۱۳۹۷/۱۲/۱۶

وجود 61 هزار حلقه چاه آب در حوضه آبریز دریاچه اورمیه

اومود اورمولو
بنا به آمار رسمی که از سوی مدیرعامل شرکت آب منطقه آزربایجان غربی ارائه شده، در حوضه آبریز دریاچه اورمیه 61 هزار و 965 حلقه چاه وجود دارد که از این تعداد 22 هزار و 297 حلقه چاه غیرمجاز جدیدالحفر توسط اکیپ‌های گشت و بازرسی اداره آب شناسایی شده است. اغلب حلقه چاه‌های شناسایی شده درسطح شهر اورمیه وبخش مرکزی می‌باشد.
همه ساله بیش از 1 میلیون و 108 هزار مترمکعب آب توسط 61 هزار و 956 حلقه چاه تخلیه و برداشت می‌شود که تنها سهم سالیانه 22 هزار و 297 حلقه چاه غیرمجاز جدید 296 هزار و 865 مترمکعب آب می‌باشد. متاسفانه مدیرعامل شرکت آب منطقه آزربایجان غربی در مورد وجود یا عدم وجود مجوز 39668 حلقه چاه قدیمی موجود در حوضه آبریز دریاچه اورمیه اضهارنظری نکرده است، هر چند که به احتمال بسیار زیاد اغلب حلقه‌چاهها محتملا بدون مجوزاند.
علت افزایش تعداد حفر چاه‌های آب در حوضه آبریز دریاچه اورمیه به این حد، تفکیک اراضی کشاورزی و خردشدن اراضی می‌باشد که با توجه به سیاست سدسازی در منطقه و به تبع آن تسهیل دسترسی کشاورزان به منابع آبی و عدم وجود آلترناتیو جهت تامین هزینه‌های زندگی کشاورزان صورت گرفته است. برای مثال علارغم خشک شدن بیش از 90% دریاچه اورمیه و تنش آبی موجود در منطقه هر ساله شاهد کاشت هر چه بیشتر محصولات آب‌بری به مانند چغندرقند در حوضه آبریز دریاچه اورمیه می‌باشیم که امسال نیز بنا به آمار دولتی و رسمی این میزان به بیش از 2 میلیون تن رسید و آزربایجان غربی رتبه اول تولید این محصول آب‌بر در ایران شد.

۱۳۹۷/۱۲/۱۳

سیاست سدسازی و تشویق کاشت محصولات آب‌بر در حوضه آبریز دریاچه اورمیه

اومود اورمولو
در نوشته‌ای با نام "سیاست ترویج کاشت چغندرقند به بهاء خشک کردن دریاچه اورمیه" باتوجه به آمارهای ارائه شده رسمی از سیاست‌های تشویقی در رابطه با افزایش کاشت محصولات آب‌بری به مانند چغندرقند در حوزه دریاچه اورمیه الخصوص درشهر اورمیه سخن گفته و پیش‌بینی‌هایی مبتنی بر افزایش کاشت چغندرقند در صورت تداوم سیاستهای غلط آبی گذشته را بر زبان آورده بودم. آمارهای رسمی و دولتی ارائه شده متاسفانه حاکی از صحت پیش‌بینی‌هایم می‌باشد.
برداشت 2 میلیون تن چغندرقند در آزربایجان غربی
بنا به آمارهای دولتی(بدون درنظرگرفتن اینکه چه‌قدر آمارهای ارائه شده قابل استناد و بدون ملاحظه‌کاری سیاسی می‌باشد) که از سوی رییس سازمان جهاد کشاورزی آزربایجان غربی  ارائه شده امسال بیش از 2 میلیون تن چغندرقند در آزربایجان غربی برداشت شده است. در حالیکه به سبب آب‌بر بودن چغندرقند تنها 23 هزار هکتار زمین برای کشت این محصول آب‌بر درنظر گرفته شده بود به سبب درخواست‌های کشاورزان 7 هزار هکتار نیز با کسب مجوز از معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی کشت شده و مجموع کشت چغندرقند سال گذشته به حدود 30 هزار و 652 هزار هکتار بالغ شده است. نهایتا آزربایجان غربی علارغم خشک شدن بیش از 90% دریاچه اورمیه در تولید محصول غیراستراتژیک و آب‌بر چغندرقند رتبه اول را در ایران به خود اختصاص داده است.   
سدسازی و افزایش مصرف آب
پژوهش‌های علمی بی‌طرف حاکی از نقش اصلی و مخرب سیاست سدسازی در حوضه آبریز دریاچه اورمیه بر روند خشک شدن آن دارد. در حالیکه سدسازی از یک سو با تسهیل دسترسی کشاورزان به آب سبب توسعه سطح زیرکشت و کاشت محصولات آب‌بری به مانند چغندرقند را منجر شده است و از سوی دیگر افزایش مصرف آب را به همراه داشته است. در حالیکه بنا به برنامه‌های ستاد به اصطلاح احیاء دریاچه اورمیه همه‌ساله می‌بایستی شاهد کاهش سطح زیرکشت الخصوص کاهش کاشت محصولات آب‌بر و طبعا کاهش میزان مصرف آب می‌بودیم، در حالیکه آمارها حاکی از افزایش مصرف آب می‌باشد.  
 به باور راقم این سطور با سیاست تشویقی که چه از سوی دولت در رابطه با افزایش سطح زیرکشت و چه از سوی کارخانه‌های قند موجود در حوضه آبریز دریاچه اورمیه شاهدیم، سال‌های پیش رو نیز به همین منوال شاهد افزایش سطح زیرکشت محصولات آب‌بری به مانند چغندرقند خواهیم بود. 
وضعیت دریاچه اورمیه
آمارها ارائه‌شده از سوی نهادهای دولتی در رابطه با احیاء دریاچه اورمیه بیشتر پروپاگاندای رسمی هست تا اظهار واقعیات در مورد دریاچه اورمیه، در حالیکه اکنون در فصل بارش بوده و همیشه در این فصول شاهد افزایش سطح دریاچه اورمیه بودیم. بی‌تردید در فصول گرم پیش‌رو که شاهد افزایش تبخیر آب خواهیم بودم وضعیت اصلی دریاچه اورمیه نمایان خواهد شد.