قند در منطقه را می طلبد و به این وسیله کشت چغندر قند تحمیل می شود.
دریاچه اورمیه را به عنوان مصرف کننده آب حساب کنیم
دوستی رضایی با بیان اینکه در بازه های زمانی سال 76 تاکنون که دریاچه روند خشک شدن را گرفته است 40 میلیارد مترمکعب آب به دریاچه منتقل شده است، افزود: روند خشک شدن دریاچه اورمیه در شرایطی است که متاسفانه تبخیر آب به دلیل وسعت 550 هزار هکتاری و عمق 6 متر آب بالاست در حالی که در سالهای اخیر 40 میلیارد مترمکعب آب به آن منتقل شده در صورتی که باید 66.5 میلیارد مترمکعب وارد می شد یعنی ما نتوانستیم در این سالها 26 میلیارد مترمکعب کسری آب دریاچه اورمیه را جبران کنیم.
وی با تاکید بر اینکه دریاچه ارومیه نیز همانند بخش کشاورزی که در مجموع 600 هزار هکتار وسعت دارد به عنوان یک مصرف کننده تلقی شود گفت: باید با مدیریت منابع آب در بخش های مختلف به ویژه بخش کشاورزی نیاز آن را تامین کنیم.
کارشناسان بخش کشاورزی با رد اظهارات کارشناسان آب در زمینه تاثیر کشاورزی بر وضعیت بحرانی دریاچه اورمیه خواستار ارائه طرح های عملی برای نجات دریاچه ارومیه هستند.
پارک ملی دریاچه اورمیه یکی از ۵۹ ذخیره گاه طبیعی محیط زیست جهان است که به دلیل طبیعت مناسب برای زیست دائمی و موقت انواع پرندگان کمیاب و نادر جهان و زیبایی های طبیعی سواحل و جزایر آن از سوی یونسکو به عنوان یک ذخیره گاه بیوسفری در جهان شناخته شده است.
از سال آبی 75 – 74 تاکنون رقوم ارتفاعی سطح تراز آب دریاچه اورمیه سیر نزولی پیدا کرده و در طول سالهای اخیر آب به بحرانی ترین وضعیت خود رسیده که این امر حیات تنها موجود آن را نیز با خطر جدی مواجه کرده، به همین دلیل نیاز به یک عزم ملی و منطقه‌ای برای نجات این اکوسیستم با ارزش و بحران زده است.
منبع گزارش:
http://tinyurl.com/nvvlz4x

۱۳۹۲/۰۳/۰۶

لاچین پس از 40 سال در آزربایجان جنوبی مشاهده شد

بر اساس گزارشات مدیر کل حفاظت محیط زیست آزربایجان شرقی پرنده شکاری لاچین پس از 40 سال در آزربایجان جنوبی و در هشترود مشاهده شده است.
آخرین مشاهده لاچین در سال 1354 از سوی دریک اسکات مشاور پرنده شناسی سازمان میحط زیست باز هم در آزربایجان جنوبی اینبار در جزایر دریاچه اورمیه مشاهده شده است و از ان زمان تا به اکنون لاچین به هیچ وجه مشاهده نشده است.
به علت عدم مشاهده پرنده لاچین هیچ گزارشی از این پرنده شکاری ثبت نگردیده و از لیست IUCN حذف شده و اکنون در هشترود آزربایجان پس از 40 سال در دوربین های سازمان محیط زیست مشاهده گردیده است.
لاچین پرنده ای شکاری می باشد که در غرب آسیا، آفریقا و جنوب شرقی اروپا زندگی می کند و از نظر سرعت و اندازه شباهتهائی به شاهین دارد.
پرنده شکاری لاچین به نوعی پرنده بومی آزربایجان جنوبی می باشد و در سالهای قبل زادو ولد لاچین در جزایر دریاچه اورمیه صورت می گرفته است.
در زبان ترکی لاچین با نام بیغلی قیزیل قوش (Bığlı qızılquş) معروف می باشد، اندازه لاچین حدود 43 – 50 سانتی متر می باشد.

۱۳۹۲/۰۳/۰۵

سدسازی در آزربایجان جنوبی برای تامین برق ارمنستان

بر اساس گفته های مشاور وزیر نیروی دولت ایران برای تامین برق ارمنستان دولت های ایران وارمنستان بار دیگر در پروژه مشترکی گرد هم آمده و اقدام به احداث سد در آزربایجان جنوبی خواهند نمود.
مشکلات ناشی از سدسازی های بی رویه دولت ایران که اکنون با خشک شدن بیش از 70% مساحت دریاچه اورمیه نمود بیشتر و روشنتری یافته است اینبار برای تامین منابع انرژی ارمنستان بار دیگر محیط زیست آزربایجان جنوبی می باید متحمل زیان های جبران ناپذیری گردد. براستی هدف دولت ایران از سدسازی برای تامین انرژی دولت اشغالگر ارمنستان که 20% خاک های خواهران و برادران میلیونها ترک ساکن ایران را اشغال نموده و سبب مرگ هزاران انسان بی گناه در نسل کشی قره باغ و خوجالی گشته پروژه ای سیاسی نیست؟ 
دولت ایران قراردادی برای خرید تضمینی برق تولیدی سد ارس با ارمنستان انعقاد کرده و تسهیلاتی نیز برای سدسازی در قمست ارمنستان از سوی دولت ایران به تصویب دولت رسیده است، در عین حال سدی نیز در مرزهای آزربایجان جنوبی برای تامین منابع انرژی دولت اشغالگر ارمنستان از سوی دولت ایران ساخته خواهد شد که اکنون طرح فوق در ردیف بودجه قرار گرفته است.
بر اساس گفته های آقای محمدرضا رضازاده پیشتر مراسم کلنگ زنی نیروگاه برق آبی در بخش ارمنستان به زمین زده شده است و به زودی نیز آزربایجان جنوبی میزبان سدی برای تامین منابع انرژی ارمنستان خواهد بود. 
تسهیلات لازم برای سدسازی از سوی بانک توسعه صادرات در اختیار پیمانکار سدسازی قرار خواهد گرفت و زیرساخت های لازم برای تخریب و نابودی محیط زیست آزربایجان جنوبی در حال تحقق می باشد. تامین منابع مالی پروژه سدسازی در آزربایجان جنوبی برای تامین برق ارمنستان در کمیسیون انرژی و اقتصادی مجلس ایران در حال پیگیری می باشد. آقای رضازاده از تصویب حتمی بودجه سدسازی بر روی ارس طی ماه های پیش رو خبر داده است.

۱۳۹۲/۰۳/۰۳

Urmiye Gölü 12.000 ildir bu Durumda olmamış(1)


Umud Urmulu
Güney Azərbaycan, Urmiye: roozonline.com düşərgəsi (sitə) iran’da tanınmış Doğa və Çevre Uzmanı olan Məhəmməd Dərvişlə Urmiye Gölü haqqında bir söyləşı olmuşdur, biz Lake Urmia News veblogu olaraq bu söyləşi latin Türkcəmizə çevriərək oxuculara sunuruq.
- Urmiye Gölü indi nə durumdadır?
Iran’da doğa və Çevreilə ilgili bilimsəl çalışmalara Görə Urmiye Gölü bugün ən krizli dönəmini Yaşamaqdadır və əldə olan bilgilər 12.000 il bundan öncədə Urmiye Gölünün durumunu bugünkü kimin göstərməməktədir. əyər Urmiye gölünün ən yaxşı durumunu 1996 sanarsaq o zaman Urmiye Gölünün Azad  su qaynaqlarından seviyəsini 1278 metr olmasila birlikdə bugün bu seviyə 1270 metdədir. Bu ölçü görülüdüğü kimi Urmiye Gölünün 7 metr suyun 15 il içində azaldığının göstərgəsidir. əyər Urmiye Gölünün ən dərin bölgəsını azad sulardan 1267 sanarsaq bu Gölün çox yaxın zamanda təmamən Quruması anlamını göstərir. Urmiye Gölünün Quzey bölgələrinin dərinliği 12 metr olub ancaq indiki dərinlik 3 metrdır və durumun yaxşıca göstərgəsi...
- siz Urmiye Gölünün ən yaxşı durumunu 1996 ci ili göstərməktəsiniz, o zamandan bugünədək Urmiye Gölü başına nə gəlibdir?
Urmiye Gölü yarandıqdan sonra bəzən Quraqlıqla qarşı qarşıya olmuşdur ancaq bu quraqlıqlar heç bir zaman bugünku kimi olmamışdır. 16 il bundan öncədən başlayaraq Urmiye Gölünün durumu hər Gün keçdikcə daha gərginləşmişdir, bu sürəc bugünədək dəvam etdi və bugün 100 hektar Urmiye Gölü alanlarından Duz səhrasına çevrilmişdir. Urmiye Gölünün bugünku durumu düşmə nədəni ilk olaraq iran devlətinin Urmiye Gölünə baxışından qaynaqlanmaqdadır, adı keçənə illərdə iran’da Su yönətimilə ilgili insanlar Urmiye Gölünü Əkinçilik və insan yaşamına bir təhlükə olaraq tərif və reklam etmişlər. O illərdə Urmiye və başqa Güney Azərbaycan şəhərlərində qonuila ilgili iran devlətinin çeşidli konferanslari olmuş ki necə Urmiye Gölünün suyunun iləriləməsini önləyək, bəzən bu koneferanslarda bilə ilginç tasarımlar gündəmi gəlmişdir eləcə Urmiye Gölünü Araz çayına kanlla bağlamaq bu ilginç tasarımlardan sayılmaqdadır. Bu baxış Urmiye Gölü su hövzəsində əkinçilik alanlarının qat qat artmasına göz yomaraq bugünədək yanlız 30 il içində bölgədə Tarım alanının 2 qat artmasına nədən oldu. əkinçilik alanları bölgədə 30 il içində 320 hektardan 680 hektrata yüksəldi və eləcə Su tükətimidə artı. Hər hektar 10 min metr kub su tükətməktədir və yeni artırılan 360 hektar ən azı 3.6 milyard metr kub su tükətiminə yol açdı. Urmiye Gölünün su alanı 7 milyard metr kub olmuş və görüldüğü kimi bu sayının yarısı 30 ildə artırılan əkinçilik alanları tərəfindən tükətilmişdir, bu tükətim Urmiye Gölünü bugünku durumuna gətirdi. Urmiye Gölündən normal su qullanımı 3.1 milyard metr kubdur ancaq ən çox biz 4 milyard metr kub qullana bilərdik ancaq Əkinçilik alanlarının artması bu durumu çox dəyişdirdi. Əkinçilik alanlarının artması Su tükətimini çox alamasını gətirərək Urmiye Gölünün qurumasını sürətləndirdi və artı olaraq bölgədə əkinçilər Yasal yoxsa Yasa dışı Su qoyularıyla da durumu daha gərginləşdirdilər. Iran devlətinin son bilgilərinə Görə bölgədə 42.000 Yasal su Qoyusu və 30.000 yasa dışı su qoyusu bulunmadqdır, bunları artı olaraq bölgədə 72 böyük və kiçik Baraj tikilmişdir. Urmiye Gölü üzərində tikilən Barajlar əkinçiləri Su qonusunda rahatlayaraq bəzən quraqlıq dönəm olmasına rağmən bölgədə meyvə ürətimi bilə 40% artdı ancaq bu artış Urmiye Gölünün qurumasın nədən oldu və durumu bugün ortada. Bunların hamısı iran devlətinin Su yönətimilə ilgili yanlış hesablarının olduğunun göstərgəsidir. 
- Urmiye Gölü sorunları nə zamadan başladı və Urmiye Gölünü qorumaq yolu varmıdır? 
4 il bundan öncə Urmiye Gölü su hövzəsində ki əyalətlərın valılərı bir araya gələrək Urmiye gölünü qorumaq amaclı bir bəlgəyə imza atdılar. Bu Tuğralı (rəsmi)bəlgəyə Görə Sulama sistemində büyük dəyişiklər olub və sudan daha yaxşı yayarlanma oranı 30% dən 60% çıxarılamsı ön görüldü. Ikinci görülməsı gərəkə iş Yasa dışı su qoyularını bütünlüklə bağlanması ön görüldü və yeni su quyularının tikilməsinə də izin verilməməsi önərildi. Eləcə Urmiye Gölü üzərinə yeni Baraj tikməkdə durduruldu. Bu işlərin bəzisi az ölçüdə gərçəkləşdi və bəzisi heç gərçəkləşmədi ancaq bu işlərin heç birisi Urmiye Gölünü qorumaq amaclı dəyildi, təməl sorun Urmiye Gölünə tökülən suların bəlirlənməsi və o suyu Barajlardan axtarılmasıdır. Bir sıra çevre və Doğa uzmanı olaraq Urmiye Gölünə tökülməsı gərəkən su 1.8 milyard metr kub olaraq bəlirləndi ancaq ginə bu Axtarılması gərəkən su haqqında heç bir addım atılmayıb və bu tasarıda gərçəkləşmədı.

۱۳۹۲/۰۲/۳۱

Urmiye Gölünün Uydu Görüntüleri 1984 – 2012

Umud Urmulu
Güney Azərbaycan, Urmiye: Sanal Axtarma Motoru olan Google, NASA və ABD Jeolojik Araşdırmalar Qurumu (USGS) ilə birlikdə bir ortaq Projəyə imza atmışlar, yeni gərçəkləşən Projədə dünyanin 1984’dən bu günədək necə Dəyişdiği göstəryəmə çalışmışlar.
Sözü edilən Projənin adı Timelapse verilmişdir, bu Tasarımda 1984 ildən bu günədək çəkilən Uydu Görüntülərının bəllı Aralıqlarılə dərlənıb və sonuc oluşdurulmuşdur.
Bu Çalışmada 2 milyon 68 min 467 görüntü qullanılmışdır və bu sayıda Görüntünün həcmi isə 909 Terabyte olaraq söylənilməktədir.
Googel’in ortaq çalışmasında istanbul, Atatürk Baraı, Berzilya Yağış Ormanları, Columbıa Glacılər Buzulu, Dubai , Las Vegasta Şəhərləşmə, Suudi Ərəbistan və Güney Azərbaycan sınırlarında bulunan Urmiye Gölünün də durumu yer almaqdadır.
Urmiye Gölünün də Uydu Görüntülərı 1984 dən 2012 ci ilədək Lake Urmia News yayınlanan uydu Görüntüsü kimi Googelin Projəsində yer almışdır. Gərçək anlamında Urmiye Gölünün bu uydu Görüntüsü Gölün necə bugünkü duruma gəldiğini ən yaxşı biçimdə anlatmaqdadır, ancaq bu görüntü ilə yanı sıra iran devləti indiyədək Urmiye Gölünü qorumaq amaclı tək bir addım bilə atmamışdır, iran devlətinin Tuğralı (rəsmı) verilərinə Görə bugün Urmiye Gölünün 70% qurumuşdur və Göl ən çox 3-5 il içində bütünlüklə Quruyacaqdır. Iran devləti Urmiye Gölünü Qurumasını əngəlləmək üçün bilimsəl yollar yox bəlkə Türk Tolumundan tanrıdan Urmiye Gölünün qurumasını əngəlləmək üçün Duva istəməktədir, bu qədər çağ dışı bir devlətın bir çevre fəlakətınə baxışı bundan ilginç olamaz.   
Bir çox Çevre və Doğa Uzmanına Görə Urmiye Gölü tikilən Sayısızca Baraj, ikinçilik alanlarının 33 il içindı 2 qata artması, yanlış su yönətimi, əski sulama sistemi, Quraqlıq, bölgədə nüfus artışı, Barajların olumsuz etgilərindən gərçəkləşən iqlim dəyişikliği vs olaraq söyləməktədirlər. 

۱۳۹۲/۰۲/۳۰

ساخت سدی که سبب نابودی قلب آسیا خواهد شد

اومود اورمولو
دولت چین با ساخت سدی بر روی رودخانه نو که لقب بزرگترین و وحشی ترین رودخانه آسیا را به یدک می کشد و از چین، تبت، میانمار و ... می گذرد سبب تاثیرات منفی بر زندگی هزاران انسان و جاندار خواهد شد.
نهر نو (Nu) که از کوه های هیمالیا در تبت آغاز و تا جنگل های وسیع بارانی میانمار وسعت دارد یکی از مهمترین رودهای آسیا به شمار می رود که اکنون با پروژه سدسازی بسیار عظیمی که توسط دولت چین بر روی رودخانه در حال صورت پذیری است منطقه با خطرات عمده اکولوژیکی مواجه شده است.
طی برنامه های اعلام شده سال گذشته دولت چین برای احداث سدی بسیار بزرگ بر روی شاخه ای که به ایالت Yunnan چین ختم می شود آماده می گردد، که این پروژه عظیم سدسازی طی سال پیش با مخالفت عمده طرفداران محیط زیست و مخالفین جهانی سدسازی مواجه شده بود ولی علارغم این مخالفت ها دولت چین در حال برنامه ریزی برای احداث نیروگاه هیدروالکتریک عظیم در منطقه می باشد. نهر نو به علت تنوع جانداریش در لیست میراث جهانی یونسکو نیز جای گرفته است.
منطقه Yunnan چین یکی از مناطق تحت حاکمیت دولت مرکزی می باشد که در شمال غربی اش تبت، شمالش سیچوان و در غربش میانمار، جنوب و جنوب شرقش لائوس و ویتنام واقع شده است. منطقه یاد شده 8 مین منطقه بزرگ تحت حاکمیت دولت مرکزی چین می باشد. مرکز منطقه یون‌نان شهر Kunming می باشد و این منطقه از بعد ائتنیکی یکی از پرتنوع ترین نقاط چین محسوب می گردد.  
مخالفین سدسازی و دوستداران محیط زیست در دنیا یکی از عواقب ساخت این سد عظیم را مهاجرت اجباری دهها گروه ائتنیکی موجود در منطقه و نابودی محیط زیست و جانداران موجود در منطقه ابزار می کنند، در عین حال بر اساس نظریات زمین شناسان سدسازی سبب مرگ هزاران نوع گونه های ماهی که در بخش های پائینی رودخانه قرار دارند خواهد شد. بر اساس گزارش روزنامه نیویورک تایمز در اجلاس ماه بعد گفتگوهائی برای الحاق نام ایالت یون‌نان به عنوان میراث جهانی یونسکو صورت خواهد گرفت. یکی از اعضای سازمان جهانی رودخانه ها که با روزنامه مذکور گفتگوئی داشته از نگرانی مخالفین سدسازی و دوست داران محیط زیست از سلسله سدهائی که در آینده توسط دولت چین بر روی این رودخانه احداث خواهد گردید خبر داده است، بر اساس گفته های ایشان با سدسازی های دولت چین بر روی رودخانه نو تمام اکوسیستم منطقه زیر و رو خواهد شد.
در کنار چین کشورهای ایران و ترکیه جزء 3 کشور برتر جهان در زمینه سدسازی محسوب می شوند، در آزربایجان جنوبی جامعه ترک با خشک شدن دریاچه اورمیه به تاثیرات کوتاه مدت سدسازی بر روی میحط زیست به خوبی پی برده است و تاثیرات میان – بلند مدت سدسازی های دولت ایران بدون تردید سبب مهاجرت اجباری میلیونها انسان خواهد شد که بی شک می توان از اکنون به عنوان بزرگترین مهاجرت قرن یاد کرد. در کنار مسائل یاد شده سدسازی های صورت گرفته در آزربایجان جنوبی محیط زیست آزربایجان را به کلی دچار تخریب نموده و طی سالهای پیش روز جامعه ترک با عمده مسائل اکولوژیکی مواجه خواهد شد.
برای خواندن مقاله روزنامه نیویورک تایمز به صورت کامل می توانید از لینک زیر استفاده کنید:

۱۳۹۲/۰۲/۲۸

قربانیان سدسازی در کنفرانس رودهای دنیا گردهم آمدند

امروز کنفرانسی با نام نهرهای دنیا در استانبول برگزار شد که در این کنفرانس آکادمیسین ها، فعالین محیط زیست، مخالفین سدسازی، مردمان بومی از هر گوشه دنیا که به سبب سدسازی دولتهایشان متضرر شده اند حضور داشتند. متاسفانه در این کنفرانس هیچ نماینده ای از آزربایجان جنوبی شرکت نداشته و فرصت باارزشی را برای جهانی سازی مبحث دریاچه اورمیه و سدسازی صورت گرفته بر روی آن از دست دادیم.
در کنفرانس نهرهای دنیا شرکت کننده گانی از آفریقای جنوبی، آمریکا، خاورمیانه، اروپا و ...حضور داشتند ، نکته اشتراکی تمامی شرکت کننده گان از هر طیف و گروه متضرر شدن از سدسازی و یا مخالفین سدسازی بود. در این کنفرانس مباحثی حول اینکه سدسازی مولد انرژی پاک نیست و آثار غیرقابل جبرانی را برای محیط زیست به ارمغان می آورد مطرح شد و سدسازی از زوایای مختلفی مورد بررسی حضار قرار گرفت.
میزبانان ترکیه ای نیز با نقد سدسازی های دولت ترکیه بخش قابل توجهی از کنفرانس را به خود اختصاص دادند، در این کنفرانس سد Ilısu و آثار این سد بسیار بزرگ مورد نقد واقع شد. بر اساس آمار رسمی سازمانهای محیط زیست جهانی در قرن گذشته بر روی بیش از نصف تمامی نهرهای بزرگ دنیا حدود 50.000 پروژه سدسازی صورت گرفته که این حجم از سدسازی وسیع سبب ظهور آثار غیرقابل برگشتی در محیط زیست و تخریب اکوسیستم ها شده است، سدسازی ها در عین حال سبب مهاجرت اجباری هزاران انسان، مهاجرت حیوانات، نابودی فرهنگ ها و زبان های بومی، گونه های گیاهی و جانوری و ... گردیده است. برای مثال سدسازی های صورت گرفته بر روی دریاچه اورمیه اکنون باعت خشک شدن 70% دریاچه گردیده ، علاوه بر خشک شدن دریاچه اورمیه آثاری همچون افزایش دمای منطقه، وزش طوفان های نمکی، ضرر اقتصادی ناشی از نابودی آرتمیا اورمیانا و توریسم و صدها مورد دیگر از عواقب سدسازی بر روی دریاچه اورمیه بوده است.
در کنفرانس استانبول بومیان محلی جنگل های آمازون نیز حضور داشتند، علت حضور آنان ساخت سد Belo Monte بود، بومیان آمازون مقاومت بسیار ستودنی را بر علیه سیاست های سدسازی دولت برزیل ارائه کرده اند در عین حال رئیس قبیله Megaron Txucarramae  از حمایت بومیان آمازون از دوست داران میحط زیست ترکیه ای در تقابل با سیاست های سدسازی دولت ترکیه خبر داد.
به گفته وی دولت برزیل با گفتار توسعه اقتصادی کارخانه سدسازی در منطقه زندگی بومیان آمازون به راه انداخته و سبب نابودی حیات هزاران ساله قبایل آمازونی گشته است. ساخت سد Belo Monte سبب به زیر آب رفتن 668 کیلومتر از اراضی آمازون خواهد شد و در عین حال سبب مهاجرت اجباری 40.000 انسان خواهد شد.
منبع ترجمه خبر:
http://tinyurl.com/anvwy7n

۱۳۹۲/۰۲/۲۷

سد حاجیلار سبب تخریب محیط زیست قاراداغ می گردد

سدسازی یکی از مهمترین علل تخریب اکوسیستم آزربایجان جنوبی می باشد که بقایای این تخریب را به وضوح در خشکانیدن دریاچه اورمیه مشاهده می کنیم، در دیگر گوشه وطنمان آزربایجان سد حاجیلار در ورزقان واقع شده است که این سد نیز رفته رفته به حیات جانداران منطقه پایان می دهد و سبب بروز مشکلات عدیده زیست محیطی برای منطقه قاراداغ گشته است. علارغم اینکه سدسازی در دنیا از دهه 70 میلادی به سبب آثار مخرب و زیانباری که برای محیط زیست داشت در کشورهای توسعه یافته به عنوان آخرین انتخاب برای انبار آب بکار می رود و دیگر کشورهای مذکور تا جائیکه امکان داشته طرح های احداث سد را کنار گذاشته و به دیگر گزینه ها روی آورده اند در این اثنا ایران به عنوا ن3 مین کشور سدساز دنیا در کنار چین مطرح شده است، خشک شدن تالاب های متعدید در ایران بدون تردید یکی از آثار میان مدت سدسازی های صورت گرفته می باشد، بنا به تخمین دوست داران محیط زیست سدسازی های دولت ایران در بلند مدت سبب بروز آثار برگشت ناپذیر در محیط زیست این جغرافیا خواهد شد و به علت تعدد سدسازی های صورت گرفته در آزربایجان جنوبی و دیگر مناطق ترک نشین بدون تردید این مناطق به عنوان یکی از کاندید ها مطرح خواهند شد.    
سدی که به جای حیات، ممات آورد
آب­بند کانال کشاورزی لیلاب و نقش آن در نابودی اکوسیستم رودخانه­ی حاجیلار
احمد حسن­نژاد ارزیل: شکی نیست دگرگونی و تغییرات ایجاد شده توسط بشر در طبیعت به منظور بهره­گیری بیشتر از منابع طبیعی، پیامدهای سوئی بر محیط­زیست در پی خواهد داشت. پیامدهایی که برای کاهش و به حداقل رساندن دامنه­ی آنها بایستی به موقع چاره­اندیشی کرد وگرنه با به هم خوردن اکوسیستم طبیعی منطقه، نه تنها انسان­ها متضرر خواهند شد، بلکه محیط­زیست و پوشش گیاهی و جانوری منطقه به نابودی کشیده خواهد شد.
ساخت سدها و کانال­ها یکی از بزرگترین دخالت­ها و دست­اندازی­های بشر در محیط زیست به حساب می­آید. دخالتی که در کنار مزایا و منافع بی­شمارش، آثار زیان­بار و تخریبی زیادی بر جای می­گذارد. یکی از آثار زیانبار سدها در چرخه­ی حیات را می­توان به عینه در روند زندگی آبزیان مشاهده کرد. آبزیان در رودخانه­ها دارای تنوع گوناگونی هستند، تنوعی که با ساخت سد و بسته شدن جریان مستقیم آب، سیر نزولی به خود می­گیرد. تغییر شرایط رودخانه­ای به دریاچه­ای باعث خنک شدن آب خروجی سدها نسبت به آب سطحی دریاچه­ی پشت سد و رودخانه­های بالادست آن خواهد شد. اتفاقی که بر زندگی، تراکم، تنوع گونه­ای و غیره موجودات پایین­دست سد تاثیر خواهد گذاشت.
اکوسیستم و محیط­زیست بالادست سدها نیز از تاثیرات سوء احداث سدها و آب­بندها بی­نصیب نیستند. کاهش سرعت جریان آب در بالادست سد و دریاچه­ی آن، باعث انباشته شدن لای و سیلت می­شود. این امر در حیات جلبک­ها اعم از چسبنده و رشته­ای غیرمنشعب تاثیر منفی گذاشته و آنها را نابود می­کند. و چه بسا با نابود شدن یک حلقه از اکوسیستم،  نابودی حلقه­های دیگر زنجیره­ی اکوسیستم سرعت یابند. به عنوان مثال این مساله سبب می­شود گونه­های جانوری که خود را با جریان پیشین آب سازگار کرده بودند، نابود شده و گونه­هایی که با شرایط فعلی سازگاری بیشتری دارند، جایگزین آنها شوند.
ماهیان به عنوان فراوان­ترین جانوران آبزی رودخانه­ها، بیشترین صدمه را از سدسازی متحمل می­شوند. آنها همچون ماهیان دریاهای آزاد، مدام در حال مهاجرت هستند و هر کدام از مراحل تغذیه، رشد و تخمگذاری­شان نیازمند شرایطی متفاوت است. برخی از آنها در فصول گرم سال برای تخم­ریزی، در خلاف جریان آب حرکت می­کنند  تا خود را به بالادست رودخانه­ها که جریان آب بسیار آرام است، برسانند. با احداث سدها و آب­بندها بر روی یک رودخانه این مسیر قطع می­شود. قطع شدن این مسیر، تخم­ریزی و تغذیه­ی ماهیان را دچار اختلال کرده و زمینه­ی نابودی گونه­های نایاب ماهی­ها و کاهش جمعیت آنها را فراهم می­سازد.
با گسترش صنعت سدسازی در کشور، متاسفانه این اتفاق نامیمون بیولوژیکی در اغلب رودخانه­ها حادث شد. این در حالیست که بیشتر این سدها و آب­بندها، اندکی پس از افتتاح به دلیل انباشته شدن تلی از گل و لای در پشت­شان، تعطیل شده و بلااستفاده رها شده­اند و نه تنها هیچ نفعی غیر از بی­آبی رودخانه­ها و انقراض گونه­های جانوری ندارند، بلکه هر ساله هزینه­های گزافی برای بازسازی و نگهداری آنها صرف می­شود.
رودخانه­ی «حاجیلار چایی» یکی از همین صدها رودخانه­ی کشور است که از چند سال پیش به دلیل ساخت آب­بند کانال کشاورزی روستای لیلاب، اغلب گونه­های جانوری خود را از دست داده است. تا چند سال پیش گونه­های مختلفی از ماهیان در این رودخانه زندگی می­کردند که اینک هیچ اثری از آنها در بالادست آب­بند نیست. زمانی در فاصله­ی زمانی اواخر بهار و اوایل شهریور ماه، قسمت­های کم عمق رودخانه­های «دوگیجان»، «طرزم»، «ایری» و «اندریان» پر بود از بچه­ماهی­هایی که در هم می­لولیدند. کودکان و نوجوانان بخشی از اوقات فراغت خود را صرف صید ماهی از رودخانه می­کردند و پرندگان مختلفی برای تغذیه از ماهیان و آبزیان دیگر در حاشیه­ی رودخانه فرود  می­آمدند. اینک نه از آن ماهی­ها خبری هست و نه از آن پرندگان سیاه­رنگ سینه سفیدی که به محض نزدیک شدن به انسان، در داخل آب رودخانه فرو رفته و ده­ها متر بالاتر، از آب بیرون می­آمدند.
کانال کشاورزی لیلاب که به دلیل اشتباهات صورت گرفته در محاسبه­ی شیب لازم و ایرادات فنی دیگر، به محض بهره­برداری دچار آسیب اساسی شده و از گردونه بهره­برداری خارج گردید، اینک به نیزاری انبوه مبدل گشته است. این کانال علیرغم صرف هزینه­های میلیاردی، نه تنها اراضی زراعی پایین دست لیلاب را مشروب نکرد، بلکه اندک امید اهالی آن را به یاس بدل کرده و آنها را آواره­ی شهرها و روستاهای حاشیه­ی پایتخت کرد.
آثار زیان­بار این کانال بر محیط­زیست و اکوسیستم رودخانه­ی حاجیلار، سالهاست اهالی منطقه و دوستداران محیط­زیست را رنج می­دهد. متاسفانه پیگیری­های مکرر اهالی منطقه مبنی بر تخریب و از میان برداشتن این آب­بند، با بی­توجهی مسئولین ذیربط بویژه مسئولین سازمان محیط­زیست استان روبرو شده است. بنابراین جا دارد متولیان امر پاسخگوی افکار عمومی در این رابطه شده و بگویند، تا چه زمانی، اهالی منطقه شاهد نابودی محیط­زیست و اکوسیستم رودخانه­ی حاجیلار  خواهند شد؟ و طبیعت زیبای خداوندی و ماهیان و آبزیان این رودخانه تا کی چوب ندانم­کاری و قصور و کوتاهی مسئولان بی­مسئولیت را خواهند خورد؟

۱۳۹۲/۰۲/۲۶

کرمان، یزد و اورمیه: دو نگاه متفاوت و تبعیض آمیز

بر اساس اخبار سایت دولتی ایسنا امروز پنجشنبه مصادف با 26 اردیبهشت 1392 عملیات اجرائی طرح به اصطلاح ملی شیرین سازی و انتقال آب خلیج عربی که با عنوان طرح ساقی کوثر نام گرفته است با حضور جمعی از مسئولین دولت ایران آغاز شد.
بر اساس منابع خبری منتشر شده هدف از طرح انتقال آب خلیج عرب به کرمان تامین بخشی از آب مورد نیاز برای بخش های صنعت، کشاورزی و شرب کرمان و یزد و ... بیان شده است. طرح فوق در فاز اول روزانه حدود 150 هزار هکتار مترمکعب آب شیرین با استفاده از تکنولوژی اسمز تولید خواهد نمود، طرح فوق به عنوان بزرگترین طرح آب شیرین کن خاورمیانه نام گرفته است. 
متاسفانه از بودجه ملی که صرف این طرح شده کوچکترین خبری در مدیای دولتی منتشر نشده است، ولی بدون تردید برای به یدک کشیدن لقب بزگترین طرح آب شیرین کن خاورمیانه بی شک حجم زیادی از بودجه صرف گردیده است.
حال سوال اینجاست، تفاوت میان اورمیه و یزد - کرمان در چیست؟ چرا دولت ایران دو نوع نگرش متضاد و تبعیض آمیز به این شهرها دارد؟ آیا طرح میلیاردی برای انتقال آب از خلیج عرب به کرمان – یزد ارجحیت دارد یا نجات دریاچه اورمیه که 70% به سبب سدسازی های بی حساب و کتاب خشک شده است؟ آیا این نوع نگاه تبعیض آمیز آشکار تفاوت قائل شدن به شهروندان یک کشور تنها به علت تفاوت زبانی / ائتنیکی گروه مغلوب با گروه سلطه گر غالب نیست؟ آیا جرم دریاچه اورمیه تنها قرار گرفتن در آزربایجان جنوبی و منطقه ای ترک نشین هست که می باید خشک شود، یا اینطور بپرسم که دریاچه اورمیه در کرمان و کویر یزد بود دولت نیز رفتار بی تفاوت کنونی را داشت، دولتی که برای بخش صنعت و کشاورزی کویر یزد و کرمان از خلیج عرب طرح انتقاق آب را با نام و بودجه ملی تحقق می بخشد ولی تاکنون حتی نه تنها در راه احیاء دریاچه اورمیه بلکه در مورد علت خشکانیده شدنش از بعد علمی کوچکترین تحرکی ندارد مگر خواست دعا برای بارش باران. چرا احیاء دریاچه اورمیه جزء تعریف ملی قرار نمی گیرد ولی طرح انتقال آب خلیج عرب به کرمان و یزد جزء قالب ملی بودن می شوند؟ آیا جرم جامعه ترک تنها به سبب به یدک کشیدن اجباری هویت و زبان ترکی می باشد که می باید دریاچه اش جزء محدوده تعریف ملی بودن قرار نگیرد ولی کویرهای کرمان و یزد به سبب قرار گیری در جایگاه ملی بودن آباد شوند.

۱۳۹۲/۰۲/۲۵

دریاچه‌ی چیتگر تهران و دریاچه‌ی اورمیه‌ی آزربایجان

سرانجام دریاچه‌ی چیتگر تهران که به عنوان بزرگترین دریاچه مصنوعی خاورمیانه و بزرگترین پروژه تفریحی تهران لقب گرفته توسط مسئولین دولت ایران افتتاح شد.
افتتاح دریاچه‌ی مصنوعی چیتگر تهران در حالی صورت می پذیرد که بسیاری از دریاچه های طبیعی منطقه جغرافیائی ایران از جمله دریاچه‌ی اورمیه‌ی آزربایجان به علت سیاست های غلط دولت ایران و به سبب سدسازی بی حساب و کتاب حدود 70% از مساحت خود را از دست داده و بنا به گفته کارشناسان بی طرف منطقه ای / جهانی در صورت تداوم پروسه فعلی و بی تفاوتی دولت ایران طی 3 الی 5 سال پیش رو تماماً خشک خواهد شد.
ساخت دریاچه مصنوعی چیتگر تهران حدود 3 سال پیش آغاز شد و طی این سالها میلیارد تومان بودجه ملی صرف ساخت این دریاچه گردید، در حالیکه مسئولین دولت ایران از عدم وجود بودجه کافی برای احیاء دریاچه‌ی اورمیه‌ی آزربایجان خبر می دهند. قابل تامل ترین مسئله در ساخت این دریاچه مصنوعی بودجه صرف شده برای ساخت مرحله اولیه و تداوم فازهای بعدی دریاچه تهران می باشد که هنوز احدی از سیستم دولتی کوچکترین سخنی در این مورد بیان نکرده است. نکته دوم تامین آب مورد نیاز دریاچه مصنوعی چیتگر تهران می باشد که علارغم خشکسالی در ایران و کمبود منابع آب شیرین چگونه است که آب این دریاچه تامین گردیده و در سالهای آتی نیز تامین خواهد شد. نکته سوم دریاچه‌ی مصنوعی چیتگر تهران بر اساس کدام طرح کارشناسی صورت پذیرفته است. 
حال می باید از مسئولین دولت ایران پرسید: 
براستی تفاوت دریاچه مصنوعی چیتگر تهران و دریاچه‌ی اورمیه‌ی آزربایجان چیست؟ که ساخت یکی با صرف هزینه های ملی و نجومی صرفاً پروژه ای تفریحی بوده و در آنسو حیات و احیاء دیگری به زندگی میلیونها انسان بستگی دارد. 
علت این تبعیض آشکار دولت ایران بر علیه ملت ترک چیست؟
آیا "آزربایجان جنوبی" جزئی از ایران نیست؟ یا صرفاً مسئله دریاچه اورمیه و احیائش آلت بازی دلقک های انتخاباتی می باشد که تنها در زمان نزدیک شدن به اصطلاح انتخابات یاد دریاچه اورمیه می افتند؟ برای مثال احمدی نژاد چند روی پیش که به شهر اورمیه آمده بود از مردم خواست تا برای احیاء دریاچه اورمیه دعا کنند، گوئی تاکنون مسائل زیست محیطی دنیا با دعا و تذکره نویسی حل شده تا این نسخه برای دریاچه اورمیه نیز تجویز شود. یا منوچهر متکی خبر از احیاء دریاچه اورمیه در دولت آینده در صورت پیروزی به اصطلاح در انتخابات می دهد، گوئی زمانیکه وی عهده دار مسئولیت دولتی بوده حتی نام دریاچه اورمیه را شنیده بود که اکنون شعار احیائش را در دولت آینده می دهد. یا پروژه های فانتزی به مانند باروری سازی ابرها هر از چندگاهی به علت جلوگیری از حساسیت های جامعه ترک بروز میشود، گوئی تاکنون کدام دریاچه و تالاب خشک شده در دنیا با بارورسازی ابرها احیاء شده که دریاچه اورمیه دومی اش باشد.  
کارشناسان محیط زیست مهمترین علت خشکانیدن دریاچه اورمیه را سدسازی، افزایش سطح زیر کشت به حدود دوبرابر، سیستم آبیاری قدیمی، مدیریت غلط منابع آبی، چاه های غیرمجاز، تغییرات اقلیمی ناشی از سدسازی، راندمان پائین آبیاری، نوع گونه های کاشته شده در حوزه دریاچه اورمیه، پل میانگذر تبریز – اورمیه و ... معرفی می کنند و مهمترین گام در راه احیاء دریاچه اورمیه را گشودن مقدار مشخصی آب بر روی دریاچه اورمیه معرفی می کنند که تاکنون عملی نشیده است.

۱۳۹۲/۰۲/۲۴

سدسازی مهمترین عامل قتل عام طبیعت آزربایجان جنوبی

تونس که مبداً قیام های دمکراسی خواهانه جهان عرب که به عنوان "بهار عربی" می باشد در 26 تا 30 مارس میزبان "فورم اجتماعی جهانی" بوده است. در 12 همین گردهمائی World Social Forum حدود 5 هزار فعال مدنی و حقوقی از 480 سازمان غیردولتی و 148 کشور جهان شرکت داشتند. متاسفانه به علت مشغله کاری در زمان تشکیل این فروم فرصت نشد تا مطالبی را ترجمه و ارائه کنم، ولی به علت اهمیت موضوع اشاره کوتاهی به آنچه در این همایش گذشته خواهم پرداخت.
یکی از مهمترین بخش های این همایش گفتگو و بحث در مورد سدسازی های صورت گرفته در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران، هندوستان، پرو، ترکیه و ... و نتایج این سدسازی ها بر روی محیط زیست و جانداران بوده است. در کنار سدسازی نقش معادن در تخریب محیط زیست و نابودی گونه های جانوری نیز در دانشگاه المنار در کنفرانسی که بدین بابت تحقق یافته بود با حضور صدها کارشناس جهانی تشکیل شد.
متاسفانه به علت عدم وجود نهادها و سازمانهای غیردولتی فعال در حوزه محیط زیست آزربایجان جنوبی هیچ شرکت کننده ای در این همایش از آزربایجان جنوبی شرکت نداشته و فرصت ایده آلی را برای بحث در مورد سدسازی های صورت گرفته در آزربایجان جنوبی از دست داده ایم. در این کنفرانس بسیاری از دوست داران محیط زیست و مخالفان سدسازی از جمله از ترکیه، عراق و دیگر کشورهای همسایه حضور داشته اند و به نقد سدسازی کشورهای مذکور پرداخته اند. علارغم اینکه در کنفرانس نام چین، ترکیه و ایران به عنوان 3 کشوری که طی سالهای گذشته بیشترین سدسازی را انجام داده اند یاد شده متاسفانه از آثار زیانبار سدسازی از جمله فاجعه زیست میحطی دریاچه اورمیه سخنی به میان نیامده است. 
بر اساس نظرات مخالفین سدسازی در این همایش سدسازی های صورت گرفته در دنیا تاکنون سبب مهاجرت اجباری بیش از 10 میلیون انسان، نابودی فرهنگ ها و زبان های مردمان محلی ساکن در محوطه سدسازی ها،  ترویج فقر، نابودی تنوع زیستی و جانوری و ... گشته است. مخالفین سدسازی آب های پشت سدها را مهمترین خطر برای مردمان محلی که در حوزه سدها زندگی می کنند شمارده اند.
سدسازی یکی از مهمترین عامل ها در گرم شدن کره زمین
بر اساس یافته های علمی سدسازی عاملی تاثیرگذار در افزایش دمای کره زمین و تغییرات اقلیمی می باشد در عین حال سدسازی سبب وجود رابطه دراماتیک مابین دولتها می گردد. برای مثال روابط ناشی از سدسازی مابین ترکیه و عراق یکی از این نمونه ها می باشد. در عین حال سدسازی منفعت اقتصادی برای مردمان محلی نداشته و حتی سبب گریز توریست ها و جهانگردان از مناطق سدسازی شده می گردد. 
سدسازی سبب عدم کیفیت و کاهش حجم آب می گردد
یکی دیگر از کارشناسان مخالف سدسازی نظرات خود را در مورد سدسازی های صورت گرفته در ایران چنین بیان می کند:
به خاطر سدسازی های صورت گرفته در ایران حجم آب ورودی به عراق بسیار کاهش یافته و تخمی نها نشان از کاهش 50% حجم آب ورودی به عراق از مسیر ایران را نشان می دهد، در عین حال به علت سدسازی آب وارده به عراق بسیار بی کیفیت می باشد. سدسازی های صورت گرفته بر رودهای دجله و فرات تاثیرات مخربی نیز در شط العرب داشته است و بسیار از گونه های گیاهی و جانوری منطقه نابود شده است. 
شاید در وهله اول و دید عوام سدسازی سبب ترویج و توسعه کشاورزی در آزربایجان جنوبی گشته ولی همان انسانهای عادی نیز به بهترین شکل ممکن امروز در زمین هایشان مشاهده می کنند که دیگر خاکشان حاصلخیزی قبلی را نداشته و فرسایش عمده ای در خاک مشاهده می کنند به طوریکه علارغم استفاده بیش از حد از مواد و سموم شیمیائی دیگر نمی توانند محصولات گذشته را به ارمغان بیاورند. در عین حال مسائل زیست محیطی ناشی از نتایج این همه سدسازی در آزربایجان جنوبی در موضوع خشک شدن دریاچه اورمیه به خوبی خود را نشان می دهد، در حالیکه در میان – بلند مدت آثار بسیار زیان بارتری گریبانگیر جامعه ترک خواهد شد. امروز در حالیکه در کشورهای توسعه یافته و غربی سالهاست که سدسازی به عنوان عامل تخریب کننده محیط زیست نگریسته می شود ایران جزء 3 کشور برتر سدسازی دنیا بوده و بسیاری از مسئولین به این مسئله می نازند.

۱۳۹۲/۰۲/۲۲

تصاویر ماهواره ای دریاچه اورمیه از سال 1984 تا 2012

به تازگی شرکت اینترنتی گوگل، سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا (ناسا) و سازمان زمین شناسی آمریکا (USGS) طی پروژه مشترکی سعی در ارائه تصویری از تغییرات دنیا از سال 1984 تا به سال 2012 داشته اند.
نام پروژه مذکور Timelapse می باشد که از جمع آوری تصاویر مختلف و متعدد فضائی در فواصل مشخص زمانی از سال 1984 تا به امروز تشکیل می شود. طی این پروژه حدود 2 میلیون و 68 هزار و 467 تصویر فضائی برای هر چه دقیقتر شدن تصاویر مورد استفاده واقع گردیده است. این تعداد از تصاویر حدود 909 ترابایت فضا نیز اشغال نموده است. 
در پروژه مشترک گوگل تصاویر متعددی از سراسر دنیا از جمله جنگل های آمازون، دریاچه های خشکیده شده، سدها و ... ارائه شده است. بنا به نظر کارشناسان علت این تغییرات اکولوژیکی در دنیا تغییرات اقلیمی، نابودی جنگ های آمازون، خشک شدن تالاب ها، توسعه روز افزون شهرنشینی و ... بیان شده است. علت انتخاب سال 1984 برای ارائه تصاویر فضائی شروع به ارائه سرویس ماهواره های با ارتفاع کم در آن سال بیان شده است.   
 نکته قابل تامل در این پروژه قرار گرفتن نام و تصویر دریاچه اورمیه می باشد که تصاویر دریاچه اورمیه از سال 1984 تا به 2012 نیز به صورت انیمیشن وار منتشر گردیده و همانطور که در تصویر ارائه شده در وبلاگ اخبار دریاچه اورمیه نیز مشاهده می شود تصویر فوق پروسه خشک شدن دریاچه اورمیه طی 28 سال را به بهترین شکل ممکن ارائه می کند که دریاچه اورمیه طی این سالها چگونه به وضعیت بحرانی امروزی رسیده است. علارغم وضعیت بحرانی دریاچه اورمیه این نگین آزربایجان تاکنون کوچکترین قدمی از سوی دولت ایران در راه احیاء دریاچه اورمیه تحقق نیافته است مگر سخنان قرون وسطی و عوام فریبانه همچون درخواست دعا کردن برای بارش باران و یا اعمال فانتزی مثل باورسازی ابرها و ... که همگی نشان از عدم وجود اراده لازم برای احیاء دریاچه اورمیه را نشان می دهد، گوئی آزربایجان جنوبی ایران نیست ...
کارشناسان بی طرف محیط زیست مهمترین علت خشکانیده شدن دریاچه اورمیه را سدسازی های بی رویه دولت ایران، افزایش سطح زیر کشت طی 33 سال گذشته به دوبرابر، افزایش جمعیت در حوزه دریاچه اورمیه، افزایش مصرف آب، تغییرات اقلیمی ناشی از سدسازی ها، سیستم آبیاری قدیمی که سبب بهره وری 30 از آب می گردد، مدیریت غلط منابع آبی، نوع نگرش دولت ایران به مسئله که زمانی دریاچه اورمیه را تهدیدی تلقی می نمود و ... بیان می شود.
علاوه بر اینکه سدسازی بی رویه در آزربایجان جنوبی سبب خشک شدن دریاچه اورمیه گردیده است بدون تردید در میان - بلند مدت سبب فجایع زیست محیطی و اکولوژیکی متعددی نیز خواهند گشت.

۱۳۹۲/۰۲/۲۰

Su Hakkı Urmiye Gölünü Konuşurken


Umud Urmulu
Türkiyenin Çevreci kuruluşlarından olan “Su hakkı” Örgütü ve ona bağlı olan Açık Radyo 3 mayıs 2013 Cuma Günü Güney Azerbaycan sınırları içinde bulunan Urmiye Gölü hakkında bir yayınları olmuşdur. 
Su Hakkı yayınında Güney Azerbaycanli Türk Aktivist Rıza Talebi bey de katılarak dinleyenlere Urmiye Gölü hakkında daha geniş bir bilgi sunmuşdur.
Lake Urmia News olarak kendi adımıza gerçekten Türkiyenin çevreci Örgütlerinin Urmiye Gölü hakkında konuşmaları ve ilgilenmelerinden son derece mutlu olup ve Şükranlarımı sunuyorum, özellikle Açık Radyo  sonucularından Akgun Ilhan ve Nuran Yüce sonsuz teşekkür ediyorum, tabii Rıza Beyide unutmadan. Çevre Sornları belki ilk görüşte yerl Sorunlar olarak Gözükür ancak geniş bir açıdan konuyu değerlendirdiğimiz zaman dünyada olup biten her türlü çevre sorunları birinin etkilediği düşünmekteyiz, öte yandan Urmiye Gölü Türkiyeye çok az bir mesafede olduğu için bu sorunun geişledikçe Türkiyenin Urmiye Gölünün yan etkilerinden etkilenmemesi imkansizdir.
Yanlız bu konuşmada bir kaç konu hakkında söyleyeceğimiz şunlardır:
Sayın Rıza Talebi bey birazcık yanılarak Urmiye Gölü üzerinde 40 tane Baraj tikildiğini ve 12 tanesinin planlama aşamasında olduğunu söyliyor, Ancak iran devletinin resmi verilerine Göre Urmiye Gölü Su havzasınde 52 tane Baraj kaç yıldır tikintisi bitmiş ve çalışmaktadır, 10 Tane Baraj şimdi Tikinti Aşamasında ve 41 Tane Baraj Araştırma aşamasında olduğunu göstermektedir. 
Barajları Sayısal olarak şöyle sıralamak olur:
Doğu Azerbaycan Eyaleti: 60 Barajin tikintisi bitmiştir, 12 Baraj Tikinti aşamasında ve 46 Baraj Araştırma Aşamasındadır(toplam 117 Baraj).
Batı Azerbaycan Eyaleti: 20 Baraj Tikilmiştir, 12 Baraj Tikinti Aşamasında ve 46 Baraj Araştırma aşamasındadır(Toplam 63 Baraj).
Kürdistan Eyaleti: 1 Baraj Tikinti Aşamasında, 2 Tane Baraj Araştırma Aşamasındadır.
Yağış Oranın Azalması:
Barajlar dışında ikinci konu Urmiye Gölü Su Havzasının Yağış oranın azalmasıdır. Ancak Iran devetinin konula ilgili örgütleri bu konunun yanlış olduğunu söylemektedir, resmi verilere Göre 3 yıldır Urmiye Gölü Su havzesi Yağış oranı öteki yıllara göre artmış durumdadır(resmi veriler önce farsca Lake Urmia News da paylaşılmıştır) ve Urmiye Gölü su havzasi 3 -4 yıl içinde daha yağışlı bir yıl keçirmiştir.
üçüncü konu Su koyularıdır:
iran devletinin resmi verilerine Göre Urmiye Gölü Su Havzasında 5 yıl bundan önceye kader 18224 Su Koyusu (Yasal ve Yasa Dışı) tespit olunmuştur. bu sayı şimdi 20.000 üzerinde olmasını düşünmek olur.  Şimdi Koyulardaki Su seviyesi 30 yıl bundan önceye kader 15 metr gerilemiş durumdadır.
Dördüncü ise Tarım:
Iran devletinin resmi verilerine Göre Urmiye Gölü su Havzasınde Tarım alanları 33 yıl içinde iki kat artmışdır. son 33 yıl içinde Urmiye Gölü Su Havzasında Tarım Alanları 320 bin Hektardan şimdi 680 bin Hektara olaşmış durumda, bu veri 360 bin Hektarın Urmiye Gölü Su Havzasında artması demektir. Sayın Rıza Talebi bey yanılarak Urmiye Şehirinde meyve Üretiminin Düşüş yaşadığını söylemektedir ancak tersine iran devletinin verilerine Göre öteki yılların hepsınde (10 yıl bundan önce gerçekleşen 2 yıl kuraklık dışında) Urmiye Şehirinde Meyve ve Tarım Ürünlerinin Üretimi Yükseliş göstermektedir ve bunun nedeni Tikilen Barajlardan Tarım Alanların Devletin Su aktarmasıdır. Yanlız Elma Üretimi Urmiye Şehirinde öteki yılda 500 Bin ton Artış Göstermektedir.
Beşıncı konu Hazar Denizinden Urmiye Gölünü Su çekmek:
Urmiye Gölü ve Hazar Denizi mesafe olarak bir birinden çok uzaktalar ve eğer öyle düşünürsek ki her şey yolunda ve iran devleti bu işi görmek istiyorsa bu işin en hizli bir süreçde gerçekleşmesi en azı 5-7 yıl zaman aparır ve Urmiye Gölıünün yıllık su oranın düşmesı zaten 5 yıla dek kuruyacağını ön göstermektedir ve Su Kanalları Urmiye Gölüne Ulaşmadan Göl kurur ancak Çevre ve Doğa Uzmanları bu iş için Urmiye Gölü Su Hazvzası üzerinde tikilen Barajlardan bellı ölçüdü Göle Su aktarmaları ve Artı olarak Zap nehrinden Gölün Su seviyiseni yanlız durdurmak için kullana bileceklerini söylemeteler ve orta sürecte Tarım alanlarını 1 yıılık Süreile boş bırakılması, Tarım türlerinin değiştırılmesı, Sulama sisteminin yenilenmesi vb gibi konuları söylemekteler. Artı Aras Çayının Su Debisinin hepsı bile Urmiye Gölüne aktarılsa bile Urmiye Gölünün kurumasını önlemek için yetmez ve artı Aras bölgesi ekolojik bir felaketle karşı karşı olur.
Su Hakkının Urmiye Gölünü Konuşurkenın Ses faylını dinlemek için şurayı tıklayın.

۱۳۹۲/۰۲/۱۸

آثار زیانبار سدسازی بر روی میحط زیست

اومود اورمولو
سدسازی آثار زیان بار متعددی بر روی محیط زیست دارد، در حالیکه ایران جایگاه سوم سدسازی دنیا را به خود اختصاص داده و گوی سبقت را از کشورهای توسعه یافته و حتی جهان غرب ربوده است خشک شدن تالاب ها و دریاچه ها در ایران یکی از مهمترین آثار و نشانه های سدسازی بدون حساب و کتاب در ایران بوده که امروزه به وضوح قابل مشاهده می باشد. امروز خشک شدن 70% دریاچه اورمیه ناشی از ساخت بیش از 70 سد بر روی حوضه آبی دریاچه اورمیه می باشد.
در دنیا سدسازی با توجه به مضراتی که برای محیط زیست دارد به عنوان آخرین انتخاب برای انبار و مدیریت منابع آبی بکار می رود ولی درایران اولین انتخاب دستگاه های دولتی به علت مصرف میلیاردها تومان بودجه ملی سدسازی می باشد. 
در زیر به صورت خلاصه وار آثار زیانبار سدسازی بر روی محیط زیست بیان می شود:
- برهم زدن تعادل طبعی
- سطوح کشاورزی که در حین سدسازی به زیر آب می روند و دیگر خاصیتی نخواهند داشت
- مهاجرت اجباری ساکنین محلی در حوضه مناطقی که به زیر آب خواهند رفت، برای مثال مهاجرت اجباری چندین روستای نزدیک به دریاچه اورمیه چند ماه پیش توسط روزنامه های دولتی منتشر و تائید شد. این مسئله با مهاجرت اجباری میلیونها انسان پس از خشک شدن کامل دریاچه اورمیه بدون تردید مثالی قابل تحقق و قابل پیش بینی می باشد.  
- پل ها، راه ها و .. در مناطقی که به زیر آب خواهند رفت و دیگر قابل استفاده نخواهند داشت، صرف هزینه ملی برای ساخت پل ها، راه ها و ..
- به علت سدسازی آب های زیرزمینی حوضه سد بالا آمده و سبب تاثیرات منفی در محیط زیست منطقه می گردد.
- به علت انباشت میلیونها مترمکعب آب در پشت سدها و خطرات ناشی از شکست و ریزش سدها 
- به علت افزایش بخار شدن آب های پشت سدها کاهش بهره وری از آب 
- آب های روانی که در هنگام فصول خاص سرازیر شده و با خود مواد مغنی برای زمین و دلتاها می وارند توسط سدها محصور می شوند.
- به علت تغییراتی که در مواد موجود در آب در پشت سدها صورت می گیرد آب ها مواد معدنی خود را از دست می دهند.
- افزایش فرسایش ساحلی
- نابوید آثار تاریخی و معماری که در حوزه سدسازی بوده و به زیر آب خواهند رفت یا به علت نزدیکی با میلیونها مترمکعب آب دچارفرسایش خواهند شد.

- تولید گاز متان که حدود 100 برابر مخربتر از دی اکسید کربن می باشد.
- نابودی گونه های گیاهی و جانوری به علت فرو رفتن منطقه ای وسیعی زیر آب.
- افزایش بخار آب پشت سدها که حدود چندین برابر مقدار طبیعی بخار آب می باشد.

۱۳۹۲/۰۲/۱۷

Urmiye Gölü 2013 ci ilin Sonunadek Bütövlükle Quruyacaqdır


Umud Urmulu
Güney Azərbaycan, Urmiye: ABD Ulusal Havacılıq və Uzay Dairəsinin (NASA) Urmiye Gölü ilə ilgili yayınladığı Son uyduan Alınan Görüntüyə Görə Urmiye Gölü 2013 ci ilin Sonlarına dək Bütövlüklə Quruyacaqdır. NASA Uzmanları Urmiye Gölünün Qurumaq nədənini iran devlətinin Göl üzərinə tikdiği Barajları Göstərməktədir, eləcə dəfələrcə Lake Urmia News olaraq Barajların Güney Azərbaycan və iranin başqa Türk bölgələrində gətirəcəği sorunlardan yazmışıq və bugün bilimsəl olaraq Urmiye Gölünün Qurumasını NASA və Başqa çevre uzmanlarının göstərilməsi bir daha Barajlarin çevre və doğaya bıraxdıqları olumsuz etgiləri bir daha gözlər önünə sərmış oldu. Barajlar Urmiye Gölünü Qurutdu ancaq orta və Uzun sürəcdə Güney Azərbaycanı Yox edəcəklər.
NASA yayınladığı yeni Görüntülərdə yer kürəsinin 150 təhlükləli bölgəsinə diqqət çəkmək üçün State of Flux adlı bir tasarıma imza atmışdır, bu Saxlancda (Arşiv) dünyanin bir çox yerindən Çevresəl təhlükəli bölgələr bir azcıq bilgilə oxuculara sunulmuşdur, ancaq irandan və daha doğrusu Güney Azərbaycan’dan Urmiye Gölünün uydudan Alınan Görüntüsüdə bu tasarımda yer alamaqdadır.
NASA’nin paylaşdığı görüntülərdə İqlim Dəyişikliği, Şəhərləşmə və bir çox etgənin Deprəm, Daşqın, Yanğın vs yaranması gündəmə gəlməktədir. NASA görüntülərdə çevrəsəl Təhlükəli bölgələrin öncə və sonraki uydu görüntülərını paylaşaraq dəyişimi gözlər önünnə çəkməyə çalişmişdir.
 NASA Urmiye Gölündən paylaşdığı uydu Görüntüsü iki yerə ayrılmaqdadır, birisi Ağustos 1985 və ikincisi Ağustos 2010 ci ili göstərməktədir(yazıda paylaşılan görüntü). Görüntünün Aşağısında NASA Uzmanları bu bilgiləri paylaşmışdır:
Left: August 1985. Right: August 2010. Iran's Lake Oroumeih (also spelled Urmia) is the largest lake in the Middle East and the third largest saltwater lake on Earth. But dams on feeder streams, expanded use of ground water, and a decades-long drought have reduced it to 60 percent of the size it was in the 1980s. Light blue tones in the 2010 image represent shallow water and salt deposits. Increased salinity has led to an absence of fish and habitat for migratory waterfowl. At the current rate, the lake will be completely dry by the end of 2013.
Urmiye Gölü Ortadoğunun ən büyük və Dünyanin üçüncü Duzlu Gölüdür. Baraj tikintiləri, Yeraltı suların qullanımı, Quraqlıq vs Urmiye Gölünün 60% qurumsına yox açmışdır. 2010 ci ilin Görüntüsündə Açıq Mavi ilə görünən bölgə Urmiye Gölündəki Duzlu bölgələri göstərməktədir. Urmiye Gölü quruduöu üçün bir çox Quş, Balıq vs bölgədən zorunlu köç etmişlər.
Bu bilgilərə görə Urmiye Gölü büyük olasılıqla 2013 ci ilin sonlarına dək bütövlüklə quruyacaqdır.
Görüntü üçün qaynaq:
http://tinyurl.com/cdbxsdz 

۱۳۹۲/۰۲/۱۶

علت خشک شدن دریاچه اورمیه چیست؟

نویسنده: علیرضا توکلی دانشجوی دکترای مهندسی آبیاری و زهکشی دانشگاه علوم‌ وتحقیقات تهران
از 15 سال پیش که پروسه خشک شدن دریاچه اورمیه تسریع یافت به تاکنون صدها نظریه به اصطلاح علمی در مورد علت خشکانیدن دریاچه اورمیه مطرح شدن که هر کدام تنها به بررسی یک بعد مسئله پرداختند، نکته قابل تامل و توجه عدم وجود کارگروه ویژه ای از سوی دولت ایران برای بررسی چرائی خشک شدن دریاچه اورمیه می باشد که تاکنون محقق نیافته است و بدون کوچکترین تردیدی می توان تامل نمود که هدف دولت ایران نه احیاء مجدد دریاچه اورمیه بلکه وقت گذرانی برای سپردن دریاچه اورمیه به کتب تاریخی می باشد، اگر اینچنین نبود بی شک تاکنون علت خشک شدن دریاچه اورمیه از سوی هیاتی برگزیده با متدهای علمی روشن می گشت تا هر کسی از ظن خود یار دریاچه اورمیه نمی گشت ... 
به راستی تفاوت دریاچه اورمیه با خلیج عرب چیست؟ چرا میلیاردها دلار پول ملی صرف تبلیغ، گسترش و .. نام خلیج عربی می گردد ولی برای احیاء دریاچه اورمیه دولت ایران حتی تاکنون به خود زحمت نداده علت خشکانیدنش را بررسی کند چه بررسد قدمی در راه احیایش بردارد. آیا علت این تبعیض آشکار به استعمار کشیدن شدن ملتی از سوی استعمارگر نیست؟  
در کنار سدسازی بی رویه در آزربایجان جنوبی، افزایش سطح زیر کشت، سیستم آبیاری قدیمی، تغییرات اقلیمی، افزایش جمعیت، تغییر نوع کشت و صدها علت دیگر به نظر مهمترین مسئله در خشک شدن دریاچه اورمیه عدم مدیریت صحیح منابع آبی می باشد که تاکنون مورد بررسی دقیق واقع نشده است. 
دریاچه اورمیه به مساحت پنج‌هزارکیلومترمربع دریاچه‌ای وسیع با شوری زیاد است که در شمال‌غربی ایران و بین استان‌های آزربایجان غربی و آزربایجان شرقی واقع شده است. این دریاچه در پایین‌ترین نقطه حوضه آبریز بسته‌ای با مساحت تقریبی ۵۲هزارکیلومترمربع، که قسمت‌هایی از آن در استان کردستان واقع شده است؛ قرار دارد. دریاچه اورمیه یک پارک ملی و یکی از بزرگ‌ترین رامسر سایت‌های موجود در ایران است که به‌عنوان ذخیره‌گاه زیست کره یونسکو نیز معرفی شده است. تعداد زیادی تالاب‌های اقماری آب شیرین و آب‌شور در اطراف دریاچه اورمیه واقع شده‌اند که بسیاری از آنها از لحاظ تنوع زیستی از اهمیت جهانی برخوردارند.
اما چه عواملی منجر به ایجاد شرایطی اسفناک برای دریاچه اورمیه شده است: 
اقلیم و پدیده خشکسالی:
در طی دوره ۴۱ساله (۱۳۴۴ تا ۱۳۸۵) به طور متوسط سالانه ۷۲‌میلیون مترمکعب از منابع آب سطحی ورودی به دریاچه اورمیه کاسته شده است و در نتیجه حجم آب موجود در دریاچه از ۴۲‌میلیارد مترمکعب در سال ۱۳۷۴ به ۲۲‌میلیارد مترمکعب در سال ۱۳۸۵ تقلیل یافته است. 
تغییرات کالبدی حوضه دریاچه اورمیه و افزایش جمعیت: 
افزایش جمعیت شهرهای مستقر در حوضه، طی سال‌های اخیر و همچنین تغییر کاربری اراضی موجب افزایش مصرف آب شده است. 
احداث فزاینده سد بر رودخانه‌های حوضه آبریز دریاچه اورمیه: 
در محدوده حوضه آبریز دریاچه اورمیه تعداد ۴۰ سد موجود، ۱۲ سد در دست ساخت و ۴۰ سد در دست برنامه‌ریزی است؛ به عنوان نمونه بر روی رودخانه آجی‌چای به‌تنهایی تعداد ۲۲ سد احداث شده است. پتانسیل ذخیره آب در مخزن سدهای در حال بهره‌برداری در حوضه آبریز در حال حاضر، ۶۳/۱‌میلیارد مترمکعب است.  
توسعه سطح کشت و بهره‌برداری مفرط از منابع آب: 
در سطح حوضه دریاچه اورمیه، 59 ‌درصد از مصارف از منابع آب سطحی و 41 ‌درصد از منابع آب زیرزمینی تامین می‌گردد، مجموع تخلیه آبخوان‌ها توسط این منابع، ۲۴۴۱‌میلیون مترمکعب برآورد شده است که منجر به افت مداوم آبخوان‌ها گردیده است. (مصرف بخش کشاورزی ۸۷‌درصد می‌باشد). با توجه به روش آبیاری در این حوضه که عمدتا غرقابی است، تلفات زیاد و همه‌ساله حجم قابل‌توجهی از آب زیرزمینی مورد استفاده، از طریق تبخیر در مزارع از دسترس خارج می‌شود. برداشت‌های بیش از ظرفیت از آبخوان‌ها، بیلان آب زیرزمینی در تمام دشت‌ها را منفی کرده و حتی منجر به نفوذ آب شور دریاچه به آبخوان‌های هم‌جوار با ساحل شده است. بر اساس آمار از ۹۴۵۹ حلقه چاه عمیق و نیمه‌عمیق واقع در آبخوان‌های حاشیه دریاچه، تعداد 1002 حلقه چاه، شور و متروک شده‌اند. در واقع، بخش کشاورزی مهم‌ترین مصرف‌کننده آب در سطح حوضه آبریز دریاچه اورمیه است.  مصارف بخش کشاورزی از منابع آب حوضه در سال 1358 برای سطح زیرکشت ۱۵۰هزار هکتاری بالغ بر ۸/۱‌میلیارد مترمکعب بوده که در سال 1358 برای سطح زیرکشتی بیش از ۴۰۰هزار هکتار به ۶/۵‌میلیارد مترمکعب رسیده است. همچنین الگوی زراعی در حوضه دریاچه اورمیه در جهت افزایش کشت محصولات آب بر چون یونجه و باغات میوه سوق یافته است. همچنین پایین‌بودن راندمان آبیاری در این حوضه بین 30 تا 36 ‌درصد برآورد می‌شود.  
 تخریب مراتع و پوشش گیاهی در حوضه آبریز:
چرای مفرط در منابع طبیعی تا حدود ۱۰برابر ظرفیت قابل تحمل محیط، منجر به تخریب مراتع و فرسایش خاک می‌گردد. 
دستکاری محیط آبی در فرآیند احداث بزرگراه شهید کلانتری: جاده میان‌گذری که قسمت عمده‌ای از آن، به جای استفاده از ستون‌های متعدد، از طریق خاکریزی در آب دریاچه اورمیه احداث شده و سیستم طبیعی دریاچه را دچار تغییر کرده است. این تغییرات تنها به اثرات شیمیایی و زیستی محدود نشده، بلکه تغییر در نحوه رسوب‌گذاری در داخل دریاچه اورمیه و خشک‌شدن بخش‌هایی از دریاچه را به دنبال داشته است.  
فقدان برنامه آمایش و مدیریت یکپارچه در کل حوضه آبریز دریاچه اورمیه :
هر یک از بخش‌های توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به طور جداگانه و بی‌اعتنا به برنامه‌های سایر بخش‌هایی که در این حوضه فعالیت دارند، به اقدامات مورد نظر خود می‌پردازند که گاه با قابلیت‌ها و ظرفیت‌های محیطی این حوضه سازگار نیست.
در انتها می‌توان به چند راهکار برای نجات دریاچه اورمیه اشاره کرد:
اختصاص‌درصدی از آب سدهای موجود در حوضه (به عنوان مثال ۲۰‌درصد) به دریاچه اورمیه، تغییر الگوی کشت از گیاهان با مصرف آب بالا به گیاهان با مصرف کم، کشت گیاهان مناسب مناطق شور، افزایش راندمان آبیاری با تغییر شیوه آبیاری از سنتی به مدرن، تعیین سقف توسعه منابع آب و اراضی کشاورزی با توجه به قابلیت‌های منابع آب حوضه و در نظرگرفتن لزوم حفظ بقا و پایداری دریاچه اورمیه و… 
منبع مقاله:
روزنامه شرق – شماره ۱۷۱۶ – پنجشنبه ۵ / ۲ / ۱۳۹۲
http://tinyurl.com/bvx37kn

۱۳۹۲/۰۲/۱۴

دریاچه اورمیه به صورت کامل تا پایان 2013 خشک خواهد شد

سازمان جهانی ناسا با به اشتراک گذاری دو تصویر دریاچه اورمیه که یکی متعلق به آگوست 1985 و دیگری مربوط به آگوست سال 2010 می باشد با توجه به اطلاعات بدست امده خبر از خشک شدن کامل دریاچه اورمیه تا پایان سال 2013 را اعلام نموده است. ناسا مهمترین علت خشک شدن دریاچه اورمیه سدسازی های بی حساب و کتاب دولت ایران اعلام نموده است. سدسازی دولت ایران در آزربایجان جنوبی علاوه بر خشکانیدن دریاچه اورمیه سبب صدها مورد عوارض زیستی محیطی دیگر گشته است که تنها یک نمونه از این عوارض خشک شدن دریاچه اورمیه می باشد.
زمین مکانی داینامیک و متغیر است و پوسته و سطح آن نیز همواره در حال تغییر می باشد، در برخی اوقات نیز تقصیر این تغییرات مستقیما متوجه ما نیست و البته شاید بتوانیم مانع از شدت برخی از آنها شویم.
سازمان فضایی آمریکا (ناسا) به تازگی جدیدترین تصاویر ماهواره‌ای خود را از بیش از ۱۵۰ نقطه زمین که این تغییرات در آنها بیشتر مشهود است منتشر کرده و آنها را در صفحه اینترنتی با نام « وضعیت تغییر مداوم (State of Flux)» و در کنار تصاویر ماهواره‌ای آرشیو خود از این نقاط به مقایسه گذاشته تا بتوانیم به راحتی متوجه تغییر زمان و میزان تغییرات بوجود آمده در آنها شویم.
در این تصاویر شاهد تغییرات زمین بر اثر تغییرات آب و هوایی، اثرات شهرنشینی و بلایای طبیعی مانند زلزله، سیل، آتش‌سوزی و .. هستیم. در زیر این تصاویر مقایسه زمانی صورت گرفته میان انها که از چند روز تا چند سال و چند دهه است درج شده است.
در میان این ۱۵۰ تصویر متاسفانه تصویری از دریاچه اورمیه نیز دیده می‌شود که دو تصویر ماهواره‌ای از دریاچه اورمیه را که تصویر اول متعلق به آگوست سال ۱۹۸۵ و تصویر دوم متعلق به آگوست سال ۲۰۱۰ است، به نمایش و مقایسه گذاشته شده است. این دو تصویر و تغییرات صورت گرفته به اندازه کافی گویاست.
وب‌سایت ناسا در توضیح این دو تصویر چنین نوشته:
Left: August 1985. Right: August 2010. Iran's Lake Oroumeih (also spelled Urmia) is the largest lake in the Middle East and the third largest saltwater lake on Earth. But dams on feeder streams, expanded use of ground water, and a decades-long drought have reduced it to 60 percent of the size it was in the 1980s. Light blue tones in the 2010 image represent shallow water and salt deposits. Increased salinity has led to an absence of fish and habitat for migratory waterfowl. At the current rate, the lake will be completely dry by the end of 2013.
چپ: آگوست سال ۱۹۸۵/ راست: آگوست سال ۲۰۱۰.
دریاچه اورمیه بزرگترین دریاچه در خاورمیانه و سومین دریاچه بزرگ آب‌شور در زمین است. اما استفاده از سدها بر روی رودخانه‌های منتهی به این دریاچه، گسترش استفاده از آب‌های زیرزمینی و همچنین خشکسالی‌های چند دهه اخیر باعث کاهش اندازه آن به ۶۰ درصد ظرفیت آن در دهه ۱۹۸۰ میلادی شده است. در تصویر سال ۲۰۱۰ رنگ‌های آبی کم‌رنگ کنار دریاچه آب‌های کم‌عمق و نمک‌های ته‌نشین‌شده را نشان می‌دهد. افزایش نمک موجود در آب باعث عدم حضور ماهیان و تعطیلی زیست‌گاه پرندگان مهاجر در این دریاچه شده است.
با این وضعیت شاهد خشکی کامل این دریاچه تا پایان سال ۲۰۱۳ (دی‌ماه ۹۲) خواهیم بود.
منبع خبر:
http://tinyurl.com/c6lsvdg
منبع تصویر:
http://tinyurl.com/cdbxsdz