کهن‌ترین گونه جانوری جهان در آزربایجان غربی

میگوی بچه وزغی Triops cancriformis گونه‌ای جانور آبزی است که به دلیل قدمت 220 میلیون ساله از آن به عنوان فسیل زنده و قدیمی‌ترین گونه جانوری زمین نام برده می‌شود. Triops از سخت پوستان آبشش پاست و عموما بنام میگوی بچه وزغی شناخته می شود. اولین نمونه از Triops در سال ۱۳۸۳ از آبگیرهای بهاری اطراف دریاچه اورمیه جمع آوری گردید.

خصوصیات مورفولوژیک و مورفومتریک نمونه ها به وسیله لوپ و میکروسکوپ نوری بررسی شد و گونه آن با توجه به اطلاعات به دست آمده cancriformis تشخیص داده شد. بدن شامل سر و تنه (سینه و شکم) است که به وسیله یک سپر بزرگ پشتی پوشانده شده است. میانگین طول کل، طول سپر، عرض سپر و طول چنگال دمی بترتیب ۴.۴۰، ۱.۶۹، ۱.۵۰ و ۲.۱۴Cm اندازه گیری شد.

قسمت جلوی سپر دارای یک جفت چشم مرکب برجسته و یک چشم کوچک در وسط آنها می باشد. ناحیه دهانی سر دارای ضمایم خاصی شامل شاخکهای اولیه و ثانویه و آرواره فوقانی و تحتانی است که به وسیله یک زایده لب مانند پوشیده شده اند. سینه شامل ۱۱ قطعه است و هر قطعه دارای یک جفت زایده (پاهای سینه ای) می باشد. یازدهمین جفت پای سینه ای جنس ماده حامل کیسه تخم است. زواید قبل از یازدهمین زایده به منظور حرکت و گرفتن غذا بوده و اغلب برای تنفس به کار می روند. قسمت ابتدایی شکم شامل ۶۶ جفت عضو ضمیمه نازک و مو مانند است که با حرکات منظم به حرکت غذا به طرف شیار غذایی کمک می کنند. ناحیه انتهایی شکم به دم و به دنبال آن دو شاخه بلند چنگال دمی ختم می شود.

منبع: مجله علوم و فنون دريايي ايران-بهار و تابستان 1384

Urmiye Gölünü Quruldan Barajlar (1)

Güney Azərbaycan, Urmiye: dəfələrcə Lake Urmia News blogunda yaydığımız bilgilərdə həmişə Urmiye Gölünün qurumasında Tikilən Sayısızca Barajların büyük etgisi olduğunu söyləyərək iran dövləti bu qonuyu basdırmağa və Urmiye Gölü qurudulmasını sözdə iqlim dəyişkliği vs həvalə etməyə çalışmaqdadır, ancaq ilk olaraq iranin Çevre və doğa Mühəndisləri örgütünün başxanı iranin Tuğralı (rəsmı) medaysiylə verdiği söyləşidə Urmiye Gölü Qurumasında tikilən barajların büyük etgisi olduğunu söyləyərək bir ilkə imza atmışdır. Biz Lake Urmia News yönəticiləri olaraq bu söyləşi Öz Andilimiz Türkcəyə çevirib və birinci Bölümünü oxuyuxulara sunuruq.
Soru: izin verin bu tür başlayaq: Urmiye Gölü nədən Qurudu?
Yanıd: çox fərqli nədənləri var. Iranda bu soruya yanıd vermək iran dövlətinin Tuğralı örgütlərının hançısı və Qonuya hançı açıdan dəyərləndirməklərinə bağlı olaraq çox fərqli yanıdlar vermək olur. Örnək üçün iranin Suiylə ilgili örgütü və baxanı Urmiye Gölünün qurumaq nədənini iqlim dəyişikliği olaraq göstərməktədir. Ancaq başqa Çevre və Doğa Uzmanları iqlim dəyişikliği dışında tikilən səddlər, əski sulama sistemi, yanlış su yönətimi, əkinçilik alanının 2 qata artması vs də olaraq Urmiye Gölünün təməl qurudmaq nədənləri olaraq sıralamaqdadırlar.    Urmiye Gölü su hövzəsi 150 min hektardır və bugün 415 min hektara çatmaqdadır, əkinçilik alanının su tükətimi 1.8 milyard kupdən bugün 5.5 milyard kuba çatmaqdadır. Eləcə Urmiye Gölünü bəsləyən Yeraltı su qaynaqları bugün 0 olmuşdur və yeraltı qaynaqlarından Urmiye Gölünə bir damca su axtarılmamaqdadır. Bölgədə əkinçilik üçün tikilən Su Quyulari isə durumu daha gərginləşdirməktədir və bu Su Quyulardan çıxan suyun keyfiyyəti bugün heç yaxşı dəyil.  
Əkinçilikdə sulama sistemi dışında əkilən Türlərın bir çoxu suyu daha çox qullandığı üçün də su tükətimi daha çox olmaqdadır , Urmiye gölünün çevrəsində bugün minlərcə hektar Bağlar  var olmaqdadır.  
Urmiye Gölü su hövzəsi çevrəsindəki Toplum nüfusuda 30 il içində 2.2 qat olmuş və Urmiye Gölü qurumasında etgisiz olamaz. Iran dövlətinin tuğralı verilərinə görə 1375 ci ildə bölgədə 1.256.000 insan bulunurdu ancaq 1385 ci ilin sayısına görə bu bu sayı 2.990.000 nəfər olmuş. Bu sayıda toplumun tükətdiği su çox büyük orandır və saydığımız nədənlərın hamısı əl ələ verərək Urmiye Gölünün qurumasında etgili olmuşlar.  
Soru: Havaların İstilənməsi, iqlim dəyişkliği vs Urmiye Gölünün suyunun buxarlaşamsı Gölün qurumasında nə qədər etgili olmuşdur?
Yanıd: Urmiye Gölü yanınada Türkiyənin Van Gölü bulunmaqdadır. əyər yer kürəsinin istilənməsi və iqlim dəyişikliği Urmiye Gölünün qurumasında etgili olubsa nədən Türkiyənin Van Gölündə etgili olmaybıdır? Bölgənin istiliği normal olaraq artmışdır ancaq bu artmaq Urmiye Gölünün qurumasında etgin rolu olmadığını düşünməktəyəm. 
Urmiye Gölü üz ölçümü zaman içərisində kiçilmiş və insanın daha qolay Doğa və Çevrəyə etgi sağladığı kəsındır, insan oğlunun Urmiye Gölü qurumasınada büyük etgisi olub. Urmiye Gölünün qurudulmasında insan oğlunun büyük rolu olub anacq iqlim dəyişikliği başı başına Urmiye Gölünü qurudacaq durumda dəyildir.  
Soru: sizin dediklərinizə dayanaraq Urmiye Gölünün qurumasını əkinçilik qonusuna bağlamaq olur mu?
Yanıd: Su Qaynaqlarının genişlənməsi və əkinçilik bir iki üzlü Pula oxşur və bir birində büyük etgi və ilgiləri olur, ancaq Aral Gölü qonusunda da var olan Təcrübələrə Görə Urmiye Gölündə də əkinçilik alanının artması Urmiye Gölünün qurumasında büyük etgili olduğunu düşünməktəyəm. 
Su Qaynaqlarının genişlənməsi Barajlarin tikilməsi deməkdir. Tikilən sayısıca Barajlar Urmiye Gölü qurumasında büyük etgisi olub, Barajların tikilməsindən daha çox Urmiye Gölünün su Axtarmalarının həmişəlik kəsdıklərı üçün Gölün Qurumasını etgiləyiblər, yoxsa əyər Barajlardan Urmiye Gölünə tikildikləri gündən Su axtarılsaydi bugün Urmiye Gölünü durumu bu tür olamzdı.  
Soru: Urmiye Gölü Quruması hansı zamandan başladı?
Yanıd: Urmiye Gölünün qurumaqda olduğu sürəc 20 il bundan öncədən görülməktəydi.
Soru: iran’li Çevre və doğa Uzmanları hansı zamandan Urmiye Gölünün qurumasını təhlükəli olduğunu düşündülər?
Yanıd: 10 il olur iran’li Doğa və Çevre Uzmanları Urmiye Gölünün qurumasını dilə gətirərək doğulan qorxunc çevre sonrununu dilləndirməktədirlər, ancaq o illərdə Urmiye Gölünün durumu bugünlər kimin Qorxunc dəyildi və iran dövləti yetgililəri qonuila ilgilənmədilər.
Ilk olaraq bizim Qurum Urmiye Gölü haqqında bir Ulusal konferans düzənləyərək Urmiye Gölü Sorununu Yerli çevre və Doğa sorunundan Ulusal və Uluslararsı sorunu durumunda olduğunu dilə gətirdi.
Soru: Urmiye Gölü ilk dəfə olaraq Quruyur yoxsa taxrixdə Urmiye Gölü bir daha qurumuş mu?
Yanıd: bu haqqda bilimsəl bilgim yox ancaq əldə olan verilərə Görə bu olay olmamış və Urmiye Gölü bugünkü durumunda heç bir zaman olmamışdır.
Soru: Quruyuan Göl və Gölməçələrin Sonucu nə olur və hansı Sürəci yaşayırlar?
Yanıd: Əskı Rusyada olan Aral Gölü bu qonuda ən yaxşı və Düşündürücü örnək olaraq önümüzə çıxamaqdadır. Əskı Rusya Dönəmində Aral gölünə Axan bütün su qaynaqlarının önünü kəsərək və bu suları Panbıq ürətimində qullanaraq Aral Gölünün qurumasıa yardımçı oldular.
Bu olaylar sonucunda o Büyüklükdə Aral Gölünün Qurumasına yol açıb və Yer kürəsinə bir çevre və doğa fəlakətinin yaranmasın yol açdı. Əyər iran dövləti yegililəri və biz Çevre və Doğa Uzmanları Urmiye Gölü qonusunda ilgisiz davranarsaq mənə Görə Urmiye Gölünün sonucuda eynən Aral Gölü kimin olacaqdır.

Urmiye Gölü Üz Ölçümü 30% Azalmışdır

Güney Azərbaycan, Urmiye: Uydudan alınan Urmiye Gölü Görüntüləri 2013 ilinin ilk ayında alınmışdır və ilginç olaraq ginə bütün iran Dövlətinin Propagandalarına rağmən Urmiye Gölü ötəki ilə Görə 30% Üz Ölçümünü əldən verib və kiçilmişdir.

Iran dövlətinin Tuğralı (rəsmi) verilərinə Görə Urmiye Gölünün üz Ölçümü 2009 ci ilin Ocaq ayında 5000 km açıqlanmışdır ancaq 2013 ilinin Ocaq ayında bu Üz plçümü 3500 km olaraq görülməktədir və eləcə Urmiye Gölü yanlız 1 il içində 1500 km Üz ölüçümünü əldən verib və kiçilmişdir, bu 1500 km Urmiye Gölünün 30% deməkdir.

Bütün bu Olumsuz Xəbərlərə Rağmən iran dövləti sözdə Urmiye Gölünün qorumaq amaclı boş boş Konferanslar keçirmək dışında indiyədək heç bir addım atmamaqda israrlidir. Eləcə iran’li Doğa və Çevrə Uzmanlarına Görə Urmiye Gölü Çevre sorunu ən az 10-15 il olur iran dövləti sorumlularına ilətilmiş ancq nədən 10-15 il Sorumlular’dan heç bir addım olmamış çox ilginçdir.

Bölgəsəl və küsərəl Doğa və Çevre uzmanlarına Görə Urmiye gölü üzərinə tikilən Barajlar Urmiye Gölü qurumsında büyük rolları olubdur və Barajlar Urmiye Gölü quruması dışında bölgənin ekoloji sisteminədə büyük zəzərlər vurmuşdur. Barajlar dışında Əkinçilik alanine 2 qat artması, yanlış su yönətimi, əskı sulama sistemi vs olaraq Urmiye Gölünün Qurumasında etgili olduğu söylənilməktədir. Urmiye Gölü bütünlüklə quruyursa bu yüz ilin Çevre Fəlakəti olaraq milyonlarca insanin Bölgədən köç etməsinə nədən olacaq və Dünyanın ən büyük köçü yaşanacaqdır, bilmsəl olaraq birinci mərhələdə ən az 6.000.000 insan köçməli olacaqdır. 

کاهش 30% مساحت دریاچه اورمیه با استفاده از تصاویر ماهواره ای ژانویه 2013

بر اساس جدیدترین تصاویر ماهواره ای از دریاچه اورمیه بار دیگر وضعیت بغرنج نیگن آزربایجان جنوبی بارزتر گردیده است که تحقق کنفرانس ها، سخنان تبلیغاتی دولتی و .. کوچکترین تاثیری در روند خشک شدن دریاچه اورمیه نداشته که هیچ بلکه تصاویر ماهواره ای جدید حاکی از کاهش 30% مساحت دریاچه اورمیه می باشد.

بر اساس آمار رسمی موجود مساحت دریاچه اورمیه که در ژانویه 2009 حدود 5000 کیلومتر مربع بیان گردیده بر اساس تصاویر ماهواره ای جدید ارائه شده در ژانویه 2013 مساحت دریاچه اورمیه به 3500 کیلومتر مربع تقلیل یافته است که با حساب سرانگشتی می توان کاهش 30% مساحت دریاچه اورمیه را بدست آورد. کاهش 1500 کیلومتر دریاچه اورمیه دقیقاً نشان از تسریع روند خشک شدن دریاچه اورمیه می باشد، در حالیکه دولت ایران نقش نظاره گر را در این فاجعه زیست محیطی بازی می کند.

شرایط نامطلوب دریاچه اورمیه در حالی می باشد که دولت ایران طی هفته های گذشته اقدام به برگزاری کنفرانسی نمادین و تبلیغاتی برای به اصطلاح نجات دریاچه اورمیه کرده بود و هنوز هم که هنوز هست از نتایج به اصطلاح این کنفرانس نجات دریاچه اورمیه چیزی عیاد دریاچه اورمیه نگشته است مگر 1500 کیلومتر صحرای نمک.

بنا به نظر کارشناسان بی طرف جهانی و منطقه ای مهمترین عامل خشکانده شدن دریاچه اورمیه ساخت سدها بدون در نطر گرفتن حق آب دریاچه اورمیه، افزایش زمین سطح زیر کشت به دو برابر سط 33 سال گذشته، عدم مدیریت صحیح منابع آبی، سیستم آبیاری کشاورزی قدیمی و ...بیان می شود. با خشک شدن دریاچه اورمیه مفهومی به نام آزربایجان جنوبی خارجی وجود نخواهد داشت و بزرگترین کوچ اجباری جهان ناشی از فاجعه زیست محیطی نیز تحقق خواهد یافت.