Hacılar Barajı Qaradağ Çevre ve Doğasını Yox Etmektedir

Umud Urmulu
Güney Azərbaycan, Qaradağ: iran devlətinin Güney Azərbaycan’da gərçəkləştirdiği Baraj Tikmək siyasətiləri zaman keçdikcə Öz olumsuz etgilərini göstərməktədir, ilk olaraq Urmiye Gölünün Quruması və artı Güney Azərbaycanin hər bir bölgəsində gərçəkləşən sayısızca çevre ve Doğa sorunlarını sayıa bilərik.
Iran devlətinin Güney Azərbaycan’da Baraj tikmək poletikalarının olumsuz etgilərını bir yenisi əklənərək durum daha ortaya çıxmaqdadır, alınan bilgilərə Görə Hacılar Barajı Güney Azərbaycanın Qaradağ bölgəsində büyük olumsuz çevre və Doğa sorunlarına yol açmışdır.
Hacılar Barajı Güney Azərbaycanin Qaradağ bölgəsində bulunmaqdadır və Hacılar Çayı üzərinə tikilmişdir ancaq bu Baraj tikildikdən sonra Çayın aşağı bölgələrındəkı bütün Balıq və Canlı türlərı yox olmuş və olmaqdadır. Hacıları Barajını tikmədən bu çayda neçə tür Balıq və başqa çeşid Canlı türlərı yaşamaqdaydı ancaq Hacılar Barajı tikildiğindən sonra Çayın Aşağı bölgələrındə bir Doğa və Çevre Soyqırımı Yaşanmış və Yaşanmaqdadır. Çayda var olan Balıq türlərının bir çoxu bugün kökdən yox olmuş. 
Çaydakı Balıqlar dışında Başqa Canlı türlərındən Bəslənən köçər quşlardan da bugün Xəbər yoxdur və Quşlar Bəslənmək üçün daha başqa bölgələrı seçməktədirlər.   
Baraj yanında Baraj suyundan Tarım alanlarının yararlanması üçün Çəkilən Kanallar bugün Əyimi (Yamac) yanlış hesablama nədən ilə işləv dışı bıraxılmışdır və bölgədə yeni sorunlara yol açmaqdadır. Baraj tikmənin Amacı iran devləti tətərindən Əkinçilik alanlarınıa Su gətirlənmək söylənmişdir ancaq bugün bu olay bilə gərçəkləşməmiş və hər il milyardla metr kub su Barajın Arxasından Buxarlanmaqdadır, artı olaraq Barajın bölgəyə gətirdiği sayısızca olumsuz etgini gözdən qaçırmamaq gərək.  
Hacılar Barajının yüksəkliği 71 Metr söylənməktədir ancaq önümüzdəki illərdə bu hündürlük 91 metr çatdırılacağı söylənilməktədir.

اشتباه تاریخی دولت ایران در مورد دریاچه اورمیه

دولت ایران به نیات سیاسی – ائتنیکی یا به سبب عدم درک فاجعه زیست محیطی دریاچه اورمیه طی 15 سال گذشته با برداشتن قدمهای اشتباه تاریخی متعددی همچون سدسازی های بی حساب و کتاب و .. سبب خشک شدن 75% دریاچه اورمیه گردیده است. طی این مدت صدها کارگروه به اصطلاح ویژه نیز از سوی دولت های نهم و دهم نیز شکل گرفت ولی هیچکدام از این پروپاگانداها و اعمال تبیغاتی تاثیری در جلوگیری از روند خشک شدن دریاچه اورمیه نداشت و بلکه سبب تسریع خشک شدن دریاچه گردید. دولت یازدهم نیز که یکی از شعارهای انتخاباتی اش احیاء دوباره دریاچه بود به غیر از یک حرکت تبلیغاتی جلسه اول دولت تاکنون کوچکترین قدم و سخنی در جهت احیاء دریاچه اورمیه یا حداقل نقشه راه احتمالی به میان نیاورده است و بی شک این سکوت نشانه تداوم روند خشک شدن دریاچه اورمیه و نگاه امنیتی به فاجعه زیست محیطی قرن می باشد.   

 "سکینه اسمی" گزارشگر سایت دولتی مهر طی مقاله ای به اشتباهات متعدد دولت ایران که منجربه خشک شدن بیش از 70% دریاچه اورمیه گردیده پرداخته است، مقاله ایشان در اینجا درج می گردد. مقاله خانم اسمی دارای نکات قابل تاملی همچون عدم تخصیص بودجه از سوی دولت ایران برای انتقال آب از طریق زاب به دریاچه اورمیه که بنا به گفته ی ایشان تنها 10%بودجه 600 – 700 میلیارد تومانی تخصیص یافته در حالی که ماه هاست دولت ایران در پی سخن انتقال آب آراز به دریاچه اورمیه به بودجه دو هزار میلیارد ریالی می باشد و بدون تردید این حرکت تبلیغاتی و غیرکارشناسانه نیز به مانند قدم های گذشته محکوم به شکست می باشد. در عین حال نویسنده به قصد مسئله سد نمودن احیاء دریاچه اورمیه را به نماینده گان آزربایجان شرقی نسبت داده، گوئی نماینده گان دولت ایران در مجلس بوده اند که دریاچه اورمیه را خشک کرده اند. بحران آب در آزربایجان جنوبی و مدیریت غلط منابع آبی دولت ایران یکی از اصلی ترین علل خشک شدن دریاچه اورمیه و انتقال بین حوضه ای آب در آزربایجان جنوبی می باشد.   

هشت سال پیش که دولت های نهم و دهم روی کار آمد و کارگروه ویژه ای به ریاست معاون اول رئیس جمهوری وقت تشکیل شد انتظار می رفت گام های اساسی برای احیای دریاچه اورمیه برداشته شود اما متاسفانه هیچ کدام از طرح های علاج بخشی دولت نتیجه نداد و امروز وضعیت بحرانی تر از هشت سال قبل به نظر می رسد.

خطر سونامی نمک، اجبار به کوچ اهالی آزربایجان در صورت ادامه روند فعلی، خشک شدن بیش از 70 درصد از مساحت دریاچه اورمیه در حالی مطرح می شود که معاون امور عمرانی استاندار آزربایجان غربی در نشست خبری اخیر خود با صراحت کامل اعلام کرد: هیچ کدام از اقدامات و طرح های علاج بخشی در طول هشت سال اخیر منتج به نتیجه نشد و دریاچه اورمیه را نتوانستیم نجات دهیم.

این اظهار نظر در حالی به تایید استاندار آزربایجان غربی رسید که طی ماه های اخیر عده ای از نمایندگان مجلس و نیز مسئولان به دنبال استفاده های سیاسی و تبلیغاتی از این بحران زیست محیطی بوده و عده ای از نمایندگان منطقه نیز به اسم دریاچه اورمیه طرح هایی برای توسعه صنعت و آب شرب استان خود در مجلس به تصویب می رسانند.

17 سال از اولین هشدارهای زیست محیطی مبنی بر خشک شدن دریاچه اورمیه می گذرد طرح ها و اعتبارات متعددی از جمله بارورسازی ابرها، اصلاح الگوی کشت، توقف سد سازی در منطقه، انتقال آب بین حوضه ای و... مطرح و هزینه شده اما جای تاسف است با گذشت این همه سال امروز از شکست این طرح ها سخن به میان آوریم.

جای تاسف است به نقطه اول هشت سال گذشته برگردیم و بگوییم طرح های علاج بخشی مصوب دولت های نهم و دهم نتیجه نداده و باید کلیه طرح ها بازنگری شود، جای تاسف است بگویم دچار اشتباه تاریخی شده ایم جای تاسف است اعتراف کنیم آزربایجان غربی جلوی برخی از نمایندگان مجلس منطقه که از دریاچه استفاده سیاسی و تبلیغاتی می کنند کم آورده است. 

در مورد دریاچه اورمیه دچار اشتباه استراتژیک و تاریخی شدیم

معاون امور عمرانی استاندار آزربایجان غربی در خصوص اقدامات صورت گرفته برای احیای دریاچه اورمیه در نشست خبری اخیر خود گفت: در طول سالهای گذشته اقدامات متعددی از جمله انتقال بین حوضه ای، اصلاح الگوی کشت و... در مورد احیای دریاچه ارومیه انجام گرفته اما این اقدامات با وجود همه امکانات صرف شده منتج به نتیجه و نجات دریاچه نشد.

سید جواد محمودی ادامه داد: فکر می کردیم با بارورسازی ابرها به روش یونزاسیون با هواپیما 15 الی 20 درصد در منطقه افزایش بارش خواهیم داشت هر چند شاهد افزایش میزان بارش ها بودیم اما متخصصان امر هرگز نتوانستند با قطعیت اعلام کنند که این امر در پی بارور سازی ابرها بود یا نه.

وی در ادامه از کاهش میزان حق آبه ورودی به دریاچه اورمیه طی سالجاری خبر داد و اعلام کرد: میزان ورودی آب در سال گذشته به این دریاچه یك میلیارد و 670 میلیون متر مكعب بود متاسفانه در سال جاری این میزان به یك میلیارد و 200 میلیون متر مكعب كاهش یافته است.

محمودی با بیان اینکه در مورد دریاچه اورمیه دچار اشتباه استراتژیک شدیم گفت: بحث انتقال آب از ارس به دریاچه توسط نمایندگان مجلس زمانی مطرح و در لایحه بودجه آمد که ما هنوز نتوانسته ایم با اعتبارات کم طرح انتقال آب از رودخانه زاب که نیازمند 600 الی 700 میلیار تومان اعتبار نیاز داشت و تا 600 میلیون مترمکعب آب به دریاچه منتقل می شد اما 10 درصد اعتبارات آن تخصیص یافت را اجرا کنیم چطور می توانیم پروژه ای به مبلغ دو هزار میلیارد ریال را اجراکنیم.

معاون امور عمرانی استاندار آزربایجان غربی افزود: در حالی که پروژه دو هزار میلیارد ریالی احیای دریاچه اورمیه معلوم نشد با لابی سنگین نمایندگان در مجلس به کجا رسید، استان آزربایجان شرقی توانست در قالب این طرح انتقال 150 میلیون مترمکعب از ارس را به اسم دریاچه اورمیه برای شرب و صنعت خود بگیرد.

وی اضافه کرد: برای جبران این اشتباه های تاریخی معتقدم باید عزم ملی و توجه ویژه مسئولان طرح های احیای دریاچه اورمیه جمع بندی و بازنگری شود.    

دریاچه اورمیه باید فاز بندی بعد احیا شود

معاون امور عمرانی استاندار آزربایجان غربی در ادامه با تاکید بر اینکه معتقد به احیای دریاچه اورمیه به شکل فاز بندی هستم گفت: اگر دریاچه اورمیه فاز بندی نشود نمی توان همه دریاچه را احیا کرد.

محمودی ادامه داد: احیاء فاز بندی شده دریاچه اورمیه می تواند گره گشای مسئله این دریاچه باشد. در زمینه نجات دریاچه اورمیه میزان 4 هزار میلیارد تومان پروژه برای این دریاچه احصا شده است.

استاندار آزربایجان غربی با اشاره به اولویت دولت یازدهم در خصوص احیای دریاچه اورمیه گفت: این جای امیدواری و قدردانی دارد كه دكتر روحانی، رئیس محترم جمهوری در اولین جلسه هیئت دولت، بحث نجات دریاچه اورمیه را مطرح کرد و برای احیای آن، دستور به ایجاد یك كارگروه ویژه داده‌اند.

وحید جلال زاده در نشست خبری اخیر خود افزود: طی نامه ای خواستار تشكیل جلسه شورای عالی آب به ریاست شخص رئیس جمهور و بحث و تصمیم گیری در خصوص دریاچه اورمیه شدم كه امیدواریم رئیس جمهور شخصا این موضوع را پیگیری کنند تا وزارتخانه ها و دستگاه های مربوطه برای حل معضل دریاچه اورمیه عزم جدی تری داشته باشند.

وی خطاب به رسانه ها نیز گفت: از رسانه های استان انتظار می‌رود كه در راستای تمركز اراده و یكپارچه کردن مدیریت برای حل معضل دریاچه اورمیه توسط شخص رئیس جمهور كمك کنند تا شاهد یك اتفاق خوب در این زمینه باشیم.

استاندار آزربایجان غربی با اشاره به اجرای طرح انتقال بین حوضه ای گفت: انتقال آب از جنوب استان به دریاچه اورمیه از 70 درصد پیشرفت فیزیکی برخوردار است.

دریاچه اورمیه نباید به یک موضوع سیاسی تبدیل شود

نماینده مردم اورمیه در مجلس شورای اسلامی نیز در نشست خبری با انتقاد از بی توجهی مسئولان به ویژه آزربایجان غربی به طرح های احیای دریاچه  اورمیه گفت : موضوع دریاچه اورمیه یک مسئله اجتماعی و زیست محیطی است ، نباید به یک موضوع سیاسی تبدیل شود .

نادر قاضی پور با اشاره به عواقب زیست محیطی خشک شدن کامل دریاچه اورمیه برای منطقه اظهارداشت: خشك شدن دریاچه اورمیه به معنی اتفاق افتادن سه میلیون نفر کوچ اجباری است كه هزینه های چندین هزار میلیارد تومانی را برای كشور در پی خواهد داشت.

وی ابعاد فاجعه بار خشک شدن دریاچه اورمیه را نه برای ایران بلکه برای منطقه بسیار وسیع، خطرناک و غیر قابل جبران دانست و افزود: نجات دریاچه تنها وظیفه مسئولان استان های آزربایجان و ایران نیست بلکه استان های هم جوار، کشورهای همسایه و سازمان های بین المللی نیز باید در احیای دریاچه اورمیه دولت ایران را یاری دهند.

نماینده مردم اورمیه در مجلس شورای اسلامی در عین حال از ناقص خریداری شدن دستگاه های مرتبط با بارور سازی ابرها نیز خبر داد و گفت: اداره محیط زیست در این باره مسئولیت دارد اما گویا جسارت بیان این حقیقت را ندارد كه دستگاه ها را ناقص خریده است.

گزارش: سکینه اسمی

شور شدن آب چاه های کشاورزی بناب / وجود 4 هزار حلقه چاه غیرمجاز

اورمولو

آثار پسروی آب دریاچه اورمیه با گذر زمان بارزتر می گردد و در جدیدترین سلسله این آثارها "سعید برقی" فرماندار بناب خبر از افزایش شوری آب چاه های کشاورزی داده است. البته شوری آب چاه های کشاورزی تنها گوشه ای از آثار اولیه خشک شدن دریاچه اورمیه می باشد و مهمترین اثر خشک شدن دریاچه اورمیه مهاجرت اجباری میلیونها انسان ساکن آزربایجان جنوبی با ادامه روند تسریع خشک شدن دریاچه اورمیه طی سالهای پیش رو خواهد بود. علارغم اینکه بنا به گفته کارشناسان امور اقتصادی و کشاورزی توسعه سطح زیر کشت در آزربایجان جنوبی مقرون به صرفه نیست دولت ایران بنا به سیاست های کلان 34 سال گذشته مصر به تداوم توسعه کشاورزی در آزربایجان جنوبی می باشد که یکی از علایم توسعه کشاورزی نیز خشک شدن دریاچه ها و تالاب های آزربایجان جنوبی و وارد ساختن ضربات مهلکی بر محیط زیست آزربایجان جنوبی می باشد. برای آبیاری زمین های زیرکشت دولت ملزم به سدسازی می باشد و سدسازی مترادف با تامین آب بیشتر برای سیرابی مضارعی که محصولاتش صرفه اقتصادی ندارند نشان از چرخه ای قابل پیش بینی می باشد که نتیجه ای به جزء قتل عام طبیعت آزربایجان جنوبی را در پی نخواهد داشت. سرنوشت دریاچه آرال که با سیاست های توسعه کشاورزی و کاشت پنبه دولت شوری محکوم به فنا شد امروز دقیقا با تکرار همان سیاست های بر روی دریاچه اورمیه مواجه ایم.  

در دیگر سو بنا به آمارهای رسمی دولت ایران حدود 4.000 حلقه چاه غیرمجاز در شهرستان بناب وجود دارند که وجود این تعداد از چاه های غیرمجاز آب نشان از توسعه کشاورزی به قیمت بهره برداری بیش از حد از منابع آبی را نشان می دهد. مدیر جهاد کشاورزی بناب نیز در سخنرانی که در جمع کشاورزان آزربایجان شرقی داشته سطح زیر کشت محصولات زراعی بناب را بالغ بر 6 هزار و 300 هکتار به صورت باغات و 3 هزار و 850 هکتار به صورت صیفی جات و سبزیجات معرفی نموده است.

بحران جدی آب در قروه آزربایجان

اورمولو

پس از آنکه سازمان جهانی ناسا در گزارشی خبر از افزایش بحران آب در خاورمیانه را منتشر نمود متاسفانه در این گزارش بخش های متعددی از آزربایجان جنوبی و مناطق ترک نشین ایران نیز قرار گرفته بودند، تعدد اخبار روزانه ای که در مدیای دولت ایران مرتبط با بحران های آبی در آزربایجان جنوبی طی ماههای گذشته منتشر شده و می شود خود نشان از عمق بحران آب در آزربایجان جنوبی می باشد. در جدیدترین این خبرها فرماندار قروه آزربایجان خبر از بحران جدی آب و معضل افت آب های زیرزمینی را طی مصاحبه ای که با سایت دولتی فارس نیوز داشته ابراز نموده است. بر اساس گفته های وی در بعضی نقاط قروه آزربایجان طی 24 ساعت تنها 2 ساعت آب آشامیدنی قابل دسترس می باشد.   

بنا به گفته محمد رسول فرماندار قروه آزربایجان به زودی و در آینده نزدیک قروه با کمبود شدید آب آشامیدنی مواجه خواهد بود. وی در کنار بحران آب در قروه به مسئله کشاورزی و مشکلات ناشی از کم آبی نیز پرداخته است. متاسفانه فرماندار قروه نیز از سدسازی در روستای حسن آباد و عدم ساخت سد را به عنوان مشکل کمبود آب بیان نموده است که بدون تردید پایه علمی ندارد و سدسازی های متعدد در آزربایجان جنوبی و مناطق ترک نشین اثراتش را در خشک شدن دریاچه اورمیه به خوبی نشان داده است.

مسئله بحران آب ناشی از مدیریت غلط منابع آب می باشد نه عدم سدسازی. 

یکی از مهمترین مناطق ترک نشینی که اکنون به استان کردستان تقدیم شده شهرهای بیجار ،قروه،قسمت کوچکی از شهرستانهای سقز و دیواندره می باشند. تمامی این نواحی به هم پیوسته ترک نشین از دیرباز جزء مناطق ملی ترک بوده که به سبب تغییرات و تقسیمات اداری – سیاسی دولت ایران به استان کردستان فعلی تقدیم شده است.

بحران شدید آب در 23 روستای بخش مرکزی كوره‌نگ همدان آزربایجان

بحران آب در آزربایجان جنوبی بدون تردید یکی از مهمترین مباحث ملی جامعه ترک می باشد که طی سالهای پیش رو بیشتر در این حوضه خبرهائی را خواهیم شنید و آخرین خبر از این حوضه از همدان آزربایجان بخش کوره‌نگ می باشد.  

بنا به خبر بخشدار مرکزی كوره‌نگ (نام جعلی کبودراهنگ) همدان آزربایجان 23 روستای این بخش با بحران شدید آب مواجه می باشد.

آقای یدالله ابراهیم خانی طی گزارشی که با خبرگزاری دولتی فارس داشته علت بروز بحران شدید آب در کوره‌نگ همدان آزربایجان را کاهش سطح سفره های زیرزمینی،عدم بارندگی های کافی و خشکسالی بیان نموده که این عوامل دست در دست هم سبب بروز بحران شدید آب در 23 روستا گردیده است.

در ادامه مصاحبه ابراهیم خانی از تامین آب 12 روستا به صورت ضربتی خبر داده و تامین آب برای 11 روستای باقی مانده نیز برای بلند مدت طرح هائی اندیشیده شده است. وی در سخنانش به تامین بحران آب برای 11 روستای باقی مانده تا زمان تحقق طرح های بلند مدت هیچ اشاره ای نکرده است(1). 

در مورد ریشه شناسی و وجه تسمیه کوره‌نگ می توان به مطلب زیر اشاره نمود(2):

نام شهر و شهرستانی در شمال غربی استان همدان آزربایجان. در لغتنامه دهخدا گفته می شود: "کبودرآهنگ نام یکی از قرای همدان است و طائفه جلیله حاجیلر قراقوزلو [قاراگؤزلو] در آن متمکن و متوطن اند". شهرستان كبودر آهنگ از طرف شمال به شهرستان خدابنده (از استان آزربایجانی زنجان) از مغرب با شهرستانهای آزربایجانی بیجار و قروه (از استان كردستان)، از سمت مشرق با شهرستان آزربایجانی رزن و از جنوب با شهرستان آزربایجانی همدان همسایه می باشد. این شهرستان به صورت دشت وسیعی است كه بعد از همدان از نظر وسعت دومین شهرستان استان همدان بوده و از بخشهای شیرین سو، مركزی و گل تپه تشكیل شده است. كوههای بقاطی، قاراداغ (قره داغ)، قولو اوبا (قلی آباد)، ساری قایا (ساری قیه) و سوباشی از ارتفاعات عمده این شهرستان به حساب می آیند. آب و هوای این شهرستان عموما" سرد و خشك است و نسبت به آب و هوای سایر شهرستانهای استان در تابستان گرمترین نقطه و در زمستان سردترین منطقه استان را به خود اختصاص داده است.

ریشه شناسی 

كوره‌ن و یا كوره‌نگ در زبان تركی به معنی قهوه ای، قهوه ای تند، خرمائی؛ و یا راسو و دله قهوه ای رنگ است. از فرمهای گوناگون آن كوره نگ Küreñ (تركی قدیم، مغولی كلاسیك)، كورؤنگ Küröñ (قرقیزی)، كوره‌ن Küren (مغولی قدیم)، هوره‌ن Hüren (مغولی مدرن) را می توان بر شمرد. عده ای كلمه كوره‌نگ را كلمه ای اصلا مغولی (كورینگ در اوردوس، كورنگ در قالموقی) دانسته اند كه بعدها به زبان تركی نیز وارد شده است. 

1- آلتائیستیك و توركی شناس مشهور دوئرفر، كلمه كوره‌نگ به معنی قهوه ای و خرمائی در زبان مغولی را برگرفته شده از كلمه بسیار قدیمی كوزه‌ن در زبان تركی (كوزئن Küzen در تووینی، كوزه‌ن Küzän در قیرقیزی، كؤذئن Köðen در باشقوردی) كه به معانی سمور (كلمه ای تركی)، راسو (داغ گلینجییی)، دله (كلمه ای تركی) و موش خرمائی وحشی می باشد دانسته است. بنا به وی این كلمه كه فرم اولیه آن Kürän بوده، از طریق تركی چوواشی به شكل كوره‌نه Kürene به زبان مغولی كلاسیك، كوره‌نه Kurene به زبان مانچو و گؤرئنی Görény و Görny به زبان مجاری داخل شده است. وی كلمه كوره‌نگ به معنی قهوه ای در زبان مغولی را برگرفته شده از رنگ این حیوان كه دارای نام تركی است می داند. 

2- گروهی دیگر از آلتائیستها این كلمه را از كلمات پایه ای زبانهای آلتائی شمرده اند كه ریشه اولیه "كورKür " آن در كلمات گوزGüz ، كوزKüz ، كوس Küs در زبانهای گوناگون تركی و كئرKer (چوواشی) همه به معنی پائیز (كوهون Kühün در یاقوتی و دولقان) نیز دیده می شود. بنابه این عده كلمه "كوره‌نگ" از تركیب "كورKür " به علاوه پسوند باستانی اسم ساز از اسم "-نگñ " حاصل شده است. مانند "اودونگ Oduñ –اودون Odun " از "اود"، "اؤله نگ Ölәñ " از "اؤل" به معنی خیس، "كؤودونگ Kövdüñ " از "كؤودو" به معنی بدن، "قان Qañ " از "قا" به معنی پدر، "ترینگ Tәriñ –درین Dәrin " از "ترمه‌ك" به معنی عمیق، "یئلینگ Yeliñ –یئلین Yelin " از "یئل" به معنای باددار، "قالینگ Qalıñ –قالین Qalın "از "قالماق" به معنی بها و بدل، "یالینگ Yalıñ –یالین Yalın " (لخت)، "توزه‌نگ Tüzәñ –دوزه‌ن Düzәn " (نظم)، ... . پسوند "-نگñ " بعدها به "-نn " تبدیل شده است. 

وجه تسمیه:

نام این شهر آزربایجانی در زبان تركی و از سوی مردم ناحیه به صورت "كوره‌نگ" تلفظ می شود. "كوره‌ن" و یا "كوره‌نگ" در زبان تركی به معنی راسو و دله قهوه ای رنگ، قهوه ای تند، خرمائی، رنگ قهوه ای برگهای پائیزی است. بر طبق این ریشه شناسی، نامگذاری كوره‌نگ به سبب وجود سمور و یا راسوی قهوه ای رنگ در این منطقه و یا به دلیل قهوه ای رنگ شدن طبیعت و برگ درختان در فصل پائیز به این شهر داده شده است. 

ریشه شناسیهای عامیانه و نادرست:

شهر و شهرستان آزربایجانی "كوره‌نگ" در منابع رسمی و دولتی و زبان فارسی با نام "كبودرآهنگ" خوانده می شوند كه اسمی تماما بی پایه و ساختگی است. كبودرآهنگ ظاهرا به منظور دادن رنگی فارسی به این نام تركی و منطقه كوره‌نگ آزربایجان ایجاد شده است. برای معنی دار كردن نام فارسی كبودرآهنگ، ادعا شده كه:

1- "در گذشته در این منطقه از آزربایجان رودهای متعدد و بركه‌هایی وجود داشته است كه كبوتران از هر سو به آن می شتافتند و از این رو آن منطقه ‌را كبوتر آهنگ نامیده اند". این ریشه شناسی همانند خود نام كبودرآهنگ بی پایه و ساختگی است. اساسا به این دلیل كه هرگز هیچ مردمی (در این مورد تركان آزربایجان)، نام شهرها و روستاهای خود را به زبانی بیگانه (در این مورد فارسی) نمی خوانند. دوما به این دلیل كه اساسا اگر مردم ترك منطقه، به هر دلیل نام فارسی كبوترآهنگ را برای نامیدن شهر خود انتخاب كرده اند، چرا پس از آن، نامی را كه خود انتخاب كرده اند بكار نبرده و به جای آن نام تركی كوره‌نگ را بكار برده اند؟ آشكار است كه این تفسیر در صدد القا این نظر به خواننده ناآشنا است كه لابد مردمان این منطقه آزربایجان در گذشته فارس بوده اند و طبیعتا محل زندگیشان را هم به فارسی نامگذاری كرده اند. اما بعدها افراد مختلفی از تركان جای آنها را گرفته و "كبوترآهنگ" اولیه فارسی را تصحیف و به مرور زمان تبدیل به "كوره‌نگ" تركی كرده اند. ولی این با واقعیتها و تاریخ و گذشته این منطقه سازگاری ندارد. در بهترین حالت، با خواندن این وجه تسمیه، خواننده ناچار به این نتیجه می رسد كه ملت ترک كه سابقه سكونتش در این مناطق به قبل از میلاد می رسد و به گواهی تاریخ صاحب فرهنگ و تمدنی غنی و با سابقه است، از نامگذاری شهرها و روستاهای خود عاجز بوده و یا زبان تركی قابلیت كاربرد بدین منظور را نداشته و این مهم را اقوام دیگر از جمله فارسها، آنهم به زبان فارسی برایشان انجام می داده اند. تازه پس از آن، این مردم عاجز و الكن ترك، قدرت نگهداری این نامها را هم نداشته و آنها را تحریف و تصحیف می كردند. 

2- عده ای ادعا نموده اند كه در زبان تركی كورنگ به معنی رودهای آب است. این ریشه شناسی هرچند به تركی بودن این نام معترف است، با اینهمه مقبول نیست. زیرا در هیچ منبع تركی كلمه ای به شكل كورنگ و به معنای رودهای آب نیامده است.

نتیجه

كوره‌نگ Kürәñ نام شهر و شهرستانی به همین نام در استان آزربایجانی همدان، كلمه ای تركی-آلتائی به معنی رنگ قهوه ای پائیزی و خرمائی و سمور و دله قهوه ای رنگ و خرمائی است. این كلمه با كلمه "كورKür " در تركی قدیم، ریشه اولیه كلمه "گوزGüz " تركی مدرن به معنی پائیز و یا كلمه كوزه‌ن Küzәn به معنی راسو هم ریشه است. 

منابع:

1- http://tinyurl.com/kqprnvx

2- http://tinyurl.com/mzgcgr9

فلامینگوهای دریاچه اورمیه در دریاچه وان ترکیه

اومود اورمولو

همه ساله دریاچه اورمیه میزبان هزاران فلامینگوی مهاجر از اقصی نقاط دنیا برای تخم گذاری و گذراندن فصل کوچ بود تا اینکه پروسه خشک شدن دریاچه اورمیه از 15 سال پیش شدت گرفت و دیگر فلامینگوهای مهاجر در دریاچه اورمیه مشاهده نشدند، فلامینگوهای مهاجر پس از خشک شدن دریاچه اورمیه نزدیک ترین جغرافیائی را که انتخاب نمودند دریاچه وان ترکیه بود و از آن پس همه ساله هزاران فلامینگو در دریاچه وان ترکیه مشاهده گردید. روزنامه زمان چاپ ترکیه امروز در گزارشی به فلامینگوهای مهاجر در دریاچه وان ترکیه پرداخته و گزارشگر نیز از کوچ اجباری فلامینگوها به دریاچه وان ترکیه پس از خشکانیده شدن دریاچه اورمیه خبر داده است. متاسفانه اکنون بنا به آمار غیرموثق دولتی حدود 70% دریاچه اورمیه تماماً خشک گردیده و پیامدهای زیست محیطی خشک شدن دریاچه اورمیه با تخلیه صدها روستا، خشک شدن زمین های کشاورزی، بروز طوفان های نمکی و ... رفته رفته آشکارتر می گردد. کارشناسان بی طرف محیط زیستی منطقه و جهان مهمترین علت خشک شدن دریاچه اورمیه را سدسازی های دولت ایران در آزربایجان جنوبی، مدیریت غلط منابع آبی، افزایش سطح زیر کشت به 2 برابر طی 34 سال گذشته، سیستم آبیاری قدیمی، تغییرات اقلیمی و ... بیان می کنند.    

ترجمه آزادی از این گزارش را در زیر می خوانید:

هزاران فلامینگو از دریاچه اورمیه گذر نموده و به دریاچه وان ترکیه و منطقه اؤزالپ هجرت نموده اند، بیشتر فلامینگوها در مناطق "آک گؤل" و "ارجک" وان سکنی گزیده اند. فلامینگوها که در رنگ های سفید و نارنجی می باشند زیبائی بی نظیری از رنگ ها را در دریاچه وان ترکیه پدید آورده اند. فلامینگوها پس از گذراندن 3 ماه به سمت کشورهای آفریقائی کوچ خواهند نمود. دکتر لقمان آصلان رئیس مرکز حمایت از حیوانات وحشی (YYÜ) علت افزایش مهاجرت فلامینگوها به دریاچه وان را وجود مواد غذائی کافی برای تغذیه فلامینگوها و منطقه وسیع مساعد برای زیست چندین ماهه را از جمله علل افزایش تعدد فلامینگوها ذکر می کند. بنا به گفته وی امسال فلامینگوها 2 هفته زودتر به سمت دریاچه وان ترکیه سرازیر شده اند و بر اساس آماری که وی ارائه می دهد حدود 5 هزار فلامینگو اکنون در دریاچه وان ترکیه تثبیت شده اند و امسال ما به ثبت رکورد جدیدی در میزبانی فلامینگوهای مهاجر در وان ترکیه امیدواریم.

منبع ترجمه خبر:

http://tinyurl.com/k3jmpzt