Urmiye Gölü Quruyrusa 76 Milyun insanin Yaşamı Təhlükədə olacaqdır

Urmulu Umud
Birləşmiş Uluslar Örgütnün Çevre və Doğa Bölümü olan UNEP Urmiye Gölü Quruması və yaranan fəlakətın haqqında bir Rapor Yaymışdır.
UNEP Örgünün yaydığı bilimsəl bilgilər Urmiye Gölünün 15 il içində Qurumaq sürəcini Araştırıcı yollar və ilkələrlə anlatmaya çalışır, ötə yandan  Urmiye Gölünün Su Hövzəsi haqqında 100 illik bir Rapor sunur. Raporda Güney Azərbaycanda olan Urmiye Gölü, Türkiyənin Van Gölü və ermənistanda olan Gölün durumlarını 2001 ci ildən 2011 ci ilə qədər müqayisə edərk bu soruyu ortaya atmışdır ki nədən Urmiye Gölü quruyur ancaq Van Gölü və ermənistan Gölü qurumayıblar?  
Urmiye Gölü bilimsəl verilərə Görə 2300 km qurumuşdur ancaq iran fars dövlətinin dediğinə Görə əyər Quraqlıq Urmiye Gölünü qurudubsa nədən bu Quraqlıq Van Gölü və ermənistanda olan Gölərdə etgisi olmayıbdır? Yoxsa Urmiye Gölü Quruma fəlakəti və Quraqlıq yoxsa yanlız Urmiye Gölünü etgiləyir?
Bu bilmsəl Araştırmaları bir yana ancaq indiyədək iran dövləti yetkililəri Səddlərın Urmiye Gölü qurudulmasında rollarını 10% və Quraqlığı 60% deyimini bir araya gətirirsək kimin doğru və kimin həmişə kimin yalan dediği ortaya çıxır. Avsturlayda yaşayan və Iran vətəndaşı olan bir Doğa və Çevrə Uzmanı yazdığı iqlim dəyişikliği haqqında bilimsəl kitabda peykdən alınan Urmiye Gölü bilgilərı və Yağış oranının bir araya gətirərək isbat edir Urmiye Gölü Su hövzəsində neçə ildir yağışlar normaldır ancaq buna Rağmən Urmiye Göle hər gün su eldən verməkdədir. Onun verdiği bilgilərə Görə Görə Urmiye Gölünün qurumaq sürəci Gölü Quzey və Güney bölgələrində daha sürətli dəvam etməkdədir. 
Bütün bilimsəl araştırmaların sorun bunu deməkdədir, Urmiye Gölünün bu qədər hizli quruma sürəci Doğal bir sürəc olamaz və kəsinlikə insani araclar Urmiye Gölü quruamsında böyük rol oynamışlar. 
UNEP yaydığı Raporda Yağışların çox yağması bilə Urmiye Gölündə etgisi olmadığı açıqlayır və Yağışların ən çox yağıdı bir sürəcdə yanlız bir neçə cm Urmiye Gölü suyu yüksələ bilər, başqa bir deyişlə Quraqlıq olub olmamağı və Yağış yağıb yağmamağı Urmiye Gölü quruma sürəcində o qədər etgisi yoxdur və zaman içərisində Urmiye Gölü hər gün suyun əldən verməkdədir. əyər şanslı olursa yağış yağma oranı çox olursa bu quruma sürəci bəlkə bir az hizini əldən vermiş olur yoxsa indi ki durumunu qorya bilir. Iran dövlətinin verği yağış oranları Urmiye Gölünün bu ilki yağış yağmasının yaxşı olduğunu göstərir və bu yağışların bir neçə cm Urmiye Gölünə su gətirdiğini savunurlar anacq həmən dövlət veriləri ötəki ilə Görə Suyun az olduğunu göstərir.
Bu sözlərı Urmiye gölünün bir Susuz Qab olmadığını Göstəri və onun bir Canlı Ekosistem olduğunun qanıtıdır. Bir Ekosistem yaşamsı üçün yağışdan sonra Axar suları ehtiyacı var ancaq iran fars dövləti kəsinliklə Urmiye Gölünə axan suların hamısının önünə kəsərk sayısızca Sədd tikmişdir və Urmiye Gölü yanlız Yağış sularını tapşırılmışdır. 
UNEP’in verdiği bilimsəl bilgilər Urmiye Gölünün 100 il öncə Sahəsinin(Yüzölçümü) 6100 km olduğunu göstərir anacq 1995 ci ildən hər gün Urmiye Gölü su eldən verməkdə olaraq sahəsini əldən vermişdir. Peykdən alınan bilgilər Urmiye Gölünün 2011 ci ildə Sahəsini 2366 km ədən verdiğini Göstərir və bu süərcin ardı olduğunu qanıtlayır. Bilimsəl bilgilər Urmiye Gölünün Quruması və çevrəsində yaşayan 75 milyun insanin Yaşamında etgisini olduğunu söyləyir. UNEP’in Verdiği Rapor Urmiye Gölü quruması Yanlış Su yönətimi, Sayısıca Səddlərin tikilməsi, Suyun yanlışca əkinçilikdə Qullanılmasını Söyləyir.
Dünya Çevre və Doğa Uzmanlarının dediğinə Görə Urmiye Gölünün su əldən vermə Sürəci Suyun daha Duzunun artması, Çevre və Doğanin məhv olması, Duzlu Fırtınaların əsməsı, böyük ölçüdə iqlim dəyişkliği, Zorlu köçlər, əkinçiliğin zərər Görməsi, Xəstəliklərın artması və ... nədən olacaqdır. Bu nədənlərdən dolayı minlərcə Türk insani 2011 i ilin Biçin(avgust) və Sıxman Aylarında Təbriz və Urmiye Şəhərlərində Dövlətın Urmiye Gölü qurumasına ilgisiz davranmasını qarşı bir Protesto olaraq dıaşrıya çıxmışlar anacq iran fars dövlətı sayısıca Türk insani tutusaq edərək basqıcı bir tavırlar bu Doğa və Çever Göstərisini basdırmışdır. UNEP Urmiye və Təbriz Göstərilərinə Toxunaraq Türk Xalqının Urmiye də yeni bir Aral Gölü olayının Yaşanmasınıdan qorxulu olduqlarını söyləyır. Ilər öncə Aral Gölü quruyubdur ancaq hələ Yel fırtınaları bölgədə əsməkdədır, ancaq ən təhlükəlı Durumu Urmiye Gölündə olan duz oranıdır. Urmiye Gölündə 10 milyun Ton Duz olduğu düşünülür.
UNEP Urmiye gölünün 2001 cil ildən 2011 ci ilədək 7 Metr su əldən verdiğini söyləyır, və ardında belə dəvam edərsə bölgədə çox böyük olan Duzluq olaraq qullanılmaz halə gələcəğını söyləyır. 
Bilimsəl Raporda iran fars dövlətının ortaya atdığı qonularıda toxunulur. Iran dövlətı Urmiye Gölünə su gətirmək üçün Xəzər Dənizi, Araz Gölü və Zap çayını önərmişdir ancaq Xəzər Dənizi Urmiye Gölündə 300 km uzaqdadır və daha sonra Xəzər Dənizi yanlız iranin dəyil və bir neçə ölkə bu işə izin verməldirlər. əyər ölkələr izin versə bilə Xəzər Dənizindən Urmiye gölünə su gətirmək 5.5 milyard dollar baxar və iran dövlətı bu bədəli üdəməz. ötə yandan Araz Gölüdə yanlız iranin dəyildir və bu göldə ortaq olan ölkələrdə iranin bu işinə yaxşı yaxınlaşmırlar, onlar görə Urmiye Gölünü su gətrimək üçün Araz Gölünü və onun çevrə və Doğasını qurutmamaq gərəkır. Zap çayıda Iraq və Türkiyə Dövlətılərını izini olmadan bu iş olamaz. UNEP Urmiye gölünün yaşam yolunu Urmiye Gölünün su hövzəsində Su yönətimin dəngəsini qorumaq və yöntənəkdə görür. Ona görə Urmiye Gölünün tökülən suyu səddlərdən təmin olmalıdır.

Urmiye Gölü Duzlu Sulari Əkinçilik Alanlarına Yaxınlaşır

Güney Azərbaycan, Urmiye: Doğu Azərbaycan Topraq və Su Araştırıcılarının Dediğinə Görə Urmiye Gölünün Duzlu sulari Əkinçilik alanlarına yaxınlaşmaqdadır. eləcə Doğu Azərbaycan dövlət uzmanların dediğinə Görə əyər Urmiye Gölünə su artırılırsa Duzlu sular daha çox əkinçilik alanlarına yaxınlaşacaqdır.
Urmiye Gölü su hövzəsində Su dəngəsi və Ekosistem bir birinə dəydiği üçün Yeralti su qaynaqları bilə azalmışdır. 
Doğu Azərbaycan Əkinçilik,Su və Topraq örgütünün dediklərinə Görə Urmiye Gölünün Yeralti su qaynaqlari azaldığı üçün gərək yavaş yavaş Yealti sulardan qullanımı azaldaraq normal bir ölçüdə Suyu Urmiye Gölünə artırıla.
iran dövlətinin yetkilərinin dediklərinə Görə Urmiye Gölü üçün dövlət tərəfindən yürütülən! orta sürəli planlar boş yerə olmuş və yanlız Urmiye Gölünün quruamsını önləmə zamanini əldən vermişdir.
Urmiye Gölü haqqında indiyədək iran dövlətı tərəfindən heç bir bilimsəl çalışam olmamış və dahaca iran dövlətı Dünya çevre və doğa uzmanlarının bilimsəl çalışmalarına Göz yummuşdur. 
neçə vaxt bundan öncə birləşmiş Uluslar Örgütünün çevre Bölüm üolan UNEP Urmiye Gölü haqqında bilimsəl bir Arştırma yaymışdır və o çalışmada kısinliklə sayısıca səddlərın tikilməsi və yanlış su yönətimi Urmiye Gölününü qurumaq nədənlərı olaraq sıralanmışdır. 

حرکت آب شور دریاچه اورمیه به طرف اراضی کشاورزی

آزربایجان جنوبی، اورمیه: محقق بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی آزربایجان شرقی گفت: هرگونه اضافه شدن آب به دریاچه اورمیه موجب حرکت آب شور از سمت دریاچه اورمیه به طرف اراضی حاشیه دریاچه و سفره‌های زیرزمینی آب در منطقه می‌شود.

به گزارش مهر، علیرضا توسلی روز سه شنبه  در میزگردی که با موضوع دریاچه اورمیه برگزار شده بود با بیان اینکه تعادل آبی در حوزه آبریز منطقه به هم خورده و سطح آب‌های زیرزمینی نیز افت پیدا کرده، گفت: هرگونه اضافه شدن آب به دریاچه اورمیه به علت شیب منفی که به خاطر ایجاد تعادل در سطح آب دریاچه اورمیه و سطح آب زیرزمینی منطقه به وجود می‌آید، موجب حرکت آب شور از سمت دریاچه به طرف اراضی حاشیه دریاچه و سفره‌های زیرزمینی آب در منطقه شده و با برداشت آب شور از چاه‌ها و استفاده از آن‌ها در کشاورزی با چالش جدیدی تحت عنوان شور شدن بیشتر خاک‌های منطقه رو‌به‌رو خواهیم شد.

عضو هیئت علمی و محقق بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آزربایجان شرقی همچنین گفت: در صورتی که بخواهیم سطح تراز آب دریاچه اورمیه به حالت اولیه برگردد باید با کم کردن برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی و از طرف دیگر تغذیه طبیعی و یا مصنوعی، سطح ایستابی آب در منطقه نیز به حالت اولیه آن برگردد.

 حسن منیری‌فر رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آزربایجان شرقی نیز در این میزگرد گفت: برنامه‌های کوتاه مدت در مورد دریاچه اورمیه جواب نداده و ضمن هدر دادن سرمایه‌ها ممکن است موجب خسارت در جاهای دیگری شود.

 وی به ضرورت داشتن دیدگاهی جامع و کلی در موضوع کم شدن آب در حوزه آبریز و همچنین خود تالاب دریاچه اورمیه و طراحی برنامه‌های مختلف برای نجات اکوسیستم حوزه که شامل منابع آب سطحی و زیرزمینی، خاک، پوشش گیاهان مرتعی، محصولات کشاورزی و باغی، جامعه حیوانات و حتی جامعه انسانی روستایی و شهری است، تاکید کرد.

 منیری‌فر عنوان کرد: برای هر کدام از این منابع تأثیرپذیر و تأثیرگذار در اکوسیستم دریاچه اورمیه باید برنامه راهبردی تهیه شود و با انجام مطالعه و تحقیق که زیربنای اصلی توسعه پایدار است در این موضوع گام‌های مثبتی برداشته شود.

 علی شهنوازی عضو هیئت علمی و مسئول گروه برنامه‌ریزی اقتصادی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان نیز در این میزگرد به ضرورت توجه به مسائل اقتصادی و اجتماعی و جنبه‌‌های مختلف آن و زیان اقتصادی ناشی از خشک شدن دریاچه اورمیه در منطقه پرداخته و تاکید کرد: مباحث اقتصادی اهمیت بالایی در مدیریت منطقه و وضعیت زندگی جوامع انسانی در حوزه داشته و رقابت برای آب بین بخش کشاورزی، صنعت و مصرف شهری از بعد اقتصادی نیز باید مورد بررسی قرار گرفته و اثر آن بر حوزه آبریز دریاچه تجزیه و تحلیل شود.

 محمد زرین‌بال عضو هیئت علمی و محقق گروه باغبانی مرکز نیز دراین میزگرد در خصوص طرح مکان یابی باغات استان که با همکاری سازمان جهادکشاورزی انجام گرفته توضیحاتی ارائه کرد و افزود: تمرکز کمربند باغات استان با توجه به کلیمای منطقه بیشتر در سمت اراضی شرق دریاچه اورمیه و غرب استان آزربایجان شرقی بوده و با توجه به وضعیت به وجود آمده در منطقه لازم است برنامه مدون و جامعی بر پایه کار علمی و پژوهشی جهت جلوگیری از خسارت و از بین رفتن باغات منطقه تدوین شود.

 محمد روستا رئیس مرکز ملی تحقیقات شوری این مرکز نیز به تأثیر بروز خشکسالی در چند ساله اخیر و افزایش میانگین درجه حرارت در منطقه از یک طرف و افزایش تولیدات کشاورزی بدون افزایش سطح زیر کشت که در نتیجه مصرف نهاده های مختلف از جمله آب بیشتر است اشاره کرد و گفت: این اقدام موجب کاهش آب ورودی به دریاچه اورمیه و افت سطح آب های زیرزمینی منطقه شده است.

 وی بر لزوم مدیریت مصرف بهینه آب و بهره برداری مناسب از اراضی شور تاکید کرده و اذعان داشت:  استفاده از آب‌های نامتعارف در کشاورزی منطقه باید در دستور کار مدیران قرار گیرد.

Urmiye Gölü kurursa, Türklüğün ak bahtında bir kara delik oluşacaktır

Binlerce yıldır Türk vatanı olan İran’ın Batı Azerbaycan Eyaleti’nde bulunan ve 5,200 km² yüzölçümüyle Dünya’nın en büyük ikinci tuz gölü olan Urmiye gölünün en derin yeri yaklaşık 16 metredir.
Türkiye Türkçesinde Urmiye, Azerbaycan Türkçesinde Urmu olarak adlandırılan Urmiye gölüne Farsça’da Urumiyə ve Orumieh, Süryanice Wurmê adı verilmektedir. Urmiye Gölü’ne Sümerce kaynaklarda da “Urmu” adının verildiği belirtilmektedir. Buna karşılık en eski adının Rezaiyeh olduğunu savunanların sağlam kanıtları yoktur. En eski Süryanice metinlerde ise “su beşiği” manasına gelen isimler kullanılmıştır.
Türk Dünyasında ortak coğrafi kavramları yerleştirmek bakımından, bu göle haritalarımızda yer aldığı şekliyle Urmiye Gölü demek yerine, göl çevresinde yaşayan Türklerin kullandığı adla anarak Urmu Gölü olarak anmak daha doğrudur.
Urmiye Gölü’nün doğusundaki Sehend Dağı(1707m), kuzey doğusundaki Savalan Dağı(4814), doğusundaki Bozquş Dağları(3302 m), kuzeyindeki Mişov Dağları(3155 m), kuzey batısındaki Zaqros Dağları(2800 m) ve Türkiye sınırına yakın bölgelerde de Mor Dağları (3807 m) Urmiye gölünün su havzasını oluşturmaktadır.
Urmiye Gölü’nün kenarında İran sınırları içinde kalan Kuzeybatı Güney Azerbaycan ve Batı Azerbaycan Eyaleti’nin başkenti olan Urmiye yer almaktadır. Şehir deniz seviyesinden 1330 m yüksekte yer almaktadır. 5 bin 200 km2′lik alanında Toplam 37 milyar metreküp su içerdiği tahmin edilen Urmiye Gölü’nün en geniş yeri kuzeyden güneye 135 km, doğudan batıya 55 kilometredir.
Urmiye Gölü’nün kıyısında kurulmuş olan Urmiye şehri ise, İran’da Tebriz’den sonra Azerbaycan Türklerinin en yoğun olarak yaşadığı şehir olmanın yanında İran’ın 10. büyük şehridir. Urmiye şehrinde ve çevresinde yaşayan nüfusun yüzde 90’ı Türk’tür. Türklere ilaveten yüzde 3 oranında Kürtler, Süryani ve Ermeni azınlıklar da bu bölgede yaşamaktadırlar.
Urmiye’de yetişen elmalar son derece meşhurdur. Üzümü de tercih edilir. Urmiye ve çevresinde yetişen tütünler de hayli tanınmıştır. Bu nedenle Urmiye önemli bir tarım bölgesi ve ticaret şehridir. Ana nüvesini Oğuz Türkleri’nin oluşturduğu Selçuklu Türkleri’nin 1184 yılında şehre ve bölgeye huzur getirmesiyle ticaret hayatı canlanmıştır. 
Buharlaşma nedeniyle seviyesi yılda yaklaşık 0,6 m ile 1m arasında azalan Urmiye Gölü, UNESCO’nun Biosfer rezervidir. Gölün kıyısında Güney Azerbaycan Türklerinin en kadim şehirlerinden ve günümüzde bile nüfusunun neredeyse yüzde yüzünü Türklerin oluşturduğu Tebriz yer almaktadır. Urmiye Gölü’nün kuruması Tebriz Türklerinin yaşamının her alanını etkileyeceği için, Dünya Türklüğünün gündemindedir.(tabii Etgi yanlız Tebriz için yok belki tüm Urmiye, Erdebil vb gibi Başka şehirleride etkilemktedir).
Türkiye’de Türklüğün yücelmesi kavgası verenler, Güney Azerbaycan’da yaşanan olumsuz olaylara karşı Azerbaycan Türklerinin verdikleri her tepkiyi “Amerikan oyunu” olarak değerlendirme yanlışına düşmektedirler. ABD’nin Güney Azerbaycan ve İran Türklerini İran yönetimine karşı kışkırtma girişiminde bulunması ilk bakışta mümkün gibi görülebilir. Ancak derinlemesine yapılacak alternatifli analizlerin tümü, ABD’nin Güney Azerbaycan ve İran Türklerini desteklemeyi kendi çıkarına görmeyeceğini ortaya koymaktadır.
Türkiye’de Türklüğün yücelmesi kavgası verenler, Güney Azerbaycan ve İran Türklerinin özgürlük mücadelesine neden destek vermediklerini, Güney Azerbaycan ve İran Türklerinin özgürlüğünü Türklüğün Yeni Kızıl Elması olarak hedefe koymadıklarını açıklamak zorundadırlar.
Güney Azerbaycan Millî Hareketi’ni, Güney Azerbaycan’da yaşanan sosyal, kültürel, ekonomik, siyasal ve çevresel süreç doğurmuştur. Urmiye Gölü ve çevresinde yaşananlar, Güney Azerbaycan Millî Hareketi’nin doğal yaşam konusunda da hassaslaşmasına yol açmıştır.
İran’ın Zanjan Üniversitesi’nden Muhsin Ahadnejad Reveshty ve Japonya’nın Chiba Üniversitesi’nden Yoshihisa Maruyama’nın ortaklaşa yaptıkları araştırmada 1976-2008 yılları arasında Urmiye Gölü’nde meydana gelen seviye değişikliklerini incelediklerinde yakın bir gelecekte ürkütücü bir durumla karşı karşıya kalınacağını ilmi verilerle ortaya koymuşlardır. Uzaktan algılama metodlarıyla uydu verilerinin incelenmesi sonucunda 1999-2009 yılları arasında Urmiye Gölü’nün alanı 5277 km2 azalmış, su seviyesinde 5 metreye varan seviye düşmesi yaşanmıştır. Bu eğilim devam ederse 2019 yılında göl alanı yaklaşık 2000 km2 azaltılmış olacaktır. 2011 yılında elde edilen görüntülerde de, Urmiye Gölü’nün 1/3 oranında daraldığı görülmektedir.
1995 yılındaki verilerle kıyaslandığında Urmiye Gölü’ne akan su miktarı 2011 yılında 25 Milyar metreküp azalmıştır. Göle akan suların büyük oranda azalması tuz oranını yükselterek litre başına 380 miligrama çıkarmıştır. Oysa Ölüdeniz’de bile, litre başına ortalama tuz oranı 275 gramdır. Göle su sağlayan kaynakların bu hızla azalması durumunda Urmiye Gölü’ndeki doğal yaşam 25 yıl içinde tamamen sona erecektir. Urmiye Gölü’ndeki doğal yaşamın korunabilmesi için her yıl 3 Milyar metreküp suya ihtiyaç duyulmaktadır.
1998-2001 yılları arasında Urmiye Gölü ve çevresine düşen yağış belirgin azalma göstererek 165 mm olarak gerçekleşmiştir. 2002 yılından sonra Urmiye Gölü havzasında yağış miktarı önemli ölçüde artmasına rağmen Urmiye Gölü havzasındaki kuruma hızlanmıştır. İran’da yayınlanan “İtimad” gazetesinin haberine göre gölün seviyesi her gün 3 milimetre düşüyor.
Urmiye Gölü’nün kurumasını “iklim değişikliği”ne bağlamak isteyenlere “son derece yakın bir bölgede yer alan Van Gölü kurumazken neden Urmiye gölü kurumaktadır?” sorusu sorulmaktadır. Güney Azerbaycan’ın doğu ve batı bölümlerinde Urmiye gölüne akan nehirler üzerinde 8 baraj kurulmuştur. İran devletinin planlamasına göre bu bölgedeki baraj sayısı 20’ye çıkartılacaktır.(Barajların sayısı 8 yok Urmiye gölü Su Hövzesinde 40 tanedir).
Urmiye gölü ve çevresinde binlerce çeşit balık, kuş, bitki, hayvan ve çeşitli mineraller yer almaktadır. Tuzlu suda yaşayan küçük kırmızı canlılar(Artemiler) giderek azalıyor.
Doğal yaşam zenginliği bakımından Dünya’daki nadir göllerden biri olan Urmiye Gölü, başta Nazlıçay, Acıçay, Sofuçay ve Tatovuçay nehirlerinin üzerinde yapılan barajlarda ciddi miktarda su tutulması nedeniyle önemli oranda kurumaya başlamıştır. Urmiye gölü ve çevresi kuru tuzlu topraklara dönüştüğünden özellikle göçmen kuşlar için tuzak alanlar olarak ortaya çıkmaktadır.
Göl ve çevresinde doğal yaşamın hızla bozulması, gölün önemli bir bölümünün tuzlu bir kara parçasına dönüşmesi karşısında İran devletinin ciddi tedbirler almamasının yanında konuya duyarsız kalması; Urmiye Gölü’nün planlı bir şekilde kurutularak Türklerin bölgeden uzaklaştırılmasının hedeflendiği iddialarını güçlendirmektedir. Diğer yandan doğal çevrenin korunması için duyarlık gösteren insanların çok şiddetli bir şekilde cezalandırılması, 16 Ağustos 2011’de İran Parlamentosu’nun Urmiye Gölü’nün sulanması için fon ayrılmasını reddetmesi de şüpheleri kamçılamaktadır.
Doğal nedenlerle ve diğer sorunlar nedeniyle hızlı bir şekilde veri toplama zor olsa da Urmiye Gölü’ndeki seviye değişimleri günlük, haftalık, aylık olarak izlenmesi elzemdir.
Urmiye Gölü’ne akan su kaynaklarının yeninden canlandırılması gerekmektedir. Bunun için bulut tohumlama(Cloud Seeding) başta olmak üzere pek çok tedbir almak gerekmektedir. Buna ilaveten diğer bazı nehirlerin sularını Urmiye Gölü’ne taşımak, göle su taşıyan nehirler üzerinde kurulan barajların su tutma politikalarını gözden geçirmek en acil çözümler arasındadır.
Urmiye Gölü’nün kurumasına karşı verilen mücadeleyi sadece Urmiye Gölü çevresinde yaşayanlara havale edemeyiz. Urmiye Gölü’nün sadece İran Türklerinin değil, Dünya Türklüğünün ortak mirası olduğunu unutmadan, doğal yaşam alanlarının yok olmasına karşı ortak mücadele yürütmeliyiz.
İran’da yapılacak her seçimde de, bu konu gündeme taşınmalıdır. Siyasetçilere Urmiye Gölü’nün kurumasına karşı alacakları tedbirler ısrarla sorulmalı ve bu konuda duyarsız olanlara destek verilmemelidir. Urmiye Gölü’nün kurumasına karşı verilen mücadeleyi tüm şehirlere yaymak, göle ilişkin günlük resimlerin ve videoların çeşitli internet sitelerine yüklenmesini sağlamak gerekmektedir.
Urmiye Gölü için verilen mücadeleyi göl etrafında yaşayan tüm halkların ortak mücadelesi haline getirerek, ABD’nin “Arap Baharı” projesinin bir başka ayağı gibi gösterecek tavır ve davranışlardan uzak durmak ve mücadelenin başarıya ulaşması için ben merkezli adımlar yerine ortak aklın ortaya çıkmasına çalışmak gerekmektedir.
İran parlamentosu, Urmiye Gölü’nün kurumasına karşı mücadele edenlerin sesini duymalıdır. Urmiye Gölü’nün kurumaması için duyarlık gösterenlerin hapsedilmesine, ailelerine karşı sert muamelelerde bulunulmasına derhal son verilmelidir.
Azerbaycan’daki hemen hemen tüm partiler bu konuda ortak bir tavır sergiliyorlar. Başta Sabir Rüstemhanlı, Ana Vatan Partisi’nden Fezail Ağamalı, Azerbaycan Millî Diriliş Hareketi Partisi’nin lideri Fərəc Quliyev, Yeni Azərbaycan Partisi’nden Siyavuş Novruzov və Ümid Partisi’nden İqbal Ağazade bu konuda pek çok kez beyanatlar verdiler. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde de konu gündeme taşınmalı, İran’da hapse atılan Türklerin salıverilmesi için her türlü çaba sarf edilmelidir.
Urmiye kurursa, Türklüğün ak bahtında bir kara delik oluşacaktır. Urmiye Gölü’nün kurumasına karşı duyarlı olursak, pek çok konuda destek veremediğimiz İran’daki kardeşlerimizin gönlünü kazanmamız için yeni bir adım atmış olabiliriz.
Dr. Muhsin İdikut Kadıoğlu