Urmiye Gölünün 70% Qurumaq Nedeni Tikilen Seddler

Güney Azərbaycan, Urmiye: sonunda iran dövlətinin bir yetkilisi Urmiye Gölünün gərçək qurumaq nədənini açıqladı, eləcə bugün iran dövlət medyasinda yayınlanan xəbərə Görə Urmiye Gölünün 70% qurumaq nədəni tikilmiş səddlərdir. Iran dövləti medyası Urmiye Gölünün qurumaq nədənini açıqlamış ancaq iran dövlətinin Urmiye Gölünü qoruması üçün atacağı addımdan heç bir söz aparmamışdır, görüldüğü kimin iran dövləti Urmiye Gölünü qorumaq üçün heç bir tasarısı yoxdur və yanlız zamanı yandırmaqdadır.
Təbriz Bilimyurdunun Çevreilə ilgili sorumlu üyəsi Urmiye Gölü ilə ilgili çalışdıqları bir bilimsəl raporun sonuclarını açıqlamışdır, eləcə bu bilimsəl çalışamda iqlim dəyişikliği Urmiye Gölünün qurumasında bir o qədər etgili olmadığı görülməktədir və tərsinə Urmiye Gölünün birinci və ən önəmli Quruamq nədəni tikilən səddlər görülməktədir.
Dr. Əli Məhəmməd Xorşidiyə Görə 1993 dən 2011 dək Urmiye Gölünün suyu 7 metr Azalmışdır və bu sürəcin ardı olmaqla birlikdə Urmiye Gölü çox yaxın zamanda bütünlüklə quruyacaqdır. Urmiye Gölünün qurumağından insani nədənlər ön plandadır. 
Xorşidiyə Görə iqlim dəyişklərinin Urmiye Gölündə etgisini daha azaltmaq üçün önləyici işlər görülməlidir, ötə yandan Quraqlıqıda bölgədə önləmək üçün dövlət çox çeşidli və modern yöntəmlərlə bu işi önləməlidir. 
Bilimsəl verilərə Görə Urmiye Gölü su hövzəsində bir neçə il olur Yağış oranı normaldır ancaq Urmiye Gölü quruması bütün sürətlə dəvam etməktədir. Bilimsəl verilər Urmiye Gölünün quruamsını 70% tikilən səddlər və 30% olaraq qurqalıq və iqlim dəyişikliği olaraq göstərməktədir.  
ən çarpıcı olay Urmiye Gölü haqqında iran dövlətinin uzun sürəli bilimsəl veriləri olmamasıdır və bu olay Urmiye Gölünün hansı bir sürəcdə olduğunun qanıtlamaq üçün durumu daha zorlaşdırmaqdadəır.

قریب 70% خشکی دریاچه اورمیه مرتبط با احداث سدهاست

بالاخره پس از سالها و ماهها وقت گذرانی یکی از مسئولین دولتی خشکانیده شده دریاچه اورمیه نگین آزربایجان را نه شرایط اقلیمی بلکه ساخت سدهای بی حساب و کتاب بدون در نظر گرفتن حق آبه دریاچه اورمیه معرفی کرد. حال باید پرسید که پس از مشخص شدن علت خشک شدن بیش از 70% دریاچه اورمیه به سبب ساخت سدها بوده برای عدم خشک شدن دریاچه اورمیه دولت ایران چه برنامه هائی دارد؟ آیا اصلاً برنامه ای دارد و یا تکرار فانتزی بارورسازی ابرها به مانند چند ساله گذشته رد دستور کار واقع خواهد شد. 

عضو هیات علمی دانشکده علوم محیطی و معماری دانشگاه تبریز گفت: نتایج یک طرح پژوهشی نشان می‌دهد تغییرات اقلیمی تا حدی بر حوضه دریاچه اورمیه تاثیر گذاشته و باعث افت نسبی آب دریاچه اورمیه شده است.

دکتر علی محمد خورشیددوست در گفتگو با خبرنگار ایلنا افزود: از سال 1993 تا سال 2011 سطح آب دریاچه اورمیه 7 متر کاهش یافته که با روند فعلی کاهش سطح آب انتظار می رود که در سال های نه چندان دور شاهد خشک شدن کامل دریاچه باشیم که البته نقش اصلی را در این زمینه عوامل غیرطبیعی و انسانی ایفا می‌کنند.

مجری این طرح پژوهشی با بیان اینکه تغییرات اقلیمی به صورت وقوع سیلاب ها و خشکسالی باعث خسارت گسترده ای به بخش‌های کشاورزی در حوضه دریاچه اورمیه شده است، افزود: با توجه به این امر، در این تحقیق رودخانه های مستقر در حوضه دریاچه اورمیه مورد بررسی قرار گرفت که در وضعیت موجود، دبی رودخانه های فوق نیز از این امر تاثیر پذیرفته‌اند و همچنین در کنار این رخداد، افزایش دما بر نیاز آبی گیاه اثر گذاشته و باعث کاهش محصول در این نواحی شده است.

خورشیددوست با بیان اینکه به منظور کاهش اثرات خشکسالی نیاز به اقدامات پیشگیرانه ای همچون استفاده از سیستم های نوین آبیاری و احداث نهرها و مدیریت اصولی منابع آبی حوضه محسوس است، خاطرنشان کرد: برای انجام این اقدامات نیاز به شناسایی دوره های برگشت خشکسالی و سیلاب در منطقه مورد مطالعه بوده، اما باید به این نکته نیز توجه شود که برای انجام محاسبات فوق داده های بلند مدت نیاز است که در اکثر ایستگاه های یاد شده اندازه گیری نشده و به این منظور از روشهای شبیه سازی استفاده شده است.

وی خاطرنشان كرد: در این تحقیق برای برون یابی و درون یابی داده های بارش و دبی در ایستگاه های اورمیه، تبریز، مراغه، تیکان تپه (تکاب)، خوی و سراب از شبیه ساز مونت کارلو در نرم افزار MAPLE استفاده شده است و از بین توزیع های مختلف، توزیع لوگ پیرسون تیپ سه بهترین برازش را به بارندگی های ماهانه داشته است که در این بین برای بررسی دبی حداکثر حوضه نیز از توزیع گامبل استفاده شده است.

خورشید دوست یادآور شد: سازمان هواشناسی جهانی نیز به این منظور توزیع گامبل را پیشنهاد كرده است و علت استفاده از نرم افزار MAPLEدر این تحلیل، مزیت آن در طراحی الگوریتم های ریاضی و به نوعی برنامه نویسی ریاضیات است که الگوریتم های ارائه شده توسط این نرم افزار شامل مجموعه های متناهی از دستورالعمل هاست که به صورت دقیق بیان شده و به حل مسائل می‌انجامند.

مجری این طرح با بیان اینکه نتایج این تحقیق نشان می دهد که بارش حوضه دریاچه اورمیه همواره دستخوش نوسان است، تصریح کرد: این نتایج با انجام تحلیل های خشکسالی و دوره های برگشت حداکثر بارندگی به همراه بررسی مقادیر تبخیر و تعرق پتانسیل بدست آمده است که از سال 1992 دما به طور مداوم افزایش یافته، به صورتی که این مقدار در ایستگاه ارومیه از 4/9 درجه سانتیگراد به 7/12درجه سانتیگراد در سال 2002 رسیده است، یعنی در فاصله زمانی 10 سال معادل 3/3 درجه سانتیگراد افزایش دما مشاهده شده است.

به گفته وی مقادیر افزایش دما بین 3/3 تا 4 درجه سانتیگراد در بین ایستگاه‌های مختلف متفاوت است، به طوری که از سال 2002 بعد از 10 سال افزایش دما، کاهشی در دمای میانگین مشاهده می شود و با بررسی نمودارها مشاهده می شود که رابطه عکسی بین بارش و دما حاکم است.

عضو هیات علمی دانشگاه تبریز با اشاره به اینکه در ایستگاه های اورمیه، تبریز، تیکان تپه (تکاب) و خوی به طور مداوم کاهش بارندگی مشاهده شده است، خاطر نشان کرد: شدیدترین میزان کاهش متعلق به ایستگاه اورمیه با مقادیر 160 میلیمتر در سال 2005 است و در ایستگاه‌های خوی و سراب مقادیر بارش روند صعودی را در پیش گرفته است.

وی با بیان اینکه در این تحقیق برای بررسی وضعیت خشکسالی از شاخص های SPI، PN، DI استفاده شده است، گفت: بر اساس این سه شاخص شدیدترین خشکسالی متعلق به سال 1990 در ایستگاه سراب بوده و میانگین بارندگی معادل 120 میلیمتر است.

این پژوهشگر با اشاره به سایر بخش های این تحقیق افزود: مدل های ریاضی و احتمالاتی مورد استفاده در این تحقیق تا حدی نشانگر دخالت عوامل اقلیمی در خشکی دریاچه اورمیه هستند، اما علت اصلی این خشکی را باید در عوامل انسانی و دخالت عناصر غیرطبیعی جستجو کرد.

خورشید دوست افزود: نتایج این تحقیق تنها می تواند 20 الی 30 درصد نقش موثر مداخله عوامل اقلیمی و طبیعی را در این امر نشان دهد، اما قریب 70 درصد خشکی دریاچه اورمیه به احداث سدها، عدم مدیریت صحیح منابع آبی ورودی به دریاچه، تعیین حقابه برای دریاچه اورمیه، کشت متمرکز گونه های جدید در منطقه و عواملی از این قبیل ذکر کرد.

علی محمد خورشید دوست، مجری این پروژه این طرح را با همکاری مهدی فیض اله پور و مهدیه شادفر به پایان رسانده است.

علی محمد خورشید دوست، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشکده علوم محیطی و معماری دانشگاه تبریز هم اکنون دارای بیش از 55 مقاله علمی پژوهشی، 4 مقاله ISI، و مترجم و مولف 6 جلد کتاب منتشره در زمینه های گوناگون زیست محیطی است.

منبع خبر:

http://tinyurl.com/d9h4ypw

Urmiye’li millet Vekili: biz Ne zamana Qeder Urmiye Gölününün Ölümünü Gözleyek

Güney Azərbaycan, Urmiye: Urmiye’li millet Vekili Nadir Qazipur iran Ulusal Məclisində iran Dövlətinin Urmiye Gölü haqqında ilgisiz tutumunu qınayaraq dövlətin qonuya ilgilsi davranıb və Görməməzlikdən gəldiğini söyləmişdir.
farsnews.com Düşərgəsinin (sitə) yaydığı bilgilrə görə Urmiye’li millet Vekili bugün 23 September 2012 iran Ulusal Məclisində iran Ana yasasının 50 maddəsinə istiand edərək iran dövlətinin Urmiye Gölü Quruamsı haqqında ilgisiz davrandığnı söyləmişdir.
Ona Görə Urmiye Gölü qurumasıla Azərbaycanda əkinçilik bitəcəktir və Azərbaycan Ulusu zorunluq olaraq köçmək durumunda olacaqlar. Ötə yandan bu Urmiye’li millet Vekili iran dövlətinin Azərbaycan Deprem vurmuş bölgəsində davranışına da toxunaraq bölgədə tikintilərn gərçəkləşməsini istəmişdir.
Bu vəkilin qonuya toxunmasına rağmən iran Ulusal məclisi başxanı qonuyu ilgisiz olaraq dəyərləndirmişdir.
Iran dövlətinin Turğalı verilərinə Görə Urmiye Gölünün 65% qurumuşdur, bir çox uzmana Görə tikilmiş sayısızca Sədd, yanlış su yönətimi, əkinçilik alanının 2 qat olması Urmiye gölünün ölüm nədəni olaraq sayılmaqdadır.