خلاصه آخرین وضعیت دریاچه اورمیه به تاریخ 4 مهر ماه 1399

 

کاهش 8 میلیون مترمکعبی حجم آب دریاچه اورمیه

اومود اورمولو

بر اساس گفته‌های مدیر استانی ستاد به اصطلاح احیاء دریاچه اورمیه حجم فعلی آب دریاچه اورمیه 3 میلیارد و 41 میلیون مترمکعب می‌باشد که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 8 میلیارد مترمکعب کاهش را نشان می‌دهد. سال گذشته در همین روز حجم آب دریاچه اورمیه 3 میلیارد و 49 میلیون مترمکعب تثبیت شده بود.

فرهاد سرخوش وسعت دریاچه اورمیه را نیز 2 هزار و 821 کیلومتر مربع عنوان کرده که این میزان نیز در سال گذشته 2 هزار و 842 کیلومترمربع تثبیت شده بود که ارقام رسمی دولتی حاکی از کاهش 21 کیلومتری وسعت دریاچه اورمیه در مقایسه با سال پیش می‌باشد.

آمارهای رسمی دولتی نیز تراز کنونی دریاچه اورمیه را 1271.29 را بیان می‌کنند که این میزان رد سال 1398 حدود 1271.29 تثبیت شده بود.

دریاچه اورمیه در نتیجه‌ی سیاست‌های غلط آبی از جمله سدسازی در منطقه، افزایش دو برابری جمعیت، افزایش 2 برابری سطح زیر کشت، سیستم آبیاری قدیمی، تشویق کاشت محصولات آب‌بر به مانند چغندرقند در منطقه و.... خشکانده شده است. 

وضعیت دریاچه اورمیه به تاریخ 20 تیر ماه 1399

کاهش دوباره 10 سانتی‌متری تراز آب دریاچه اورمیه

اومود اورمولو

بر اساس گفته‌های مدیر دفتر استانی ستاد به اصطلاح احیاء دریاچه اورمیه، نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته دریاچه اورمیه با کاهش 10 سانتی‌متری تراز آب مواجه می‌باشد.

فرهاد سرخوش طی مصاحبه‌ای که با سایت دولتی ایسنا داشته وسعت دریاچه اورمیه را 3800 کیلومتر بیان کرده که وسعت دریاچه اورمیه نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته 67 کیلومتر کاهش یافته است.

آب دریاچه  اورمیه اکنون 4 میلیارد و 160 میلیون مترمکعب سنجیده شده است که آب دریاچه نیز در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 310 میلیون مترمکعب کاهش یافته است. در عین حال از خرداد ماه سال جاری تاکنون ورودی آب به دریاچه اورمیه تماما قطع شده و آب موجود در دریاچه نیز بر اثر گرما و تبخیر کاهش پیدا کرده است. سرخوش اذعان نموده که به دلیل آغاز فصل کشاورزی در منطقه تا سه ماه آینده پرداخت حقابه‌ زیست‌محیطی دریاچه اورمیه را شاهد نخواهیم داشت.

هر چند که مدیر دفتر استانی ستاد به اصطلاح احیاء دریاچه اورمیه کاهش 10 سانتی‌متری تراز آب، وسعت دریاچه و حجم آب دریاچه اورمیه را در این موقع از سال طبیعی خوانده، ولی بر اساس نتایج پژوهش‌ بی‌طرفی که طی روزهای گذشته منتشر شده است در صورت بروز مجدد خشکسالی وضعیت دریاچه اورمیه مجددا ناپایدار خواهد شد.

بسیاری از کارشناسان بی‌طرف محیط‌زیست سیاست سدسازی بدون احتساب حق‌آبه دریاچه اورمیه، افزایش سطح زیرکشت به دو برابر، افزیش 2 برابی جمعیت، سیستم آبیاری سنتی و قدیمی، کاشت محصولات آب‌بری همچون چغندرقند و ... از جمله مهمترین عوامل خشکاندن دریاچه اورمیه می‌باشند. 

نتایج یک پژوهش: با بروز مجدد خشکسالی وضعیت دریاچه اورمیه ناپایدار خواهد شد

بر اساس پژوهشی که مشترکا توسط پیمان صائمیان و امید علمی در انستیتو زمین‌سنجی دانشگاه اشتوتگارت آلمان و دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه بریستول انگلیس صورت گرفته است، در صورت بروز مجدد خشکسالی محتملا شاهد وضعیت ناپایدار دریاچه اورمیه خواهیم بود.

در این پژوهش با استفاده از مشاهدات ماهواره‌ای و اندازه‌گیری داده‌های مختلف مثل سطح آب، مساحت و حجم آب دریاچه اورمیه، بررسی میزان تبخیر و بارندگی منطقه و... بررسی شده است.

بنا به مطالعه صورت گرفته دریاچه اورمیه از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ تثبیت شده است و روند مثبتی در تراز سطح آب (۱۴/۵سانتی‌متر در سال)، مساحت دریاچه اورمیه (۲۰۴ کیلومتر مربع در سال) و حجم آب (۰/۴۲ کیلومتر مکعب) داشته است.

بررسی‌های محققان حاکی از ان هست که به جز سال ۲۰۱۷ (دو ماه با خشکسالی متوسط) و ۲۰۱۶ (به نسبت مرطوب)، همه سال‌ها مطابق با اقلیم‌شناسی بلند مدت حوضه آبریز دریاچه اورمیه بوده است. با این حال حوضه آبریز دریاچه اورمیه در بهار ۲۰۱۹ آب زیادی از باران شدید دریافت کرده است. تجربه چنین دوره‌ای بدون خشکسالی از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ به توقف کوچک شدن دریاچه اورمیه و رفتن آن به سمت مرحله احیا، کمک چشم‌گیری کرده است.

همچنین تعادل آب دریاچه اورمیه نشان می‌دهد که حدود ۸۰% افزایش حجم آب دریاچه از سال ۲۰۱۵ ناشی از روند مثبت جریان ورودی رودخانه‌ها و مخازن است و ۲۰% باقی‌مانده به دلیل افزایش یافتن میزان بارش به خود دریاچه بوده است.

روند مثبت آب‌گیری ۰/۴۵ کیلومتر مکعب در سال در یک طرف و روند مثبت حجم آب دریاچه اورمیه در سمت دیگر، نشان می‌دهد که دریاچه اورمیه از بخش قابل توجهی از آب بهره‌مند شده است که برای اهداف کشاورزی استفاده نشده، و به جای آن به دریاچه رها شده است.

بررسی‌ها نشان داد که ذخیره آب از سال ۲۰۱۵ تا پایان سال ۲۰۱۷ کاهش قابل توجهی نداشته و از سال ۲۰۱۵ روی هم رفته، ۱/۷±۷/۲ میلی‌متر افزایش یافته است. شرایط جدید ذخیره و شار آب حوضه اورمیه با شرایط حوالی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ قابل مقایسه است.

به گفته پژوهشگران یاد شده «به نظر می‌رسد که تثبیت شکننده است، چرا که بیشتر افزایش حجم آب دریاچه اورمیه در منطقه کم عمق جنوب که در فصل‌های گرم پتانسیل تبخیر زیادی دارند، پخش شده است. علاوه بر این، به دلیل همبستگی زیاد بین سطح آب دریاچه اورمیه و میزان بارش، مرحله بهبودی مشاهده شده در سال ۲۰۱۶ و نیمه اول سال ۲۰۱۹ ممکن است در صورت دوره خشکسالی طولانی‌تر، ادامه نداشته باشد».

برای دستیابی به یک احیای پایدار، نیاز به تلاش‌های بی‌شماری مثل جلوگیری از انحراف جریان آب دریاچه اورمیه به سمت زمین‌های کشاورزی است. نتیجه این پژوهش نشان داد که دریاچه اورمیه با یک روند عمدتا مثبت در جریان‌های ورودی، به دلیل بارندگی شدید در سال ۹۸ (۲۰۱۹ میلادی)، تثبیت شده است و بیم آن وجود دارد که با خشکسالی در سال‌های آینده این روند معکوس شود.

نتایج این پژوهش در آخرین شماره نشریه Science of the Total Environment منتشر شده است.

دریاچه اورمیه بر اثر سیاست سدسازی بدون احتساب حق‌آبه دریاچه، توسعه زمین‌های تحت کشت به دوبرابر، افزایش 2 برابری جمعیت منطقه، سیستم آبیاری قدیمی و سنتی، تشویق کاشت محصولات آب‌بر مثل چغندرقند در منطقه و ... خشکانده شده است.

کاهش 28% بارش‌ها در حوضه‌ی آبریز دریاچه اورمیه

اومود اورمولو

بر اساس گفته‌های مدیر کل هواشناسی استان آزربایجان غربی امسال شاهد کاهش 28% بارشها در آزربایجان غربی نسبت به مدت مشابه سال گذشته می‌باشیم. 

حبیب عبدلی در گفت و گویی که با سایت دولتی ایسنا داشته از ثبت بارش 345.8میلی‌متری تا 26 خرداد در آزربایجان غربی خبر داده است. این در حالی هست که میانگین بارشها در مدت مشابه سال قبل 475.8 میلی‌متر و میانگین بارش بلندملت 314.1 میلی‌متر ثبت شده است. آمارها حاکی از کاهش 27% بارشها طی سال 1399 در مقایسه با مدت مشابه می‌باشد.

مدیر کل هواشناسی استان آزربایجان غربی اذعان نموده است که بر اساس شاخص SPEI در دوره 12 ماهه تا پایان اردیبهشت ماه سال جاری، نواحی شمالی آزربایجان غربی درگیری خشکسالی خفیف تا بسیار شدید، نواحی مرکزی در محدوده نرمال و نواحی جنوبی آزربایجان غربی در محدوه نرمال تا ترسال متوسط بوده است.

بیش از 90% دریاچه اورمیه بر اثر سیاست سدسازی بدون احتساب حق آبه دریاچه، توسعه‌ی کشاورزی، افزایش دوبرابری جمعیت، سیستم آبیاری سنتی و ... طی سالهای گذشته خشکانده شده است.

سند تاریخی تغيير اسامی توركی جزاير درياچه اورميه به اسامی فارسی

نمودار وضعیت دریاچه اورمیه در 28 خرداد 1399

اومود اورمولو

بر اساس نموداری که از سوی دفتر مطالعات پایه‌ی منابع آب منتشر شده است، دریاچه اورمیه با کاهش تراز سطح آب، وسعت دریاچه و حجم آب مواجه می‌باشد.

بنا به آمار نمودار تراز سطح دریاچه اورمیه در خرداد 1399 حدود 1271.78 بیان شده که این رقم در مدت مشابه سال گذشته 1271.85 می‌باشد. آمار حاکی از کاهش 07درصدی نسبت به سال قبل و 2.84% نسبت به میانگین درازمدت می‌باشد. تراز اکولوژیک دریاچه اورمیه 1274.10 می‌باشد.

در دیگر سو شاهد کاهش وسعت دریاچه اورمیه نیز می‌باشیم به طوریکه وسعت دریاچه اورمیه در 28 خرداد 1399 حدود 3148.49 بیان گردیده که این میزان در مدت مشابه سال قبل 3201.50 بوده است. آمارها حاکی از کاهش 53.01 نسبت به مدت مشابه سال قبل و کاهش 1363.43 نسبت به میانگین بلندمدت می‌باشد.

حجم آب دریاچه اورمیه نیز در خرداد 1399 حدود 4.87 میلیاردمترمکعب بیان شده که این میزان در مدت مشابه سال قبل حدود 5.09 میلیاردمترمکعب بوده است. ارقام حاکی از کاهش 0.22درصدی حجم آب دریاچه اورمیه نسبت به سال گذشته و 11.17درصدی نسبت به میانگین بلندمدت می‌باشد. 

کارشناسان بی‌طرف محیط‌‌زیست مهمترین عوامل خشکاندن دریاچه اورمیه را سیاست سدسازی، توسعه‌ی زمین‌های تحت کشت به دوبرابر، افزایش دوبرابری جمعیت، سیستم آبیاری سنتی و ... معرفی می‌کنند.

نمودار سطح تراز دریاچه اورمیه طی 30 سال گذشته

افزایش شوری دریاچه اورمیه

اومود اورمولو

بر اساس گفته‌های رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور غلظت نمک دریاچه اورمیه در حال حاضر 245گرم در لیتر سنجیده شده که نسبت به مدت مشابه افزایش چشمگیری را نشان می‌دهد.

علی نکوئی‌فرد در گفت‌و‌گو با سایت دولتی ایسنا آمار تراز دریاچه اورمیه را ۱۲۷۱.۸۸متر عنوان کرده و میزان شوری و غلظت نمک دریاچه اورمیه را بسیار بالا توصیف نموده است. شوری مهمترین عامل بازدارنده در تولید بیومس بوده و در تولید سیست آرتمیا یک عامل بازدارنده محسوب می‌شود.

بر اساس آمارهای دولتی اکنون میزان سیت آرتمیا در هر لیتر دریاچه اورمیه ۱۲.۳عدد در هر لیتر و میزان جلبک دونالیلا که اصلی‌ترین غذای آرتمیا می‌باشد ۸میلیون و ۲۷۳ هزار عدد در هر لیتر توصیف می‌شود.

دریاچه اورمیه بر اثر سیاست‌های غلط محیط‌‌زیستی، توسعه‌ی بی‌‌برنامه سطح زیر کشت، استفاده از سیستم آبیاری قدیمی، افزایش جمعیت منطقه و سدسازی بی‌رویه خشکانده شده است.