اومود اورمولو
بر اساس نظر کارشناسان محیط زیست جهانی و منطقه ای دریاچه اورمیه بر اثر مدیریت غلط منابع آبی، سدسازی بی رویه بدون حساب حق آبه دریاچه اورمیه، سیستم آبیاری قدیمی، افزایش 2 برابری مناطق تحت کشت در حوضه آبریز دریاچه اورمیه و بسیاری از موارد دیگر به وضعیت کنونی که بر اساس آمار دولت ایران اکنون بیش از 80% آن خشک شده درآمده است.
کارشناسان منابع آبی مهمترین علت در خشک شدن دریاچه اورمیه را سدسازی های بی رویه دولت ایران بدون حساب حق آبه دریاچه اورمیه معرفی می کنند ولی دولت ایران با اصرار سعی در پاک کردن صورت مسئله و مرتبط کردن خشک شدن دریاچه اورمیه نسبت به تغییرات اقلیمی دارد. در زیر تمامی سدهای ساخته شده، اجرائی و مطالعاتی حوضه آبریز دریاچه اورمیه از طریق منابع دولت ایران گردآوری شده است.
فهرست سدهای بهره برداری شده حوضه اصلی اورمیه
1- سد پارام
آب قابل تنظیم سالیانه: 4
استان: آزربایجان شرقی
2- سد چوغان (جوقان)
آب قابل تنظیم سالیانه: 2/3
استان: آزربایجان شرقی
3- سد آمند تبریز
آب قابل تنظیم سالیانه: 4
استان: آزربایجان شرقی
4- سد اردلان
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/4
استان: آزربایجان شرقی
5- سد تاجیار سراب
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/4
استان: آزربایجان شرقی
6- سد تیل
آب قابل تنظیم سالیانه: 7/0
استان: آزربایجان شرقی
7- سد حسنلو
آب قابل تنظیم سالیانه: 94
استان: آزربایجان غربی
8- سد ده گرچی اشنوشه
آب قابل تنظیم سالیانه: 45/0
استان: آزربایجان غربی
9- سد زولا
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/132
استان: آزربایجان غربی
10- سد ساروق (گوگردچی)
آب قابل تنظیم سالیانه: 8/51
استان: آزربایجان غربی
11- سد شهرچائی
آب قابل تنظیم سالیانه: 199
استان: آزربایجان غربی
12- سد علویان
آب قابل تنظیم سالیانه: 4/123
استان: آزربایجان غربی
13- سد شهید کاظمی بوکان
آب قابل تنظیم سالیانه: 605
استان: آزربایجان غربی
14- سد قاضی کندی
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/1
استان: آزربایجان شرقی
15- سد قلعه چای عجبشیر
آب قابل تنظیم سالیانه: 55
استان: آزربایجان شرقی
16- سد قوریچای قوشاچای (میان دوآب)
آب قابل تنظیم سالیانه: 8/0
استان: آزربایجان غربی
17- سد قیصرق
آب قابل تنظیم سالیانه: 8/2
استان: آزربایجان شرقی
18- سد کردکندی
آب قابل تنظیم سالیانه: 03/6
استان: آزربایجان شرقی
19- سد مقصودلو
آب قابل تنظیم سالیانه: 8/1
استان: آزربایجان شرقی
20- سد ملا یعقوب
آب قابل تنظیم سالیانه: 4
استان: آزربایجان شرقی
21- سد ملک کیان
آب قابل تنظیم سالیانه: 10
استان: آزربایجان شرقی
22- سد مهاباد
آب قابل تنظیم سالیانه: 8/197
استان: آزربایجان غربی
23- سد نهند
آب قابل تنظیم سالیانه: 32
استان: آزربایجان شرقی
24- سد هاچه سو
آب قابل تنظیم سالیانه: 1/3
استان: آزربایجان غربی
25- سد هفت چشمه آذرشهر
آب قابل تنظیم سالیانه: 3/0
استان: آزربایجان شرقی
26- سد ینگجو آذرشهر
آب قابل تنظیم سالیانه: 3
استان: آزربایجان شرقی
27- سد فاضل گلی
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/2
استان: آزربایجان شرقی
28- سد وانق علیا
آب قابل تنظیم سالیانه: 2
استان: آزربایجان شرقی
29- سد سنجاق
آب قابل تنظیم سالیانه: 4/0
استان: آزربایجان غربی
30- سد سفیدان عتیق (داش اسپران)
آب قابل تنظیم سالیانه: 45/0
استان: آزربایجان شرقی
31- سد کانسپی
آب قابل تنظیم سالیانه: 79/1
استان: آزربایجان غربی
32- قوشخانه
آب قابل تنظیم سالیانه: 14/0
استان: آزربایجان غربی
33- سد اوغان
آب قابل تنظیم سالیانه: -
استان: آزربایجان شرقی
34- سد عبدول آباد
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/0
استان: آزربایجان شرقی
35- سد مینق خاکی
آب قابل تنظیم سالیانه: 45/0
استان: آزربایجان شرقی
36- سد حسنجانکوه
آب قابل تنظیم سالیانه: -
استان: آزربایجان شرقی
37- سد ورگیل
آب قابل تنظیم سالیانه: 3/2
استان: آزربایجان غربی
38- سد احمد آباد سفلی
آب قابل تنظیم سالیانه: 9/5
استان: آزربایجان غربی
39- افزایش ارتفاع سد کاظمی بوکان
آب قابل تنظیم سالیانه: 425
استان: آزربایجان غربی
40- سد آمند 1
آب قابل تنظیم سالیانه: 25/0
استان: آزربایجان شرقی
41- سد آمند 2
آب قابل تنظیم سالیانه: 25/0
استان: آزربایجان شرقی
42- سد باروق هریس
آب قابل تنظیم سالیانه: 15/0
استان: آزربایجان شرقی
43- سد پیره یوسفان
آب قابل تنظیم سالیانه: 25/0
استان: آزربایجان شرقی
44- سد خرمالو
آب قابل تنظیم سالیانه: 32/0
استان: آزربایجان شرقی
45- سد خونیق
آب قابل تنظیم سالیانه:2/1
استان: آزربایجان شرقی
46- سد گاودوش آباد
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/2
استان: آزربایجان شرقی
47- سد ینگجه 1 هریس
آب قابل تنظیم سالیانه: 1
استان: آزربایجان شرقی
آب قابل تنظیم سالیانه: 3/0
استان: آزربایجان شرقی
49- سد هریس شبستر
آب قابل تنظیم سالیانه: 15/0
استان: آزربایجان شرقی
50- سد چناغ بلاغ
آب قابل تنظیم سالیانه: 3/0
استان: آزربایجان شرقی
51- سد سرای
آب قابل تنظیم سالیانه: 63/0
استان: آزربایجان شرقی
52- سد گل تپه مراغه
آب قابل تنظیم سالیانه: 6/0
استان: آزربایجان شرقی
فهرست سدهای در دست ساخت حوضه اصلی اورمیه
53- سد اشنویه (چپر آباد)
آب قابل تنظیم سالیانه: 6/255
استان: آزربایجان غربی
54- سد چراغ ویس
آب قابل تنظیم سالیانه: 86
استان: کردستان
55- سد امام چای
آب قابل تنظیم سالیانه: 7/2
استان: آزربایجان شرقی
56- سد باراندوز
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/147
استان: آزربایجان غربی
57- سد سیمینه رود
آب قابل تنظیم سالیانه: 269
استان: آزربایجان غربی
58- سد شهید مدنی (ونیار)
آب قابل تنظیم سالیانه: 300
استان: آزربایجان شرقی
59- سد لیلان چای
آب قابل تنظیم سالیانه: 31
استان: آزربایجان شرقی
60- سد نازلو
آب قابل تنظیم سالیانه: 273
استان: آزربایجان غربی
61- سد خراسانه بوکان
آب قابل تنظیم سالیانه: 2
استان: آزربایجان غربی
62- سد دیرعلی
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/4
استان: آزربایجان غربی
فهرست سدهای در دست مطالعه حوضه اصلی اورمیه
63- سد چهرگان – مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 6/4
استان: آزربایجان شرقی
64- سد آتمیان – در مرحله شناسائی
آب قابل تنظیم سالیانه: -
استان: آزربایجان شرقی
65- سد آجرلو – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 8/72
استان: آزربایجان غربی
66- سد آلقو – در مرحله شناسائی
آب قابل تنظیم سالیانه: -
استان: آزربایجان شرقی
67- سد ابرغان – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 93/0
استان: آزربایجان شرقی
68- سد باروق (قطار) – در مرحله دوم
آب قابل تنظیم سالیانه: 97
استان: آزربایجان غربی
69- سد ترپ – مرحله دوم
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/0
استان: آزربایجان شرقی
70- سد تسوج – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 4/7
استان: آزربایجان شرقی
71- سد توپچی – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 1/6
استان: آزربایجان شرقی
72- سد خانم گلی – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 7/15
استان: آزربایجان غربی
73- سد خراجوچای – در مرحله دوم
آب قابل تنظیم سالیانه: 6/9
استان: آزربایجان شرقی
74- سد دوش – در مرحله دوم
آب قابل تنظیم سالیانه: 2/1
استان: آزربایجان شرقی
75- سد ساینجق – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 9/13
استان: آزربایجان شرقی
76- سد سردار آباد – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/20
استان: آزربایجان شرقی
77- سد سنته – در مرحله دوم
آب قابل تنظیم سالیانه: 9/65
استان: کردستان
78- سد سینیخ چای – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: -
استان: آزربایجان شرقی
79- سد شورسو – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 9/13
استان: آزربایجان شرقی
80- سد عباس آباد هریس – مرحله شناسائی
آب قابل تنظیم سالیانه: -
استان: آزربایجان شرقی
81- سد عسگرآباد – در مرحله شناسائی
آب قابل تنظیم سالیانه: 17
استان: آزربایجان شرقی
82- سد قاشقیه – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/1
استان: آزربایجان شرقی
83- سد کهریز – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 6/15
استان: آزربایجان شرقی
84- سد مردق چای (قره ناز) – در مرحله دوم
آب قابل تنظیم سالیانه: 67/71
استان: آزربایجان شرقی
85- سد مرخز – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 95/9
استان: کردستان
86- سد هرزورز هریس (خارج بستر) – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 2/4
استان: آزربایجان شرقی
87- سد کردکند (قپلانتو) – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 12
استان: آزربایجان شرقی
88- سد زره شوران – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 1
استان: آزربایجان غربی
89- سد قینرجه – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 6/2
استان: آزربایجان غربی
90- سد خلیفان – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 4/1
استان: آزربایجان غربی
91- سد زید کندی – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/3
استان: آزربایجان غربی
92- سد مامالو – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 1
استان: آزربایجان غربی
93- سد بردوک – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 3
استان: آزربایجان غربی
94- سد فلکان – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 42/2
استان: آزربایجان غربی
95- سد رشکان – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 8/3
استان: آزربایجان غربی
96- سد خانقاه سرخ – در مرحله دوم
آب قابل تنظیم سالیانه: 1
استان: آزربایجان غربی
97- سد گل تپه مهاباد – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 30
استان: آزربایجان غربی
98- سد شیرمرد – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 6
استان: آزربایجان غربی
99- سد قیزقاپان – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 8/0
استان: آزربایجان غربی
100- سد حاجی بابا – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 87/0
استان: آزربایجان غربی
101- سد بالقچی – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: -
استان: آزربایجان غربی
102- سد یزدکان – در مرحله دوم
آب قابل تنظیم سالیانه: 5/1
استان: آزربایجان غربی
103- سد سیرلر بستان آباد – در مرحله اول
آب قابل تنظیم سالیانه: 5
استان: آزربایجان شرقی
مبنای تمامی آمار و اسامی ارائه شده سایت شرکت مدیریت منابع آب ایران معاونت طرح و توسعه دفتر طرح های توسعه منابع آب ایران می باشد.
بر اساس آمار رسمی دولت ایران تنها در آزربایجان شرقی 60 سد به بهره برداری رسیده، 12 سد در مرحله اجرا و 46 سد در مرحله مطالعاتی می باشد که مجموعاً 117 سد می شود، در آزربایجان غربی نیز 20 سد به بهره برداری رسیده، 12 سد در مرحله اجرا و 46 سد در مرحله مطالعاتی می باشد که مجموعاً 63 سد می گردد.
