افزایش شوری دریاچه اورمیه

اومود اورمولو

بر اساس گفته‌های رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور غلظت نمک دریاچه اورمیه در حال حاضر 245گرم در لیتر سنجیده شده که نسبت به مدت مشابه افزایش چشمگیری را نشان می‌دهد.

علی نکوئی‌فرد در گفت‌و‌گو با سایت دولتی ایسنا آمار تراز دریاچه اورمیه را ۱۲۷۱.۸۸متر عنوان کرده و میزان شوری و غلظت نمک دریاچه اورمیه را بسیار بالا توصیف نموده است. شوری مهمترین عامل بازدارنده در تولید بیومس بوده و در تولید سیست آرتمیا یک عامل بازدارنده محسوب می‌شود.

بر اساس آمارهای دولتی اکنون میزان سیت آرتمیا در هر لیتر دریاچه اورمیه ۱۲.۳عدد در هر لیتر و میزان جلبک دونالیلا که اصلی‌ترین غذای آرتمیا می‌باشد ۸میلیون و ۲۷۳ هزار عدد در هر لیتر توصیف می‌شود.

دریاچه اورمیه بر اثر سیاست‌های غلط محیط‌‌زیستی، توسعه‌ی بی‌‌برنامه سطح زیر کشت، استفاده از سیستم آبیاری قدیمی، افزایش جمعیت منطقه و سدسازی بی‌رویه خشکانده شده است. 

در حال حاضر آرتمیای زنده در دریاچه اورمیه وجود ندارد

اومود اورمولو

بر اساس سخنان یوسف‌علی اسدپور به علت اشباعیت آب دریاچه اورمیه اکنون در دریاچه اورمیه آرتمیای زنده‌ای وجود ندارد. رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای ایران وضعیت چرخه زیستی آرتمیا را بحرانی تلقی نموده است. در صورت انقراض کامل آرتمیای دریاچه اورمیه شاهد رخت بربستن گونه‌ی جانوری از کره زمین خواهیم بود، چونکه آرتمیای موجود در دریاچه اورمیه در هیچ کجای دنیا یافت نمی شود و مختص اورمیه می باشد.  

گری لوئیس: دریاچه اورمیه به روزهای پرشکوه خود باز نمی‌گردد

نماینده مقیم برنامه توسعه سازمان ملل و هماهنگ کننده سازمان ملل متحد در ایران طی یادداشتی به وضعیت دریاچه اورمیه پرداخت، گری لوئیس در مورد دریاچه اورمیه نوشت:

من عواقب ناشی از مصرف بیش از اندازه آب را از نزدیک در دریاچه اورمیه دیدم. توسعه کنترل نشده و مصرف بیش از اندازه باعث شده تا آب دریاچه اورمیه به مقدار بسیار زیادی خشک شود. مانند دریاچه ی آرال در آسیای مرکزی.

از صحنه‌هایی که دیدم متاثر شدم. من در محیطی خشک، سرشار از نمک و سفید ایستاده بودم که روزگاری دریاچه‌ای با ابهت و زیبا بود. دیدن این صحنه من را شوکه کرد. من می‌توانستم نمک را در دهانم حس کنم. با خودم فکر می‌کردم زندگی برای مردم این منطقه با این همه نمکی که در هوا هست چگونه می‌تواند باشد؟ چه اتفاقی برای محصولات کشاورزی این منطقه می افتد؟ و چه اتفاقی برای میوه‌هایی که مزه شوری می‌دهند و در کنار جاده افتاده‌اند، می‌افتد؟ اینها همه گوشه چشمی از مشکلاتی است که انسان‌ها آنها را پدید آورده‌اند. 

سازمان ملل متحد همراه با دولت ایران، مقامات محلی و استانی به کشاروزان آموزش می‌دهد که چگونه از آب کمتری استفاده کنند. آبی که ذخیره شده می‌تواند دریاچه اورمیه را مجددا پر کند. "این دریاچه به روزهای پرشکوه خود باز نمی‌گردد اما تا حدودی ترمیم خواهد شد". دولت ژاپن با کمک‌های سخاوتمندانه خود به احیای دریاچه اورمیه کمک می‌کند و نشان می‌دهد مشکلات زیست محیطی به مرزها محدود نمی‌شود و نیازمند توجهی جهانی است.

بی‌تردید مقصود گری لوئیس از مصرف بیش از اندازه آب را می توان توسعه بخش کشاورزی در عین حالی که مقودن به صرف نیست شرح نمود، طی 36 سال گذشته زمین‌های زیرکشت در حوزه دریاچه اورمیه به 2 برابر افزایش یافته و بی‌تردید سبب اتلاف بیشتر آب گردیده است. در حالیکه نه محصولات استراتژیکی کشت شده و نه حجم آبی که برای تولید بکار رفته قابل قیاس با ارزش محصولات تولید می باشد، برای مثال بسیاری از محصولات تولیدی در منطقه را می توان از طریق کشورهای همجوار و با هزینه به مراتب کمتری تهیه نمود.  

کاهش 10 سانتی‌متری تراز سطح آب دریاچه اورمیه   

بر اساس آمار رسمی دولت ایران تراز سطح آب دریاچه اورمیه در 12 بهمن ماه سال جاری به ‌یک‌هزارو دویست و هفتاد متر و 48 سانتی‌متر از سطح دریا رسیده که در مقایسه با همین تاریخ در سال گذشته شاهد کاهش 10 سانتی‌متری سطح تراز آب دریاچه اورمیه می باشیم. در حالیکه بارندگی‌های روزهای اخیر نیز در قیاس با میزان بارش مشابه در سالهای گذشته نه روند نزولی داشته است.

کاهش 330 کیلومتر مربعی مساحت دریاچه اورمیه

بر اساس سخنان نماینده ستاد احیاء دریاچه اورمیه با خبرگزاری دولتی مهر بیش از 330 کیلومتر از مساحت دریاچه اورمیه کاهش یافته است. بر اساس نظرات خلیل ساعی احیاء دریاچه اورمیه کار 1 یا 2 سال نیست و ستاد احیاء دریاچه اورمیه احیاء دریاچه را تا پایان سال 1402 پیش‌بینی نموده است.  

یادآور شویم بسیاری از کارشناسان بی‌طرف ممترین علت خشکانیدن دریاچه اورمیه را سیاست سدسازی بدون در نظر گرفتن حق آبه دریاچه اورمیه معرفی می نمایند، اکنون بیش از 73 سد بزرگ و کوچک در حوزه آبی دریاچه اورمیه ساخته شده است. 

کرباسی: دریاچه اورمیه مرده است / سدسازی ها مهمترین علت مرگ دریاچه اورمیه

اومود اورمولو

آزربایجان جنوبی، اورمیه: علارغم شروع پروسه خشک شدن دریاچه اورمیه از 15 سال پیش و هشدارهای مسئولین محلی محیط زیست در مورد نتایج سدسازی های دولت ایران در حوضه دریاچه اورمیه که امروز نتایجی همچون خشک شدن بیش از 80% دریاچه اورمیه،  شروع طوفانهای نمکی دریاچه اورمیه، افزایش بیمارهای پوستی و تنفسی در منطقه، افزایش متعدد سرطانها، افزایش آلودگی هوا، تخلیه روستاهای اطراف دریاچه اورمیه، شوری چاه‌های آب، تخریب زمین و ... همگی ناشی از بی اعتنائی دولت ایران به مهمترین مسئله زیست محیطی قرن که خود به سبب عدم مدیریت صحیح منابع آبی و نگرش استعماری به مسئله داشته مهمترین عامل در وضعیت آن می باشد را شاهدیم. علارغم اعتراضات متعدد زیست محیطی جامعه ترک که از هر فرصتی برای یادآوری مسئله دریاچه اورمیه بهره می برند با نگرش امنیتی دولت مواجه گردیده به طوریکه اکنون نیز دهها فعال جوان ترک تنها به سبب اعتراض به سیاست های غلط دولت ایران در قبال محیط زیست آزربایجان جنوبی در گوشه زندان به سر می برند. 

وضعیت وخیم دریاچه اورمیه رفته رفته صدای مسئولین دولتی را نیز درآورده، گرچه که بیشتر این مسائل ناشی از گمراه کردن عوام و انداختن تقصیر خشکاندن دریاچه اورمیه بر مسئولین گذشته می باشد ولی در عین حال به سبب بازگوئی بسیاری از مسائل حائز اهمیت هست. خبرگزاری مجلس شورای اسلامی مصاحبه‌ای با معاون محیط زیست دریائی سازمان حفاظت از محیط زیست داشته که وی در اول کلام از مرگ دریاچه اورمیه خبر می دهد، بی تردید مرگ دریاچه اورمیه مرگ شهر اورمیه و نابودی کامل آزربایجان جنوبی را به همراه خواهد داشت و خود این نکته گویای واقعیت دریاچه اورمیه می باشد.

آقای عبدالرضا کرباسی از تاخیر کارشناسان سازمان محیط زیست در حل مشکلات آبی منطقه و تعلل مسئولان پیشین وزارت نیرو در توقف سدسازی های در منطقه که منجربه فاجعه زیست محیطی دریاچه اورمیه گردیده خبر داده است. کرباسی در بخش دیگری از سخنانش از تبدیل شدن حریم منطقه دریاچه اورمیه به یک فاجعه زیست میحطی سخن رانده و در آینده نزدیک از خطرات حیاتی که برای تمامی جانداران در منطقه فراهم خواهد نمود خبر داده است. وی سدسازی ها در حریم دریاچه اورمیه را یکی از تصمیمات غلط با سیاستهای توسعه بخش محیط زیست دانسته که گریبانگیر دریاچه اورمیه شده نام برده است.

به سبب بروز خشکسالی در عمق لایه های دریاچه اورمیه و کاهش رطوبت خاک آرتمیا تنهاترین موجود زنده دریاچه اورمیه نیز سالهاست که از بین رفته و هم اکنون بنا به سخنان کرباسی دریاچه اورمیه حکم یک دریاچه اورمیه را دارد. در کنار این سخنان به علت آغاز فصل کوچ پرندگان به علت حجم نمک دریاچه اورمیه سالهاست که دیگر هیچ پرنده‌ای دریاچه اورمیه را برای اقامت برنمی گزیند و دیگر فلامینگوهائی که بنا به گفته اسماعیل کهرم دریاچه اورمیه در سال 1352 میزبان 40 هزار قطعه فلامینگو بود امروز به ندرت می توان یک یا دو فلامینگو را در سواحل دریاچه اورمیه مشاهده نمود.

کاهش جمعیت پلیکان و فلامینگوها در پارک ملی دریاچه اورمیه

خبرگزاری دولتی دانشجویان ایران(ایسنا) مصاحبه ای با علی محمدیاری کارشناس ارشد زیست شناسی داشته که وی از کاهش جمعیت پلیکان و فلامینگوها در دریاچه اورمیه خبر داده است، متاسفانه ایشان در مصاحبه بدون ذکر هیچ آمار موثقی از کاهش جمعیت فلامینگوها و پلیکان ها سخن گفته اند در حالیکه ما ساکنین شهر اورمیه سالهاست که دیگر فلامینگوها و پلیکانها را در دریاچه اورمیه مشاهده نکرده ایم الا به استثنای چندین پلیکان و فلامینگو که بنا به آمارهای دولت ایران در فصول کوچ پرندگان مهاجر تعدد این نوع پرنده گان به بیش از 5000 پرنده می رسیده اکنون دیگر نه تنها دریاچه اورمیه میزبانی برای فلامینگوها و پلیکانهای نیست بلکه بنا به آمارهای سازمان محیط زیستی ترکیه دریاچه وان ترکیه میزبان فلامینگوها و پلیکانهای مهاجر گشته است. بنا به گفته های زیست شناس اسماعیل کهرم در سال 1352 بر روی دریاچه اورمیه 40 هزار فلامینگو پرواز می‌کردند که این میزان اکنون به تعداد انگشتان یک دست می رسد.

آقای محمدیاری تغییر غلظت نمک آب دریاچه اورمیه را عامل اصلی کاهش آمار فلامینگوها و پلیکانها معرفی نموده است و بنا به نظر وی به علت شوری بیش از حد آب دریاچه اورمیه تنها گونه های مقاومتر به نمک توان زیست داشته اند، این مسئله در حالی از سوی ایشان بیان می شود که بنا به آمارهای رسمی دولت ایران سالهاست که آرتمیا اورمیانا (Artemia urmiana) مقاومترین جاندار نسبت به شوری آب دریاچه اورمیه دیگر نسلش منقرض شده و توان زیست و تولید مثل در دریاچه اورمیه را از دست داده است. 

آقای محمدیاری در مصاحبه اش می گوید: خشک شدن دریاچه اورمیه علاوه بر زندگی تمامی این جانداران، زندگی گونه های جانوری موجود در جزایر پارک ملی دریاچه اورمیه را به مخاطره می اندازد، این جزایر به عنوان پناهگاه برخی گونه ها انتخاب شده و وصل شدن جزایر به خشکی و همچنین اتمام منابع آب شیرین در آن ها ممکن است کار کنترل و حفاظت از جانوران را با مشکل مواجه سازد که در این صورت پس از انجام مطالعات دقیق ممکن است نیاز به انتقال حیات وحش به زیستگاهای جدید در خارج از جزایر باشد.

آیا مسئله انتقال جانوران موجود در جزایر پارک ملی دریاچه اورمیه پاک کردن صورت مسئله نیست؟ آیا نمی باید دولت ایران بجای اینکه به فکر انتقال گونه های جانوری موجود در دریاچه اورمیه باشد قبل از آن به فکر احیاء دریاچه اورمیه باشد؟ آیا انتقال گونه های جانوری پیش زمینه مهاجرت اجباری میلیونها انسان منطقه نیست؟     

وی در جای دیگری از مصاحبه خاطرنشان می کند: وضعیت دریاچه اورمیه و تالاب های استان آزربایجان غربی، حیات پرندگان را تحت تاثیر قرار داده است، در مطالعات موردی که اردیبهشت امسال بر روی تعدادی از تالاب های استان نظیر کانی برازان و درگه سنگی انجام دادم مشاهده شد که تعداد پرندگانی نظیر پلیکان و فلامینگو نسبت به زمان پر آبی دریاچه اورمیه کاهش چشمگیری پیدا کرده است.

کد خبر: 92052614595

سال‌هاست که هیچ آرتمیایی از دریاچه اورمیه برداشت نمی‌شود

عدم برداشت و منقرض شدن آرتمیا (نام علمی: Artemia urmiana) در دریاچه اورمیه مهمترین نشانه برای اتمام زمان برای احیاء دریاچه اورمیه و شروع مهاجرت اجباری قرن می باشد. متاسفانه دولت جدید ایران نیز که در سفرهای تبلیغاتیش به شهر اورمیه اولین پرونده کاری دولت را احیاء دریاچه اورمیه مطرح ساخته بوده تاکنون کوچکترین عمل که نه سخنی در این مورد بیان ننموده و به احتمال بسیار زیاد به مانند دول قبلی در قبال احیاء دریاچه اورمیه رفتار خواهد نمود.   

 رییس مرکز تحقیقات آرتمیای ایران با بیان این که آرتمیا می‌توانست منبع درآمدزا و اشتغال‌زای خوبی برای کشور باشد،(آرتمیا سخت پوستی است که در صنایع پرورش میگو و ماهی مورد استفاده قرار می‌گیرد) اظهار داشت: سال‌هاست که هیچ آرتمیایی از دریاچه اورمیه برداشت نمی‌شود.

علی محسن‌پور افزود: در زمان شکوفایی دریاچه اورمیه، به مدت دو سال توسط شرکت‌های خارجی برداشت شد که پس از آن به دلیل آغاز کم آبی، این روند متوقف شد.

وی تصریح کرد: در حال حاضر که شوری آب دریاچه اورمیه به حد فوق اشباع رسیده است، زاد و ولد این گونه جانوری متوقف شده و اکنون هیچ آرتمیای زنده‌ای در آب وجود ندارد.

رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور در عین حال با بیان اینکه آرتمیا به سختی منقرض می‌شود، اظهار کرد: آرتمیا اورمیانا، گونه‌ای منحصر به فرد است. تخم این گونه با چسبیدن به کریستال‌های نمک در کف دریاچه ارومیه یافت می‌شود و در شرایطی که میزان غلظت آب به حد عادی رسید به حیات خود ادامه می‌دهد.

وی ادامه داد: تراکم آرتمیا در زمان اوج پرآبی دریاچه اورمیه یعنی سال‌های 74 و 75، به میزان 11 و 96 صدم گرم بر متر مکعب و تولید سالانه توده زنده آرتمیا حدود 300 تا 400 هزار تن بوده است.

محسن پور خاطرنشان کرد: به‌منظور حفظ ذخایر این موجود زنده بانک ژن ایجاد شده است. در این بانک ژن تقریبا تمام نمونه‌های داخلی به همراه چند نمونه جمع‌آوری شده از کشورهای اطراف نگهداری می‌شود.

دریاچه اورمیه دوباره به رنگ سرخ درآمد

دریاچه اورمیه که در وضعیت زیست محیطی بغرنجی به سر می برد به طوریکه بنا به آمار رسمی دولت ایران اکنون حدود 70% دریاچه خشک شده بنا به پیش بینی ها در صورت تداوم بی اعتنائی دولت ایران به احیاء دریاچه اورمیه طی 3 الی 5 سال پیش رو تماماً خشک شده و به صحرائی نمکی مبدل خواهد شد. 

در کنار این وضعیت قابل لمس دریاچه اورمیه دوباره رنگ دریاچه به علت شوری بیش از حد و افزایش غلظت نمک موجود در آب دریاچه اورمیه که به نقطه اشباع نزدیک می شود برای چندمین بار سرخ شده است. کارشناسان دولتی علت سرخ شدن دریاچه اورمیه را به پدیده ای به نام کشند قرمز که به علت رشد جلبک ها در دریاچه ها می باشند نسبت می دهند. بنا به نظر آنان بر اثر افزایش غلظت نمک موجود در آب دریاچه اورمیه و تابش مستقیم نور خورشید به این جلبک ها ماده ای به نام بتاکارتن تولید شده و سبب تغیر رنگ دریاچه می گردد. عده ای دیگر از کارشناسان تخمگذاری آرتمیا را علت سرخ شدن دریاچه اورمیه می دانند ولی چرا تا قبل از خشکانیدن شدن دریاچه علارغم وجود تعداد بیشمار آرتمیا هرگز رنگ دریاچه سرخ نمی شد توضیحی ارائه نمی دهند. گروه سوم تغییر ترکیبات نمک منیزیم دار را در آب های دریاچه اورمیه علت سرخی رنگ آب دریاچه اورمیه مطرح می کنند.

فارغ از درستی یا عدم درستی هر کدام از این نظریه ها آنچیزی که قابل شهود هست بی اعتنائی کامل دولت ایران به مسئله دریاچه اورمیه می باشد به طوریکه حتی علت سرخ شدن و یا خشک شدن دریاچه اورمیه هنوز علارغم گذشت 15 سال از پروسه تسریع روند خشک شدن دریاچه اورمیه هنوز در هاله ای از ابهام واقع شده است.

راقم این سطور خود دیروز در کنار ساحل دریاچه اورمیه و درست در نزدیکی پل میانگذر تبریز – اورمیه بودم، سرخی رنگ آب دریاچه اورمیه به حدی زیاد می باشد که گوئی دریاچه اورمیه از تشنگی که به او روا داشته شده خون می گرید ولی زبانی برای بیان تشنگی ندارد...

تصویر نیز دیروز گرفته شده است و خود گویای وضعیت دریاچه اورمیه می باشد.

شوره‌زار دریاچه اورمیه را می‌بلعد

علارغم وضعیت بغرنج دریاچه اورمیه هنوز کوچکترین قدمی در راه احیاء دریاچه اورمیه از سوی دولت ایران برداشته نشده است مگر تولید پروپاگاندای تبلیغاتی برای عوام که با توجه به آمارهای علمی کارشناسان میحط زیست و تصاویر ماهواره ای پوچی ادعای مسئولین در رابطه با افزایش آب دریاچه اورمیه و رفع کم آبی را هویدا می سازد. وضعیت دریاچه اورمیه نه تنها بهتر شده بلکه تصاویر ماهواره ای دقیقاٌ عکس سخن مسولین ایرانی را نشان می دهد و نشان از سیر صعودی از دست دادن آب دریاچه اورمیه علارغم پروسه فصل بارندگی برف و باران می باشد. مهمترین عامل خشکاندن دریاچه اورمیهبه نظر بسیاری از کارشناسان بی طرف محیط زیست سدسازی بی حساب و کتاب بدون درنظر گرفتن حق آبه دریاچه اورمیه، عدم مدیریت صحیح منابع آبی، سیستم آبیاری قدیمی و ... می باشد و کاهش باران با توجه به آمار دولتی کوچکترین تاثیری در دریاچه اورمیه به طوریکه بتوان مسئله خشکاندن دریاچه اورمیه را به گردن باران بیاندازد وجود خارجی ندارد چون آمارهای دولت ایران حاکی از پروسه ترسالی طی چندسال گذشته و افزایش میزان بارندگی در حوضه آبریز دریاچه اورمیه می باشد.  

به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، دریاچه اورمیه به دلیل داشتن ارزش‌های اکولوژیک و منحصر به فرد، در سال 1346 براساس مصوبه شماره یک شورای عالی حفاظت محیط زیست کشور، به عنوان منطقه حفاظت شده و طبق مصوبه شماره 63 شورای عالی در سال 1354 به عنوان پارک ملی ارتقا یافت. 

در سال 1356 براساس مصوبات MAB (انسان و کره مسکون) به عنوان یکی از مناطق بین‌المللی ذخیره‌گاه‌های زیست کره در سطح جهان به ثبت رسیده است. این دریاچه با تمام جزایر آن در سال 1354 به عنوان یکی از تالاب‌های بین‌المللی در کنوانسیون رامسر ثبت و از طرف موسسه بین‌المللی تالاب‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق مهم پرندگان انتخاب شد.

دریاچه اورمیه در حال حاضر دارای 27 گونه پستاندار، 212 گونه پرنده، 41 گونه خزنده، هفت گونه دوزیست و 26 گونه ماهی زیست می‌کند. دریاچه اورمیه دارای 102 جزیره است که همه آن‌ها از سوی سازمان یونسکو به عنوان ذخیره‌گاه طبیعی جهان به ثبت رسیده است.

دریاچه اورمیه از نظر سطح آب‌های آزاد، بیستمین دریاچه جهان از لحاظ وسعت و شورترین بعد از بحرالمیت محسوب می‌شود. طول دریاچه از 130 تا 146 کیلومتر و عرض آن از 58 کیلومتر تا 15 کیلومتر (بین کوه زنبیل و جزیره شاهی) متغیر است. حجم آب دریاچه اورمیه در مساحت 5 هزار و 822 کیلومتر مربع و با عمیق متوسط 5.4 متر بالغ بر 31 میلیارد مترمکعب برآورد شده است. حوزه آبر‌یز دریاچه اورمیه دارای 52 هزار و 47 کیلومتر مربع بوده که در استان‌های آزربایجان غربی، آزربایجان شرقی، کردستان و قسمت بسیار کمی نیز در کشور ترکیه است. منابع تأمین‌کننده آب این دریاچه شامل جریان‌های سطحی رودخانه‌ها، جریان‌ آب‌های زیرزمینی و بارش مستقیم به سطح دریاچه، آب‌های سطحی شامل 14 رودخانه دائمی، هفت رودخانه فصلی و 39 جریان سیلابی است.

اما این زیست‌بوم با تمام دار و ندارش رو به نابودی است، چرا که به گفته مسئولان سازمان محیط زیست، کاهش میزان نزولات جوی، پایین بودن راندمان آبیاری کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه اورمیه و عدم اختصاص آب کافی برای تامین نیاز بیولوژیکی رودخانه‌های منتهی به دریاچه از عوامل تشدیدکننده بحران و کویری شدن منطقه به شمار می‌رود.

چند سالی است که عوامل مختلف دست به دست هم داده‌اند تا منحصر به‌فردترین تالاب جهان به دلیل میزان پسرفت آب به تهدیدی جدی برای ساکنان منطقه تبدیل شود، در نتیجه پس‌روی آب دریاچه اورمیه، وسعت آن به میزان قابل توجهی کاهش یافته و برخی قسمت‌های جنوبی دریاچه غیرقابل دسترسی و تبدیل به نمک‌زار شده است که این پدیده می‌تواند فجایع زیست محیطی بسیار زیادی را همراه داشته باشد که یکی از آنها به جای ماندن روستاهای خالی از سکنه در شرق این دریاچه است.

شوره‌زارهای حاشیه دریاچه اورمیه روز به روز وسیع‌تر و آب‌های زیرسطحی نیز شورتر می‌شوند.

مرگ و نابودی اطرافش پرسه‌ می‌زند، غربت تلخی بر سکوتش جامانده و ترک‌های نقش‌بسته، جراحتش را عمیق‌تر کرده است. آواز پرندگان، رقص فلامینگوها و جست‌و‌خیز حیوانات حکم سراب را برایش دارد. اکنون سیراب شدن از آب، به رؤیای شبانه‌ شیرینی مبدل شده که به رنگ امید درآمده است.

مرگ شور؛ پایان راه پرواز

پرنده‌های بی خبر از همه‌جا پس از بازی و شیطنت وقتی بر روی دریاچه اورمیه می‌نشینند، نمک‌ پرو بالشان را می‌گیرد و نمی‌توانند پرواز کنند؛ پرنده‌ها باز هم با تمام توانشان بال می‌زنند اما نمی‌تواند از دریاچه اورمیه جدا شوند گویی به زمین چسبیده‌اند؛ گویی یکباره متوجه می‌شوند که مرگ گریبانشان را گرفته است. این توصیف یکی از دوستداران محیط زیست است که به طور اتفاقی شاهد مرگ یکی از پرندگان مهاجر به دریاچه اورمیه بوده است.

پرندگان به تدریج احساس کردند که دریاچه اورمیه دیگر برایشان آرامشی نخواهد داشت؛‌ آنها فهمیدند که حتی برای یک لحظه هم نمی‌توانند برای دیدن این دریاچه کهن و اساطیری بازگردند هر چند که پلیکان‌ها نیز از این قائده مستثنی نبودند.

 آرتمیا؛ نگین بی‌فروغ دریاچه اورمیه

آرتمیا این جاندار سخت‌پوست که روزگاری در آب‌های دریاچه اورمیه می‌زیست، ناپدید شده است. بحران در یک سال گذشته انجام داده است.

برداشت آزادی از مقاله خبرگزاری دولتی فارس نیوز

http://tinyurl.com/crpbdkr

آرتمیای دریاچه اورمیه نابود شد

مرگ دریاچه اورمیه نزدیک است، اما این مرگ قریب الوقوع بیش از 10 سال پیش، قابل پیش بینی بود وقتی که آرتمیای دریاچه اورمیه رو به نابودی گذاشت. «Artemia Urmiana»، نخستین تلفات حیات وحش دریاچه اورمیه بابت کم آبی و شوری بیش از حد بود. فلامینگوها، پلیکان ها و پرندگان زمستان گذر دسته بعدی جانورانی بودند که خشکی دریاچه اورمیه بر آن ها تاثیر گذاشت. تصویر جوجه فلامینگوهای به نمک نشسته در دریاچه یکی از غم انگیزترین تصاویر سال های اخیر محیط زیستی بوده است. گوزن زرد هم که سال ها پیش به جزایر 9 گانه دریاچه اورمیه منتقل شده بودند، حال و روز خوشی در دریاچه اورمیه ندارند، هرچند گزارشی در مورد مرگ و میر احتمالی آن ها منتشر نشده است.

 مدت هاست که در مورد مرگ دریاچه اورمیه هشدار داده می شود. این هشدار اما از خیلی سال پیش توسط کارشناسان این حوزه داده شده بود.

 «اسماعیل کهرم»، جانورشناس و متخصص محیط زیست پیش از انقلاب بررسی حیات وحش دریاچه اورمیه را آغاز کرده بود. در همان سال ها فیلمی مستند نیز از بررسی های علمی او در دریاچه اورمیه ساخته شد. فیلمی که به اعتقاد او نشان می دهد که این دریاچه چه بود و در چند سال اخیر چه بر سر آن آمد.

آرتمیا ارومیانا نابود شد

«کهرم» در گفت و گو با CHN مهم ترین تاثیری که خشک شدن آب دریاچه اورمیه و شوری بیش از حد بر حیات وحش منطقه گذاشته است را بر آرتمیای اورمیه می داند با این توضیح که: «در تمام دنیا 6 نوع آرتمیا وجود دارد که یکی از آن ها آرتمیا اورمیانا، یا آرتمیای دریاچه اورمیه است. این گونه می توانست در شوری 80 تا 90 گرم در لیتر زندگی می کرد اما به تدریج که شوری آب بالا رفت، آرتمیاها به دلیل فشار اسمزی آب بدن خود را از دست دادند و به توده های سیاه رنگی بدل شده و در نهایت نابود شدند.»

 به گفته او، این اتفاق از حدود 10، 11 سال پیش آغاز شد. در سال 1352، در هر مشت آب دریاچه اورمیه حدود 15 آرتمیا وجود داشت اما امروز شاید تنها در حفره هایی که هنوز شوری آن ها به حد اشباع نرسیده باشد، آرتمیا به شکل محدود موجود باشد. آرتمیای دریاچه اورمیه قابلیت استحصال هزاران تنی داشت و به عنوان غذای میگوها و ماهیان خاویاری استفاده می شد.

 مرگ شکوفه های رنگ رنگ

کهرم، حدود 14 نوع جلبک را بخش دیگری از حیات وحش دریاچه اورمیه می داند که زندگی آن ها نیز تابع شوری آب بود و در نتیجه بالا رفتن آن از بین رفتند.

او گفت: «این جلبک ها در اعماق دریاچه غوطه ور بودند و هنگامی که شکوفه می کردند، دریاچه به رنگ های مختلف زرد، صورتی و ... در می آمد.

جوجه فلامینگوها به نمک نشستند

پرندگان آبزی و زمستان گذران در دریاچه اورمیه، بخش دیگری از جانورانی بودند که در نتیجه خشکی دریاچه به شدت آسیب دیدند.

 کهرم در این باره می گوید: «دو دسته پرندگان آبزی زاد و ولد کننده و زمستان گذران شامل فلامینگوها و پلیکان ها در دریاچه اورمیه و در جزایر 9 گانه زندگی می کردند.»

به گفته کهرم، روزگاری دریاچه اورمیه، زیستگاه 40 هزار فلامینگو و 20 هزار پلیکان بود اما با خشک شدن دریاچه جزیره ها به خشکی پیوستند و کارکرد خود را از دست دادند و در واقع زیستگاه این پرندگان از بین رفت. یکی از تصاویر بسیار غم انگیز که گویی پیش درآمد مرگ دریاچه اورمیه بود، به نمک نشستن جوجه فلامینگوهای تازه از تخم درآمده در دریاچه اورمیه و مرگ آن ها بود.

امروز دریاچه اورمیه مقصد مناسبی حتی برای زمستان گذرانی پرندگان هم نیست. پیش از این 130 گونه پرنده در این دریاچه زمستان را سپری می کردند. این گونه ها شامل انواع اردک ها، غازها و حتی قو بود.

گوزن زرد دربدر شد

گوزن زرد دیگر گونه ای بود که با خشک شدن دریاچه اورمیه و از بین رفتن زیستگاه، دربدر شد. حالا کار گوزن های زرد به جایی رسیده است که مردم محلی برای زنده نگه داشتن آن ها به آبیاری و علوفه دهی دستی روی آورده اند.

 به تازگی سایت سازمان محیط زیست اعلام کرده است که 350 راس گوزن زرد در دریاچه اورمیه در معرض خطر تلف شدن هستند و برای نجات خود در حال خروج از جزیره زیستگاه خود هستند. وضعیت فعلی دریاچه اورمیه موجب شده تا برخی گوزن ها در جستجوی آب از جزیره اشک خارج شوند و به سمت روستاهای مجاور دریاچه بروند. روستاییان مناطق جنوبی دریاچه اورمیه تا امروز با آبدهی و تعلیف دستی از نابودی آن ها جلوگیری کرده اند.

 در سال های 60 تا 68 تعداد 58 راس و از سال 85 تاکنون 32 راس گوزن زرد از جزیره اشک به مناطق طبیعی دیگر منتقل شدند . دراین انتقال ها تعدادی از گوزن ها به جزیره قویون داغی (کبودان) واقع در دریاچه اورمیه نیز منتقل شدند.

بر اساس آن چه «اصغر محمدی فاضل»، معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست گفته است، نخستین گروه گوزن زرد بین سال های 1356 تا 1362 در قالب 23 راس از زیستگاه طبیعی خود یعنی استان خوزستان به جزیره اشک در دریاچه اورمیه منتقل شدند که این تعداد در مدت 35 سال گذشته به 350 راس افزایش یافت.

 تاکنون گزارشی از تلف شدن گوزن زرد در دریاچه اورمیه منتشر نشده است اما با توجه به شرایط دریاچه اورمیه و فاصله زیاد جزیره اشک با روستاهای جنوبی دریاچه اورمیه ، ممکن است تعدادی از این گوزن ها بر اثر تشنگی یا گرفتار شدن در مانداب و باتلاقی بودن برخی مناطق خشک شده گرفتار و تلف شوند.

جبیرها، آهوها و گرازها نیز تار و مار شدند

گستره تاثیر خشکی دریاچه اورمیه بر حیات وحش بسیار وسیع است. نمکی شدن زمین های کشاورزی اطراف دریاچه و از میان رفتن کارایی کشاورزی این زمین ها، موجب شد حیواناتی که به نوعی به زمین های کشاورزی وابسته بودند، تار و مار شوند، گونه هایی مانند جبیر، آهو، گراز...

 به دلیل شوری بیش از حد دریاچه اورمیه، این دریاچه هیچ گاه زیستگاه جانورانی مانند ماهی، مار و قورباغه نبوده است اما حیات منحصر بفرد آن در نتیجه شورتر شدن از میان رفته است.

 گفته می شود انسان ها بعد از حیات وحش دریاچه در خطر قرار می گیرند. به گفته کهرم، برآورد می شود 12 میلیون نفر از مردم منطقه بابت شرایط دریاچه آسیب ببینند.

تمامی این موارد در حالی صورت گرفته است که دولت ایران کوچکترین قدمی در راه احیای دریاچه اورمیه تاکنون برنداشته و هر از چندگاهی برای عوام فریبی هم که شده 1 الی 2 روز عمل فانتزی باورسازی ابرها در منطقه صورت می گیرد که خود بی شک در آینده نزدیک خسارات متعدد محیط زیستی را به منطقه وارد خواهد ساخت. به نظر بسیاری از کارشناسان بی طرف میحط زیست جهانی و منطقه ای عمده ترین علت خشک شدن دریاچه اورمیه ساخت سدهای متعدد بدون در نظر گرفتن حق آبه دریاچه اورمیه، افزایش سطح زمین زیر کشت در منطقه به حدود 2 برابر، میدریت غلط منابع آبی و ... بیان می گردد و همین کارشناسان به صورت متفق القول تنها راه نجات دریاچه اورمیه گشودنحق آبه از سدها بیان می کنند، چون دریاچه اورمیه به صورت فوری به ب نیاز دارد و پروژه های خیالی به مانند کانال کشی از روز آراز (ارس) حداقل با سیستم بورکراتیک و بودجه ای موجود در ایران 10 سالی طول خواهد کشید که بی شک در آنزمان دریاچه اورمیه ای وجود خارجی نخواهد داشت. 

برداشت آزادی از :

http://tinyurl.com/czwg8w3

وضعیت آرتمیای دریاچه اورمیه در حالت نگران کننده ای می باشد

عضو هیئت علمی پژوهشکده آرتمیا در خصوص وضعیت کنونی آرتمیاهای دریاچه اورمیه، گفت: با توجه به پیشرفت روند خشکی دریاچه اورمیه، وضعیت آرتمیاها بسیار نگران کننده است.

دکترناصر آق، در گفت وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با بیان اینکه تخم های آرتمیا حتی در بدترین شرایط زنده می ماند، افزود: از همین رو خطر انقراض، این موجودات را تهدید نمی کند اما وضعیت بسیار نگران کننده است. وی این موجودات را از نظر تنوع زیستی و درآمدزایی بسیار مهم دانست و گفت: میزان سودآوری تولیدات آرتمیا دریاچه ی اورمیه در صورت برداشت و صادرات ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده است. آق در ادامه با بیان اینکه هم اکنون میزان برداشت آرتمیا، در دریاچه ی اورمیه تقریباً صفر است، تصریح کرد: با میزان سودآوری تولیدات آرتمیا دریاچه ی اورمیه در صورت برداشت و صادرات ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده است.افزایش روند خشکی دریاچه، میزان برداشت سالیانه از این موجودات از سال ۸۱ متوقف شده است. وی ادامه داد: هم چنین در سالهای اخیر آرتمیای دریاچه ی اورمیه به صورت قاچاق برداشت می شد که البته با کاهش حجم این موجودات، این تخلفات متوقف شد. مدیر گروه پژوهشی بیولوژی، اکولوژی و تکثیر و پرورش آبزیان، در خصوص مصرف عمده ی آرتمیاها در دریاچه ی اورمیه، گفت: این موجودات بیشتر خوراک آبزیان، میگو و ماهیان آکواریومی هستند. وی در ادامه خاطرنشان کرد: به علت وجود اسیدهای چرب و مقادیر اندک امگا ۳ در بدن این موجودات می توان از آنها استفاده دارویی داشت که البته در سطح دنیا از آرتمیاها در این زمینه استفاده های فراوانی شده است. این عضو هیات علمی پژوهشکده آرتمیا، در خصوص امکان پرورش این موجودات در مکان دیگری برای جلوگیری از خطر انقراض، گفت: هم اکنون طرح هایی در خصوص پرورش آرتمیاها در استخرهای خاکی به صورت مصنوعی در استان های خوزستان، هرمزگان، فارس و آذربایجان شرقی انجام شده است. دکتر آق در پایان با بیان اینکه در یکی دو سال گذشته هیچ برآوردی در خصوص حجم کلی این موجودات انجام نشده است، یادآور شد: آخرین برآورد حجم کلی آرتمیاها در سال ۸۵ انجام شد که پس از آن وضعیت روز به روز نگران کننده تر شد.

منبع خبر:

http://tinyurl.com/btek8rr

به رغم تمامی مسائلی که حول خشکانیده شدن دریاچه اورمیه در جریان می باشد تاکنون حتی یک قدم در راه جلوگیری از مرگ دریاچه اورمیه توسط دولت برداشته نشده است و هر روز وعده وعید های گذارا را با هم مرور می کنیم، گوئی دریاچه اورمیه این نگین آزربایجان به قصد خشکانیده می شود.