فکری برایش بکنیم! عروس آزربایجان (دریاچه اورمیه) در حال احتضار است.

یاشار اؤلمز 

دریاچه اورمیه دیگر آن دریاچه سرحال و پرآب قدیمی نیست که با دیدن گردشگران موج می زد، عروس آزربایجان به یک شوره زار و نمک زار تبدیل شده و گردشگران نه برای گردش بلکه برای عیادت و دیدن نابودی او سرازیر آذربایجان می شوند. وقتی به دیدنش می آیید برایش یک بطری آب بیاورید چراکه پزشکان علاج او را، مانند هر انسان و موجود تشنه ای در آب می بینند، این تنها خواسته آزربایجان است از شما، برای حفظ پاره تنش.

اما مساله این است که غصه خوردن مردم و مسؤلان چاره کار نیست و دریاچه اورمیه را از مرگ حتمی نجات نمی دهد. این یک واقعیت است که دریاچه اورمیه، اگر فکری برایش نشود به یک شوره زار نمک تبدیل می شود و با مرگ دریاچه اورمیه باید شاهد مرگ فلامینگوهای مهاجری هم باشیم که از این دریاچه زیبا بعنوان زیستگاهی برای خود استفاده می کنند که البته باید بگوییم که استفاده می کرده اند چرا که با مشکلاتی که برای این دریاچه بوجود آمده دیگر پرنده مهاجری برای این دریاچه باقی نمانده است.

در ماههای ميانی سال 1358 مدير کل وقت راههای آزربايجان تصميم مي گيرد که راه ميان گذری در درياچه اورمیه به منظور سهولت ارتباط بين اورمیه و تبريز احداث شود. با سرعتی باور نکردنی عمليات اجرايی از ساحل غربی آغاز می شود.  همچنان که سنگريزی از ساحل غربی ادامه می يابد، از ساحل شرقی نيز عمليات اجرايی با تغييری در طرح اوليه پی گيری می شود. جاده اوليه به بزرگراهی با چهار باند و به عرض 25 مترتبديل و در زمان کوتاهی قسمت های اوليه آن اجرا می شود. با نزديک شدن به قسمت های ميانی درياچه، سرعت عمليات به نحو چشمگيری کاهش می يابد. علاوه بر افزايش عمق درياچه، طرح با مشکل ديگری نيز مواجه می شود، عمق بستر لجنی به شدت افزايش يافته و به 200 متر می رسد و حتی در قسمتی حدود 1000 متر تخمين زده می شود. 14 کيلومتر ساخته شده و امکان احداث يک و نيم کيلومتر باقيمانده ميسر نيست. پس از سال ها در سال 1368 پل شناوری مشابه پل های شناور جزيره مجنون که در زمان جنگ استفاده می شد، بين دو قسمت نصب شد. در همان سال بدليل خوردگی شديد و شدت جريان آب بين دو قسمت شمالی و جنوبی درياچه، پل دچار آسيب هايی شد و در نهايت بر اثر وقوع يک طوفان تخريب گرديد. از آن تاريخ به بعد در شرايط جوی مساعد، شناوری جهت انتقال خودروها که اکثرا بدلايل تفريحی از اين محور عبور می کنند در درياچه مستقر شد. و امروز بعد از 30 سال این میانگذر افتتاح گردید اما نیمه تمام!!! خوب شد که افتتاح گردید، چون با افتتاح آن مسؤلان از بیماری دریاچه، که در مرحله حاد بود و نمی دانستند و یا اینکه می دانستند و به روی خودشان نمی آوردند.- چرا که خوب می دانستند که ثوابشان کباب از آب درآمده است- با خبر شدند.

درياچه اورمیه بعنوان بزرگترين پهنه آبی داخلی ايران و بيستمين درياچه آبی جهان با وسعتی در حدود 51786 کيلومتر مربع از حدود 20 رودخانه دايمی و فصلی و چندين مسيل طبيعی تغذيه می شود. از عمده ترين اين رودخانه ها می توان از جیغاتی،تاتائو، آجی چای،  نازلی چای، زولا و شهر چای نام برد. حدود ۴۰ سال پیش منطقه حفاظت‌شده اعلا‌م گردیده و از سال ۱۳۵۴ نیز به عنوان یکی از مهم‌ترین تالا‌ب‌های بین‌المللی جهان در سایت رامسر به ثبت رسیده است. این دریاچه همچنین یکی از 9 ذخیره‌گاه بیوسفری ایران است که در یونسکو ثبت گردیده است.

زمانی که هنوز هیچ سدی روی این دریاچه ساخته نشده بود، 5/5 میلیارد متر مکعب آب به درون این دریاچه وارد می‌شد. اما اکنون این رقم به کمتر از 1 میلیارد متر مکعب رسیده و این به معنی وقوع یک فاجعه زیست‌محیطی است. اگر 30 درصد از آب هر سدی که روی دریاچه اورمیه زده‌اند را به داخل این دریاچه بریزند، شاید بتوان از نابودی کامل آن جلوگیری کرد

تقریباً تمامی کارشناسان محیط زیست بر این باورند که اگر اقدامی سریع و جدی انجام نگیرد، دریاچه اورمیه به زودی خشک شده و سرنوشتی مانند دریاچه آرال پیدا خواهد کرد.

دریاچه آرال نیز که یکی از دریاچه‌های مهم جهان به شمار می‌رفت، علیرغم هشدار کارشناسان، در نتیجه طرح‌ها و پروژه‌های نه چندان صحیح مسئولین وقت شوروی، پس از شصت سال برای همیشه نابود شد و یک فاجعه بزرگ انسانی و زیست‌محیطی در حاشیه دریاچه آرال به وقوع پیوست. در سال 1950 خروشچف دبیرکل حزب کمونیست و رهبر وقت شوروی دستور داد مسیر آب رودخانه‌های "آمودریا" و "سیردریا" که همواره به دریاچه آرال می‌ریخت، تغییر داده شود. علت چنین تصمیمی این بود که خروشچف قصد داشت اراضی زیر کشت پنبه را از ۵/۳ میلیون به ۵/۷ میلیون هکتار افزایش دهد. چرا که به نظر او، پنبه یک کالای مهم استراتژیک برای شوروی محسوب می‌شد و در واقع طلای سفید بود.  سر انجام با خشک شدن این دریاچه صنعت شیلا‌ت در منطقه به همراه ۶۰ هزار شغل از بین رفت و همه آرزوهای دولتمردان سابق شوروی با نابودی مزارع پنبه همانجا دفن شد.

با خشک شدن دریاچه آرال بستری از نمک به وسعت ۳۶ هزار کیلومتر مربع بر جای ماند. توفان‌های شن و نمک که حامل غبارهای سمی آفت‌کش‌ها و سموم کشاورزی بودند، انواع بیماری‌های تنفسی و سرطان‌های پوستی و ریوی را برای مردم به ارمغان آورد. بر اساس گزارش یونسکو در این منطقه، سلا‌مت زنان باردار به علت کیفیت بد آب آشامیدنی همچنان رو به وخامت است و نوزادان مرده و ناقص‌الخلقه به دنیا می‌آیند. به طوری که این منطقه هم‌اکنون یکی از بالا‌ترین میزان مرگ و میرهای نوزادان در جهان را داراست.

سرنوشت تلخ دریاچه آرال و نتایج حاصل از آن به خوبی نشان می‌دهد که خشک شدن دریاچه اورمیه می‌تواند فاجعه‌ای به مراتب بزرگ‌تر و تلخ‌تر به بار آورد. چرا که دریاچه اورمیه دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که دریاچه آرال علیرغم اهمیت‌ فوق العاده‌اش فاقد آن بود
منبع
http://tinyurl.com/277nkk8

تحلیل داده های آماری 10 سال گذشته دریاچه اورمیه

با نگاهی به جدول آماری و تحلیلی بالا که طی

 تحقیقاتی که در تابستان سال جاری صورت گرفته است به خوبی می توان به وضعیت وخیم و نگران کننده دریاچه اور میه پی برد. 

بر اساس این داده ها آماری صورت گرفته ارتفاق سطح آب دریاچه اورمیه حدود 5 متر کاهش داشته است. رفتار روند، نزولی است اما شیب آن در چهار سال ابتدایی و دو سال انتهایی بیشتر است و در یک دوره تقریبا چهار ساله ی میانی کمتر. به طور متوسط در این دوره ارتفاع سطح آب حدود چهل سانتی متر در سال کاهش داشته است.

نکته نگران کننده شدت و قوت گرفتن شدید نرخ کاهش سطح آب می باشد. یعنی در آخرین مشاهدات نه تنها همچنان در حال از دست دادن ارتفاع سطح آب دریاچه اورمیه هستیم بلکه این کاهش سرعت نیز گرفته است. یعنی مثلا اگر در گذشته سالی 50 سانتی متر کاهش ارتفاع داشتیم، امسال این عدد 60، سال آینده 75 و ...  اگر چنین پدیده ای به دلیل وجود یک فیدبک مثبت در محیط باشد ممکن است فرآیند محو دریاچه بسیار سریع تر از آنچه پیش بینی می شود رخ بدهد.  

ارتفاع سطح آب دریاچه اورمیه به طور مستمر در حال کاهش است.

در طی این ده سال و بر اساس همین تعداد داده های اندک ارتباط مشخص بصری و آماری بین بارندگی و ارتفاع سطح آب دریاچه اورمیه دیده نمی شود.

در این ده سال و بر اساس همین داده های اندک ارتباط مشخص بصری و آماری بین حجم آب ورودی به دریاچه اورمیه و ارتفاع سطح آب دریاچه دیده نمی شود.

در این ده سال و بر اساس همین داده های اندک ارتباط قوی و مثبتی بین حجم آب ورودی به دریاچه اورمیه و بارندگی وجود دارد. 

منبع تحلیلها: مقالات آقای بهروز حسنی، تغییرات آب و هوایی  

عکس محیط زیستی هفته - تجمع پرندگان در غروب آفتاب

عکس محیط زیستی هفته - تجمع پرندگان در غروب آفتاب

Nature Photo of the Week: Flock of Birds at Sunset

منبع عکس

http://tinyurl.com/25xjegv 

دریاچه اورمیه - علل خشکسالی و کارهای صورت گرفته

درياچه اورميه دومين درياچه آب شور جهان با 4 هزار و 810 كيلومتر مربع مساحت يكي از نادرترين ذخيره گاه هاي زيستي آزربایجان، ايران و جهان و داراي 102 جزيره كوچك و بزرگ است. درياچه اورمیه به همراه جزاير دروني آن از سوي سازمان يونسكو به عنوان ذخيره گاه طبيعي به ثبت جهاني رسيده است.

حوزه آبريز درياچه اورمیه (اورمو گولو) بيش از 50 هزار كيلومتر مربع مساحت دارد و بيش از 30 رودخانه بزرگ و كوچك آب هاي سطحي را به اين درياچه مي ريزند.سطح درياچه اورميه از سطح آب هاي آزاد در زمان پرآبي 1278 متر بالاتر است كه در حال حاضر به دلايل متعددي از جمله ایجاد سدهای متعدد، افزایش کشاورزی، افزایش دما، کاه باران و ... با 7 متر كاهش به 1271 متر رسيده است.  بي آبي سطح وسيعي از ساحل اين درياچه را به مساحت تقريبي 150 هزار هكتار از زير آب خارج و به نمكزار تبديل كرده است.

با كاهش عمق آب درياچه اورمیه تعدادي از جزاير موجود به هم وصل شده اند و عبور و مرور شناور به جزاير براي حفاظت و حمايت از گونه هاي جانوران حفاظت شده به سختي انجام مي گيرد. پلاژها و اماكن توريستي كنار درياچه اورميه تقريبا خالي از مسافر شده و اسكله هاي شناورهاي اين درياچه بويژه در مناطقي چون رشكان – قویون داغی (كبودان) و ائششک (اشك) از كار افتاده اند. با گذر از سواحل درياچه اورميه مي توان به راحتي نمكزارها و كوه هاي نمكي را ديد كه طي چند سال اخير بر وسعت آنها افزوده شد ه است. كاشناسان معتقدند اين كوچك شدن مساحت درياچه اورمیه هشدار مهمي است ، زيرا شوره زار حاصل از اين عقب نشيني تمام اراضي ، مزارع و نواحي مسكوني و آبادي هاي اطراف را تهديد مي كند. با وزش باد نمك موجود در شوره زارهاي پديد آمده به سوي اين اراضي و نواحي مسكوني منتشر شده و همين امر خود موجب خشكسالي مي شود و تأثير مستقيمي بر روي منطقه، سلامت مردم محلی و کشورهای همسایه و افزايش مهاجرت به شهرها خواهد داشت.

از نظر كارشناسان طوفان هاي حامل نمك در اطراف درياچه اورميه زمين هاي كشاورزي را به شدت تهديد مي كند. استنشاق نمك معلق در هوا نيز مي تواند منجر به افزايش فشار خون ساكنان بومي منطقه شده و به عنوان زمينه اي براي ساير بيماريها جای پا باز كند.

كارشناسان خاك معتقدند اساسا كويرها از نظر خاك به دو دسته : كوير نمك و كوير بدون نمك تقسيم  مي شود كه كوير نمكي از نوع بسيار خطرناك به شمار مي رود چون ادامه حيات گونه هاي جانوري را به خطر مي اندازد.

درياچه اورميه زيستگاه يك گونه منحصر به فرد از آرتیميا بنام آرتمیا اورمیانا و دومين زيستگاه بزرگ آرتیميا در جهان است كه تا سال 76 توليد آرتیميا در درياچه اورمیه  بسيار بالا و ارزشي معادل 10 ميليارد دلار داشت كه از سال 1377 با آغاز بحران خشكسالي توليد اين آبزي سخت پوست سال به سال كمتر شد و هم اكنون نسبت به بهترين زمان نزديك به 100 برابر تعداد آرتیميا در درياچه اورميه كاهش يافته است. آرتیميا اورمیانا تنها موجود زنده آب اين درياچه اورمیه به دليل افزايش شوري آب به حد اشباع (بيش از 350 گرم در ليتر) زادآوري خود را تقريبا از دست داده است و تعداد آرتیميا از 30 عدد در ليتر (در شرايط نرمال) به يك عدد در ليتر كاهش يافته است كه ادامه شرايط بحراني درياچه اورمیه مي تواند آرتیميا را همراه با خود درياچه اورمیه از بين ببرد.

طبق اظهارات مسئولان پارك ملي درياچه اورميه با تمام زيبائيهاي خود به يك بحران زيست محيطي تبديل شده است. وجود پرندگاني همچون فلامينگو و پليكان سفيد يكي از ويژگي هاي تنوع زيستي در درياچه اورميه است كه در جزاير 9 گانه پارك ملي درياچه اورميه جوجه آوري دارند. باتوجه به روند خشكسالي در 10 سال اخير وتغييرات اكولوژيك در سطح جزاير 9 گانه كه از طريق خشك شدن اطراف جزاير و بهم پيوستن آنها صورت گرفته تعداد جمعيت تخمگذار اين پرندگان بسيار كاهش يافته و اين امر نشان دهنده تأثير خشكسالي بر پرندگان ساكن پارك ملي درياچه اورميه است.

با توجه به مسائلي كه اشاره شد وضعيت درياچه اورميه بسيار بحراني است و طبق گفته معاونت عمراني استاندار آزربايجان غربي راه كاري ملي مي طلبد. البته تبعات خشكسالي درياچه اورميه بر كسي پوشيده نيست و اين را مي توان از نامه 221 نماينده مجلس به رئيس جمهور دريافت. آنها خواستار احياي درياچه اورميه شده اند ولی فعلاً که فریاد رسی برای این دریاچه مظلوم نیست.

عوامل بحران ساز

كارشناساني كه روي درياچه اورميه و وضعيت آن مطالعه كرده اند معتقدند سهم عوامل انساني از تهديد درياچه اورميه 30 درصد است! و مابقي به عواملي چون خشكسالي ، شرايط جوي ،تبخيرو... باز مي گردد. به اعتقاد كارشناسان حفاظت از محيط زيست ، عوامل انساني از طريق ساخت بي رويه سدها در خشك شدن بخشي از درياچه تأثير داشته اند چرا كه ساخت سدها جريان آبها را كنترل كرده و مانع ورود آن به درياچه اورمیه مي شود. در اكثر رودخانه هاي منتهي به اين درياچه تعداد زيادي سد ساخته شده كه برخي از آنها مورد بهره برداري قرار گرفته و برخي نيز در حال احداث هستند. در حال حاضر 5 سد ساووجبولاق (مهاباد) – شهرچايي اورميه – سد ماكو – حسنلوي سولدوز (نقده) و شهيد كاظمي به ی که ند ی (بوكان) در آزربايجان غربي وجود دارد كه اين تعداد درمجموع يك ميليارد و 700 ميليون متر مكعب از آب هاي جاري استان آزربایجان غربی را مهار كرده است. اين در حالي است كه 11 سد ديگر در حوزه آبريز درياچه اورميه با ظرفيت كلي يك ميليارد و 543 ميليون متر مكعب در دست احداث است  که از این تعداد 7 سد به ظرفیت 235 میلیون متر مکعب تا پايان امسال مورد بهره برداري قرار خواهند گرفت.بنا به اظهارات يكي از مسئولان، تبخير سالانه آب درياچه اورميه 5/5 ميليارد متر مكعب و ورودي آب سالانه به درياچه اورميه 5/1 ميليارد متر مكعب بوده است كه اين وضعيت، درياچه اورميه را در سراشيب اضمحلال و سقوط قرار داده است. كاهش قابل ملاحظه ميزان بارندگي در سال هاي اخير و وابستگي مستقيم بارش با حجم روان آب ورودي به درياچه اورمیه نقش تأثيرگذاري در پائين رفتن سطح آب درياچه داشته است.

افزايش دما و تبخير سطح درياچه اورمیه يكي ديگر از عوامل اقليمي تأثيرگذار در خشك شدن درياچه است. البته افزايش دما و تبخير در حوضه آبخيز درياچه اورميه مي تواند از پديده گرم شدن كره زمين در سال هاي اخير باشد. بنا به گفته كارشناسان به دليل غيرقابل كنترل بودن عوامل اقليمي مي توان با توجه به نقش 30 الي 33 درصدی عوامل انساني چنان برنامه ريزي كرد كه در بهبود و ضعيت آن درياچه تأثيرگذار باشد.

بالا بردن راندمان آبياري و تعمير الگوي كشت و گرايش به سمت گونه هايي با نياز آبي محدود ، تغيير واصلاح مديريت بهره برداري از منابع آبي كه با احداث شبكه هاي آبياري مدرن و تحت فشار مي تواند براي استفاده بهينه از منابع آب حوضه آبخيز درياچه اورميه پاسخگو باشد.

با توجه به موارد مورد اشاره و فاجعه خشك شدن درياچه اورميه ،اين شرايط بحراني مديريت خاصي را مي طلبد. بنا به اظهارات مقامات، اقدامات انجام شده در اين خصوص طي سال هاي اخير به شرح زير است:!

بنا به اظهارات مسئول هماهنگ كننده طرح حفاظت از تالاب هاي ايران طرح حفاظت از تالاب ها ، طرح مشترك بين ايران و صندوق تسهيلات جهاني محيط زيست (CEF) است كه از سال 2006 ميلادي اقدامات اجرایي آن آغاز شده است.

اولين كارگاه برنامه ريزي مديريت درياچه اورميه با همكاري مشاورين بين المللي حفاظت از تالاب هاي ايران 14 و 15 تيرماه سال 1386 با حضور كاشناساني از ادارات كل حفاظت محيط زيست، استانداري ها ،سازمان هاي جهاد كشاورزي و آب منطقه اي گردشگري و ميراث فرهنگي ، شيلات، منابع طبيعي و سازمانهاي مردمي و نهادها و ساير ارگان هاي مربوطه استان هاي آزربايجان شرقي و آزربایجان غربي در شهر اورميه برگزار شد. ويرايش دوم اين برنامه در كارگاه دوم برنامه ريزي مديريت درياچه اورميه 26 و 27 آبان ماه سال 1386 (حدودا سه ماه بعد) در تبريز برگزار شد و مورد بحث و تبادل نظر ذي نفعان و كارشناسان مدعو قرار گرفت و براساس نظرات اين افراد اصلاح گرديد.

در خرداد ماه سال 1387 موافقت نامه حفاظت و مديريت پايدار درياچه اورميه به همراه ساختار و شرح خدمات كميته ملي و شوراي منطقه اي مديريت پايدار درياچه اورمیه و آخرين نسخه از برنامه مديريت درياچه اورميه توسط اين دفتر تهيه و پس از تأئيد سازمان محيط زيست به وزراي ( نيرو، جهاد كشاورزي، كشور) و استانداري هاي آزربايجان غربي ، آزربایجان شرقي و كردستان ارسال شد.

اين موافقت نامه در چهارمين جلسه كميته راهبردي طرح در كميته تخصصي شوراي عالي مطرح و جزئيات متن آن تصويب و با حضور نمايندگان اعضاي اصلي شوراي عالي آب و نمايندگان استانهاي آزربايجان غربي و آزربایجان  شرقي نهايي مي شود. اين سند 24 و 25 مهرماه سال جاري طي مراسمي توسط استانداران  استان هاي آزربايجان غربي، آزربايجان شرقي – كردستان و وزراي نيرو – جهاد كشاورزي و رئيس سازمان محيط زيست كشور امضاء مي شود .

اين تفاهم نامه و سند مديريت يكپارچه درياچه اورميه به دلايل زير به تصويب رسيد:

درياچه اورميه و تالاب هاي اقماري آن در سطح بين المللي و ملي يك زيست بوم بسيار باارزش و با اهميت است كه تأمين كننده ارزش هاي اقتصادي – اجتماعي و فرهنگي و زيست محيطي در سطح حوزه مي باشد و به عنوان تالاب بين المللي در كنوانسيون رامسر به ثبت رسيده ودر سازمان ملل متحد به عنوان ذخيره گاه زيست كره شناخته شده و در سطح كشورنیز به عنوان پارك ملي شناخته شده است. با توجه به كم آبي درياچه اورمیه ممكن است كاركردهایي اين زيست بوم را تهديد نمايد كه در اين صورت احتمال اثرات منفي خواهد داشت.

با بهره گيري از مواد 67 و 17 قانون برنامه توسعه اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي كشور در راستاي استقرار رويكرد مديريت زيست بومي براي درياچه اورميه و مديريت به هم پيوسته منابع آب و خاك و لزوم تقويت همكاري هاي مشترك بين كليه ارگان هاي مرتبط در سطح حوضه آبخيز درياچه اورميه به عنوان يك زيست بوم واحد تفاهم نامه همكاري في مابين سازمان حفاظت محيط زيست و وزارتخانه هاي نيرو – جهادكشاورزي – كشور و استانداري آزربايجان غربي – آزربايجان شرقي و كردستان در 6 ماده و 6 تبصره منعقد گرديد

اين تفاهم نامه كل حوضه آبخيز درياچه اورميه و اراضي واقع در داخل مرز آن به ويژه درياچه اورميه و تالاب هاي اقماري آن را دربر مي گيرد. درياچه اي با آب كافي براي پايدارسازي چشم انداز زيبا و تنوع زيستي غني كه مردم و جوامع محلی از ظرفيت هاي حوضه آبخيز آن بهره برداري خردمندانه مي كنند و آگاهانه در حفاظت پايدار آن كوشا هستند و درياچه بستري براي تقويت تعامل و گسترش همكاري هاي سازنده ميان نهادها در سطوح ملي واستان هاي ذيربط به عنوان چشم انداز مديريت بلندمدت درياچه اورميه در تفاهم نامه قيد شده است. براساس اين تفاهم نامه كميته ملي مديريت پايدار حوضه آبريز درياچه اورميه در سطح ستادي و شوراي منطقه اي مديريت حوضه آبريز درياچه اورميه به طور مشترك بين استان هاي آزربايجان غربي – آزربايجان شرقي – كردستان تشكيل مي گردد. وظيفه اصلي كميته فوق تنظيم ظرفيت هاي توسعه و هماهنگي و تلفيق فعاليت هاي توسعه در سطوح حوضه آبريز با در نظر گرفتن اصول مديريت زيست بومي و در راستاي پايداري درياچه اورمیه و زيست بوم هاي وابسته به آن است. در سطح حوضه اي شوراي منطقه اي مديريت حوضه آبخيز تشكيل مي گردد. اين شورا به طور مشترك بين استان هاي آزربايجان شرقي و آزربايجان غربي شكل مي گيرد. وظيفه شورا اجراي برنامه مديريت جامع درياچه اورميه و ارزيابي و  بازنگري آن را در سال پنجم بر عهده دارد.هر يك از استانها اين تفاهم نامه را در قالب بودجه هاي استاني به سهم خود هزينه هاي عمليات اولويت بندي شده در برنامه جامع درياچه اورميه براساس كارشناسي و پيشنهاد دستگاه اجرايي ذيربط در بودجه ريزي سالانه پيش بيني و به دستگاه مربوطه تخصيص خواهد داد. سازمان ها و وزارتخانه هاي ذيربط مي توانند حسب اولويت هاي پيش بيني شده و مفاد برنامه جامع مديريت درياچه اورميه يا هماهنگي شوراي منطقه اي مديريت حوضه آبخیز درياچه اورميه بودجه هايي از محل منابع محلي تخصيص بدهند. گفتني است دبيرخانه مركزي شوراي منطقه اي مديريت درياچه اورميه در استان آزربايجان غربي مستقر خواهد بود و رياست دوره اول با همين استان مي باشد كه به صورت دوره اي 2 ساله رياست شورا قابل تغيير خواهد بود. اين تفاهم نامه مدت 5 سال اعتبار دارد و پس از آن نيز تا اعلام كتبي هر يك از طرفين به قوت خود باقي است .                                              

اثرات كم آبي و خشكسالي علاوه بر درياچه اورميه در كل استان و در بخش هاي مختلف اثرات سويي گذاشته و خسارت هاي غيرقابل جبراني را به بار آورده است .به دليل كم آبي بخش قابل توجهي از آب هاي سطحي و زيرزميني استان براي آبياري اراضي كشاورزي مصرف مي شود و اين امر موجب كاهش آبها و سفره هاي زيرزميني مي شود.رئيس سازمان جهاد كشاورزي آذربايجان غربي خسارات ناشي از محصولات كشاورزي استان را 41 درصد اعلام كرده مي گويد : پيش بيني مي شود 2 ميليون و 500 هزارتن از محصولات كشاورزي توليدي استان دچار خسارت شود.طبق اظهارات مسئولان، خسارات ناشي ازخشكسالي در بخش زراعت استان 46 درصد ، در بخش باغات 2/44 درصد ، در بخش دام و طيور 3/16 درصد ، در آبزيان 20 درصد و منابع طبيعي و مراتع 6/33 درصد پيش بيني مي شود.بيماري هاي ناشي ازكم آبي در بين دام و طيور نيز جاي خود دارد.طبق اظهارات  مسئولان  شركت آب منطقه اي  در  حال   حاضرميزان ذخيره آب پشت  5 سد به ی که ندی (بوكان) ،ساووجبولاق (مهاباد) ، ماكو ،حسنلوي سولدوز (نقده) و شهرچايي اورميه 991 ميليون متر مكعب است كه نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل كاهش نشان مي دهد و ... .كه البته ستادي تحت عنوان ستاد مديريت كاهش اثرات كم آبي در استان تشكيل شده است تا با برنامه ريزي و ارائه راه کارهاي استفاده بهينه از آب مصرف آب را در بخش كشاورزي به طور عمده مديريت نمايد.

البته در آخر لازم به ذکر می باشد که تمامی این موارد فقط روی کاغذ مانده و قدمی در جهت احیای دریاچه اورمیه برداشته نشده است. و وضعیت دریاچه اورمیه روز به روز وخیم تر و بحرانی تر می شود.

خشکی دریاچه اورمیه و کوچ مرغان دریایی

بنا به گزارش روزنامه قدس ، دریاچه اورمیه، دریاچه ای که در کرانه خود، خاطرات زیادی را جای داده  حالا نظاره گر غروبی غم انگیز است. این روزها دریاچه اورمیه به نمک نشسته و بوی نامطبوع مرگ، مرغان دریایی و پرندگان را فراری داده است.

به گفته مسؤولان محیط زیست از مجموع 5 هزار و 700 کیلومتر وسعت دریاچه اورمیه حدود 3 هزار کیلومتر از آن به شوره زار تبدیل شده است. شوره زار سفید رنگ تن پوش اورمیه شده و او را برای رفتن به آغوش مرگ آماده می کند.

سد سازی  دولت باعث کاهش حدود 908 کیلومترمربع از آب دریاچه اورمیه شده که بخش بزرگی از آن در استان آزربایجان شرقی قرار دارد. برای رهایی از این بحران باید  سدها را نابود کرده و به دنبال روشهای نوین برای مبارزه با این بحران باشیم. 

محمد اشرف نیا معاون عمرانی استانداری آزربایجان شرقی  به تحریف واقعیت ها پرداخته و ساختن سدها را موجب خشک شدن دریاچه ارومیه نمی داند و گفت: سهم سازه های آبی از خشک شدن دریاچه ارومیه ناچیز است.

رئیس مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها نیز افزایش و کاهش بارش، جلوگیری از بارش تگرگ و پراکندگی مه در فرودگاه ها و اتوبان را از قابلیتهای علم بارورسازی ابرها عنوان کرد و افزود: این طرح مؤثرترین راه برای دسترسی به آب سالم است.

مسئولا ن دولت تلاش میکنند عوامل فرعی را در خشک شدن دریاچه اورمیه مطرح سازند  تا مردم را از اعتراض بر حذر دارند. به همین جهت راه حلهایی مثل باروری ابرها و بارش آنها را پیشنهاد می کنند وعوام فریبانه برای آن وعده ها ی اختصاص بودجه را می دهند. 

 بنا به گزارش روزنامه قدس، دبیر منطقه هفت کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران افزود: اغلب تصمیماتی که در جلسات مربوط به دریاچه اورمیه اتخاذ می شود تنها بر روی کاغذ می ماند.  

رئیس خانه کشاورز آزربایجان شرقی نیز با اشاره به اینکه انجمن ملی نجات دریاچه اورمیه بر این باور است که به دلیل ضعف هماهنگی بین سازمانی در ارگانهای دولتی، شرایط موجود برای جلوگیری از فاجعه خشکی دریاچه اورمیه مهیا نیست، افزود: ابعاد پدیده خشکی دریاچه اورمیه به قدری بزرگ است که باید آن را با یک حرکت جمعی فریاد زد و با اجرای پروژه ها و فعالیتهای مؤثر در سریع ترین زمان ممکن از سرعت تخریب و نابودی آن کاست.   

مدیرکل حفاظت محیط زیست آزربایجان شرقی گفت: وسعت تخریب دریاچه اورمیه در حوزه آزربایجان شرقی 150 هزار هکتار خواهد بود که اگر این روند ادامه پیدا کند در چند سال آینده شاهد خشک شدن باغهای موجود در استان خواهیم بود .

بیوک رئیسی تأکید کرد: علاوه بر اینکه آزربایجان شرقی در خط مقدم مخاطرات است، دیگر استانهای شمالی و حتی غربی شاهد بروز توده های نمکی به جای ذرات گرد و غبار در فضای استان خواهند بود. وی خاطرنشان کرد: افزایش غلظت نمک دریاچه سبب شده پرندگانی که در این دریاچه اقامت داشتند نیز قادر به ادامه حیات در این دریاچه نشوند.  

این دریاچه با تمام جزایر آن در سال 1354 به عنوان یکی از تالابهای بین المللی در کنوانسیون رامسر ثبت و از سوی مؤسسه بین المللی تالابها به عنوان یکی از مهمترین مناطق مهم پرندگان انتخاب شد. در این دریاچه در حال حاضر 27 گونه پستاندار، 212 گونه پرنده، 41 گونه خزنده، هفت گونه دوزیست و 26 گونه ماهی زیست می کند. دریاچه اورمیه دارای 102 جزیره است که همه آنها از سوی سازمان یونسکو به عنوان ذخیره گاه طبیعی جهان به ثبت رسیده است. 

دریاچه اورمیه از نظر سطح آبهای آزاد، بیستمین دریاچه جهان از لحاظ وسعت و شورترین پس از بحرالمیت محسوب می شود. طول دریاچه از صد و چهل و شش   کیلومتر و عرض آن از 58 تا 15 کیلومتر (بین کوه زنبیل و جزیره اسلامی) متغیر است .

شوره زارهای حاشیه دریا روز به روز وسیع تر و آبهای زیرسطحی نیز شورتر می شوند تا جایی که روستاهای حاشیه دریاچه هم اکنون خالی از سکنه شد ه اند. بادهای نمکی در آینده به یکی از تهدیدهای جدی منطقه تبدیل می شود و به گفته مسؤولان امر، مزارع درجه یک حاشیه دریاچه اورمیه  از هم اکنون با تهدید نابودی مواجه هستند

منبع

http://tinyurl.com/22l72c9

مقایسه وضعیت آماری 19 سال پیش و موقعیت کنونی دریاچه اورمیه

با نگاهی به سایت وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا به خوبی می توان به این نتیجه رسید که روند خشک شدن دریاچه اورمیه در 19 ساله گذشته روند رو به رشدی داشته است. در سایت کشاورزی ایالات متحده آمریکا تصویر بالایی قرار گرفته است که نمودار نوسانات ارتفاع سطح آب دریاچه اورمیه در نوزده سال گذشته است. 

همانطور که مشاهده می کنید این آمار و داده های علمی مربوط به سالهای 1992 تا 2010 م باشد که بازه زمانی حدود 20 ساله را تحت پوشش می دهد. داده های دقیق آماری پشت این نمودار به طور کامل و دقیق از لینک زیر قابل دسترسی و ذخیره می باشد. این سری زمانی حدود 540 مشاهده معتبر دارد که در صورت همراه شدن با سایر داد های مناسب می تواند مبنای خوبی برای بررسی شرایط دریاچه اورمیه را فراهم سازد. 

از ویژگی های دیگر این سری زمانی این است که آخرین داده آن مربوط به 28 آگوست سال جاری است است که به طور نسبی به روز می باشد
سایت منبع عکس
http://tinyurl.com/3xo7jhh
لینک داده های آماری دقیق
http://tinyurl.com/2amgdtr

آیا سرنوشت دریاچه آرال در انتظار دریاچه اورمیه می باشد؟ همراه با عکس های دریاچه آرال

دریاچه آرال، که پیش از این در کتاب های جغرافیای ما، به عنوان دریاجه ای در شمال دریای خزر از آن یاد می شد، امروز به بیابان خشک و بی آب و علف تبدیل شده است. 

برخی معتقدند، سیاست های دولت شوروی سابق در بهره برداری بی رویه از آب دریاچه، باعث خشکی تدریجی آن گردید. 

حال سوال اینجاست که با وضعیت دیروز و امروز دریاچه اورمیه شاهد تکرار همین داستان در دریاچه اورمیه نیستیم؟

آیا سرنوشتی که بر سر دریاچه آرال آمد در انتظار دریاچه اورمیه نیست؟

آیا ....