کاهش میزان بارش در حوضه‌ی آبریز دریاچه‌ی اورمیه

 

وضعیت دریاچه اورمیه به تاریخ 20 تیر ماه 1399

سیاست سدسازی و تشویق کاشت محصولات آب‌بر در حوضه آبریز دریاچه اورمیه

اومود اورمولو

در نوشته‌ای با نام "سیاست ترویج کاشت چغندرقند به بهاء خشک کردن دریاچه اورمیه" باتوجه به آمارهای ارائه شده رسمی از سیاست‌های تشویقی در رابطه با افزایش کاشت محصولات آب‌بری به مانند چغندرقند در حوزه دریاچه اورمیه الخصوص درشهر اورمیه سخن گفته و پیش‌بینی‌هایی مبتنی بر افزایش کاشت چغندرقند در صورت تداوم سیاستهای غلط آبی گذشته را بر زبان آورده بودم. آمارهای رسمی و دولتی ارائه شده متاسفانه حاکی از صحت پیش‌بینی‌هایم می‌باشد.

برداشت 2 میلیون تن چغندرقند در آزربایجان غربی

بنا به آمارهای دولتی(بدون درنظرگرفتن اینکه چه‌قدر آمارهای ارائه شده قابل استناد و بدون ملاحظه‌کاری سیاسی می‌باشد) که از سوی رییس سازمان جهاد کشاورزی آزربایجان غربی  ارائه شده امسال بیش از 2 میلیون تن چغندرقند در آزربایجان غربی برداشت شده است. در حالیکه به سبب آب‌بر بودن چغندرقند تنها 23 هزار هکتار زمین برای کشت این محصول آب‌بر درنظر گرفته شده بود به سبب درخواست‌های کشاورزان 7 هزار هکتار نیز با کسب مجوز از معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی کشت شده و مجموع کشت چغندرقند سال گذشته به حدود 30 هزار و 652 هزار هکتار بالغ شده است. نهایتا آزربایجان غربی علارغم خشک شدن بیش از 90% دریاچه اورمیه در تولید محصول غیراستراتژیک و آب‌بر چغندرقند رتبه اول را در ایران به خود اختصاص داده است.   

سدسازی و افزایش مصرف آب

پژوهش‌های علمی بی‌طرف حاکی از نقش اصلی و مخرب سیاست سدسازی در حوضه آبریز دریاچه اورمیه بر روند خشک شدن آن دارد. در حالیکه سدسازی از یک سو با تسهیل دسترسی کشاورزان به آب سبب توسعه سطح زیرکشت و کاشت محصولات آب‌بری به مانند چغندرقند را منجر شده است و از سوی دیگر افزایش مصرف آب را به همراه داشته است. در حالیکه بنا به برنامه‌های ستاد به اصطلاح احیاء دریاچه اورمیه همه‌ساله می‌بایستی شاهد کاهش سطح زیرکشت الخصوص کاهش کاشت محصولات آب‌بر و طبعا کاهش میزان مصرف آب می‌بودیم، در حالیکه آمارها حاکی از افزایش مصرف آب می‌باشد.  

 به باور راقم این سطور با سیاست تشویقی که چه از سوی دولت در رابطه با افزایش سطح زیرکشت و چه از سوی کارخانه‌های قند موجود در حوضه آبریز دریاچه اورمیه شاهدیم، سال‌های پیش رو نیز به همین منوال شاهد افزایش سطح زیرکشت محصولات آب‌بری به مانند چغندرقند خواهیم بود. 

وضعیت دریاچه اورمیه

آمارها ارائه‌شده از سوی نهادهای دولتی در رابطه با احیاء دریاچه اورمیه بیشتر پروپاگاندای رسمی هست تا اظهار واقعیات در مورد دریاچه اورمیه، در حالیکه اکنون در فصل بارش بوده و همیشه در این فصول شاهد افزایش سطح دریاچه اورمیه بودیم. بی‌تردید در فصول گرم پیش‌رو که شاهد افزایش تبخیر آب خواهیم بودم وضعیت اصلی دریاچه اورمیه نمایان خواهد شد.

گرافیک وضعیت بارش حوضه‌ آبریز دریاچه اورمیه

اومود اورمولو

تصویر فوق وضعیت بارش حوضه‌های آبریز اصلی ایران از ابتدای سال آبی تا 30 آبان‌ماه را نشان می‌دهد.

بنا به گرافیک از اول مهر تا 30 آبان سال آبی 98-1397 در حوضه آبریز دریاچه اورمیه شاهد 49.4 میلی‌متر باران بوده‌ایم که این مقدار دقیقا مشابه با میزان بارش در مدت مشابه سال گذشته می‌باشد. مقدار متوسط بارندگی در عرض 50 سال گذشته حوضه آبریز دریاچه اورمیه حدود 56.3 میلی‌متر می‌باشد که امسال با کاهش 12.3 میلی‌متر بارش مواجه گردیده است.‌  

متاسفانه دریاچه اورمیه به سبب سیاست سدسازی بدون احتساب حق‌آبه دریاچه اورمیه، توسعه زمین‌های کشاورزی به میزان دو برابر و ترویج کشاورزی، افزایش دوبرابری جمعیت، آبیاری سنتی که سبب هدررفت 70% آب می‌گردد و دیگر عوامل انسانی خشکانده شده است به طوریکه اکنون بنا به آمار دولتی بیش از 90% دریاچه اورمیه تماما خشک شده است. 

افزایش 11% تبخیر آب دریاچه اورمیه، کاهش میزان بارندگی و بازگشت زندگی به دریاچه اورمیه

اومود اورمولو

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت منطقه‌ای آزربایجان غربی از افزایش 11% میزان تبخیر آب دریاچه اورمیه در دوره دراز مدت 25 سال اخیر خبر داده است. بر اساس گفته‌های مهرنگ دوستی رضائی در دیدار کارشناسان ژاپنی که برای بازدید از دریاچه اورمیه به آزربایجان غربی سفر نموده بودند به علل متعدد میزان تبخیر در حوضه آبریز دریاچه اورمیه با افزایش 1.3 درجه‌ سانتگیرادی دما در دو دوره دراز مدت 25 ساله، در سالهای اخیر 11 درصد افزایش یافته است. آقای رضائی در گفتگوی با خبرگزاری دولتی مهر خاطر نشان کرد‌ه‌اند که میزان ذخایر برفی حوضه نیز نسبت به مدت زمان مشابه سه چهارم کاهش داشته و در عین حال میزان مصرف آب بخش کشاورزی در حوضه دریاچه اورمیه نیز افزایش یافته است.

چند روز پیش نیز مدیر کل حفاظت محیط زیست آزربایجان غربی بر اساس آمار و ارقام دولتی خبر از خشک شدن بیش از 93% دریاچه اورمیه و افزایش میزان شوری آب دریاچه اورمیه به 400 گرم در هر لیتر یا به عبارت دیگر رسیدن به حالت فوق اشباع خبر داده بودند.        

بحران دریاچه اورمیه در طول 10 سال بوقوع پیوسته

رئیس دانشگاه اورمیه نیز با توجه به بررسی های کارشناسان از شروع پروسه خشک شدن دریاچه اورمیه طی 10 سال گذشته خبر داده است. رحیم حب‌النقی در گفتگوئی که با خبرگزاری دولتی فارس داشته توسعه بی رویه و بدون مطالعه کشت در بخش کشاورزی و عدم مدیریت صحیح منابع آبی را از جمله مهمترین عوامل خشک شدن دریاچه اورمیه معرفی کرده ولی ایشان به سیاست های سدسازی دولت ایران در آزربایجان جنوبی و الخصوص حوضه دریاچه اورمیه که بنا به گفته حمید چپ‌چیان وزیر نیروی دولت حسن روحانی مهمترین عامل خشکاندن دریاچه اورمیه به هر علتی نپرداخته‌اند. فقط سوالی که جامعه ترک از دولت و ملت حاکم دارد این هست که اگر شروع پروسه خشک دشن دریاچه اورمیه از 10 الی 15 سال پیش مشخص بوده و داده‌های آماری در دست دولت ایران گویای این واقعیت می باشد چرا با بی تفاوتی از کنار دریاچه اورمیه گذر شده است؟ چرا دولت و ملت حاکم به اندازه نام "خلیج عرب" برای دریاچه‌ای که حیاتش زندگی میلیونها انسان را به صورت مستقیم درگیر و تهدید می کند ارزش قائل نگردیده است؟

فیلیپ میکلین استاد دانشگاه میشیگان غربی در رشته آب‌شناسی که برای تحلیل وضعیت دریاچه اورمیه به آزربایجان غربی سفر کرده نیز طی گفتگوئی که با سایت رادیو فردا ابراز می کند: من اعتقاد دارم که مهم‌ترین تاثیر خشک‌شدن دریاچه اورمیه بر زندگی اطرافیان، طوفان نمک است، آب خشک می‌شود و نمک روی زمین باقی می‌ماند و وقتی باد می‌زد نمک را به اطراف می‌برد و این شرایط برای زمین‌های کشاورزی اطراف، مساله‌ساز است. بنابراین اگر دریاچه اورمیه خشک شود، گردوغبار و نمک به ساکنان اطراف دریاچه صدمه می‌زند. تبریز خیلی به دریاچه اورمیه نزدیک است و این نگرانی وجود دارد که طوفان نمک به تبریز برسد.

دریاچه اورمیه تا شهریور 1395 تماما خشک می‌گردد

ناصر آق عضو هیات علمی دانشگاه اورمیه و بنیان‌گذار پژوهشکده آرتمیا اورمیانا در گفتگوئی که با دویچه وله فارسی داشته اظهار کرده که بر اساس بررسی کف و عمق دریاچه اورمیه طی 16 سال گذشته 10 میلیارد تن نمک رسوب گذاری صورت گرفته است. ناصر آق زیست یا عدم زیست دریاچه اورمیه را به برنامه‌های عاجل دولت ایران از جمله رهاسازی 40% آب پشت سدها، تغییر الگوی کشت، خرید حق آب های کشاورزی و .. معرفی نموده‌ که در صورت تعلل دریاچه اورمیه در خوشبینا‌نه‌ترین حالت تا شهرویور 1395 خواهد زیست. 

گزارشات دولتی از کاهش بارندگی حکایت می کند 

بر اساس گزارشات بارندگی که از سوی شرکت مدیریت منابع آب ایران دفتر مطالعات پایه منابع آب به طور مستمر منتشر گردیده ارتفاع ریزش‌های جوی از مهر تا 5 خرداد سال آبی 1393-1392 در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته و متوسط دراز مدت به ترتیب کاهش 24- و 31- را نشان می دهد، در عین حال دریاچه اورمیه با کاهش 25 میلیارد مترمکعب آب مواجه می باشد. 

و اما بازگشت زندگی به دریاچه اورمیه...

عیس کلانتری دبیر به اصطلاح ستاد احیاء دریاچه اورمیه طی مصاحبه‌ای که با مئدیای دولتی داشته از بازگشت زندگی به دریاچه اورمیه خبر داده که تیتر فوق نیز سبب وجد زاید‌الوصف مئدیاهای فارس زبان و مرکزگرای داخلی و خارجی گردیده و همگی همنوا با مئدیای دولتی خبر مذکور را بارها منتشر نموده‌اند، مئدیاهائی که تمامی مفاهیم مرتبط با ملت ترک و آزربایجان جنوبی را یا سانسور می کنند ویا تماما برعکس به مخاطب ارائه می دهند بدون هیچ نقد عاقلانه‌ای اقدام به بازنشر پروپاگاندای دولتی می نماید بی تردید رسالت مئدیا و خبرنگراری را به زیر سوال برده و می برند. کلانتری در مصاحبه‌اش دقیقا گفته که:

اکنون دریاچه اورمیه نزدیک به دو میلیارد مترمکعب آب دارد و در صورت احیاء با اضافه شدن 12 تا 12.5 میلیارد مترمکعب، این رقم به حدود 14.5 میلیارد مترمکعب می رسد.  

اولا می باید عرض نمود 12 میلیارد مترمکعب آب از کجا و به چه شیوه‌ای وارد دریاچه اورمیه خواهد شد؟ آیا دولت حسن روحانی که در زمان انتخابات وعده احیاء دریاچه اورمیه را به جامعه ترک داده بود طی عملی محیرالعقول آب را از طریق منابع الهی و راه‌های غیرقابل دید به دریاچه اورمیه خواهد رساند یا شمای نوعی با چه حقی دست به پیش‌بینی اضافه شدن 12 میلیارد مترمکعب آب به دریاچه اورمیه را دارید؟ کدام منبع آبی می تواند این چنین مقدار عظیم آبی را طی مدت کوتاهی به دریاچه اورمیه برساند؟ آیا دولت ایرانی که قادر به تامین سالیانه تنها 1 میلیارد مترمکعب آب به دریاچه اورمیه نیست می تواند طی عملیات غیرممکن 12 میلیارد مترمکعب آب را به دریاچه اورمیه برساند؟ در ثانی مگر همین شما نبودید که چند ماه پیش فرمودید: "دریاچه شور به درد ما نمی‌خورد"، جامعه ترک دم خروس را باور کند یا قسم حضرت عباس را؟
یادآور شویم که پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی به جزء پروپاگانداهائی نظیر نمونه فوق و برگذاری همایشها و گردهمائی های فانتزی بی ثمر شاهد هیچ اقدامی عملی در جهت احیاء دریاچه اورمیه نبوده‌ایم، گوئی دولت و ملت حاکم سالهاست که سرنوشت دریاچه اورمیه دانسته رقم زده‌اند. 

تحلیل وضعیت دریاچه اورمیه با توجه به تصاویر ماهواره‌ای و جداول

آزربایجان جنوبی،اورمیه: متاسفانه هر روز که می گذرد وضعیت دریاچه اورمیه وخیم‌تر از گذشته می‌گردد و در عین حال بی‌رغبتی دولت ایران برای نجات دریاچه اورمیه و احیاء آن تداوم دارد به گواه تیترهای صدها مئدیای بصری گذشته و فعلی وضعیت وخیم و امروزی دریاچه اورمیه دقیقا 15 سال پیش از طریق مئدیاهای محلی آزربایجان بر زبان آورده شده بود و مسئولین وقت با بی‌میلی نسبت به وضعیت دریاچه اورمیه و سیاست زمین سوخته برای از بین بردن محیط زیست مناطق ترک‌نشین کمر همت را بسته بودند. برآیند این بی‌رغبتی و سیاست استعمار داخلی ملت ترک امروز بنا به آمار رسمی دولت ایران نتیجه‌ای به جز خشکاندن 80% دریاچه اورمیه را به ارمغان نیاورده است. دریاچه اورمیه‌ای که خشکاندش بی هیچ تردیدی سبب کوچ اجباری میلیونها انسان از آزربایجان جنوبی و مبدل شدن آزربایجان به کوین نمک را به ارمغان نخواهد آورد. علارغم گذشت 15 سال و سدسازی‌هائی بالغ بر 73 سد که به گواه نظر کارشناسان بی‌طرف منطقه‌ای و جهانی مهمترین عامل در خشک شدن دریاچه اورمیه می باشند تا به اکنون ادامه داشته و دولت نیز قدمی برای احیاء دریاچه اورمیه از جمله گشودن آب از روی سدها و مدیریت صحیح منابع آبی در آزربایجان جنوبی را برنداشته به طوریکه علارغم زیانی که کاشت محصولات متعدد کشاورزی در آزربایجان جنوبی داشته و به هیچ وجه مقرون به صرفه نبوده‌اند ولی کماکان با افزایش سطح زیر کشت در منطقه مواجه‌ بوده‌ایم.

تصایور ماهواره‌ای جدیدی به همراه نمودارها و اطلاعاتی که به تازگی از سوی مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای آزربایجان شرقی منتشر گردیده خود گویای واقعیت امروز دریاچه اورمیه می باشد. 

آیا افزایش 90 کیلومتر مربعی وسعت دریاچه اورمیه حقیقت دارد؟

اورمولو

پایگاه رسمی دولت (1) در تاریخ 22/5/1392 خبری مبتنی بر افزایش حدود 90 کیلومتر مربعی وسعت دریاچه اورمیه را منتشر نموده است، بنا به خبر وسعت دریاچه اورمیه هم اکنون 3476.94 کیلومتر مربع گزارش شده که در مقایسه با زمان مشابه سال آبی گذشته 89.99 کیلومتر مربع افزایش یافته است. در عین حال وسعت دریاچه اورمیه در زمان مشابه سال آبی گذشته 3386.95 کیلومتر مربع گزارش گردیده و تراز سطح آب دریاچه اورمیه نیز در زمان کنونی 1270.87 متر اعلام شده است.

خبر افزایش وسعت دریاچه اورمیه در حالی ارائه شده که وزارت نیرو در خبری که به تاریخ 14/05/1392 بر روی پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو (2) منتشر نموده خبر از کاهش 51% حجم جریانهای سطحی در حوضه دریاچه اورمیه را منتشر کرده است. بنا به گفته های سرپرست معاونت آب و آبفای وزارت نیرو حجم جریان های سطحی در حوضه دریاچه اورمیه در سال آبی جاری در مقایسه با دوره درازمدت کاهش 51% داشته و حجم آبها در مقایسه با سال آبی گذشته 31% نیز کاهشداشته است. آقای مهندس "علیرضا دائمی" در گفت و گو با پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو (پاون)، حجم جریان های سطحی در حوضه دریاچه اورمیه را از ابتدای سال آبی 92 - 91 تاکنون، دو میلیارد و 461 میلیون مترمكعب اعلام کرده و افزوده: این میزان در مدت زمان مشابه دوره دراز مدت چهار میلیارد و 979 میلیون مترمكعب و در سال آبی 91 - 90 (سال آبی گذشته)، حدود سه میلیارد و 751 میلیون مترمكعب بوده است.

وی درخصوص میزان آب رهاسازی شده برای دریاچه اورمیه، نیز گفت: حجم كل آب رهاسازی شده برای مصارف زیست محیطی پایین دست و دریاچه اورمیه در سال آبی 91 - 90 حدود دو میلیارد مترمکعب بوده است. از مهرماه سال 91 تا پایان خردادماه سال جاری نیز حدود 275 میلیون مترمكعب آب از رودخانه های منتهی به دریاچه اورمیه، برای دریاچه اورمیه و تالاب های اقماری رهاسازی شده است. حجم آب تحویلی از سد حسنلو برای احیای تالاب سولدوز در سال آبی 91 - 90 (سال آبی گذشته) را 11.3 میلیون ‌مترمکعب و در سال آبی 92 - 91 (سال آبی كنونی) تا پایان خردادماه سال جاری را 23.98 میلیون ‌مترمکعب عنوان كرده و خبر از برداشت مقداری از آبهای رهاسازی شده از سدها پیش از ورود به دریاچه اورمیه را نیز خبر داده است.

آیا امکان افزایش 90 کیلومتری وسعت دریاچه اورمیه طی 8 روز وجود دارد که وزارت نیرو و سایت رسمی دولت ایران از افزایش 90 کیلومتری وسعت دریاچه اورمیه پس از تنها 8 روز از اعلام خبر کاهش 51% حجم جریان های سطحی در حوضه آبخیز دریاچه اورمیه را در سال آبی جاری منتشر نموده اند خبر داده اند. در عین حال آقای محمد درویش فعال محیط زیست نیز در همین رابطه خبری را در وبلاگ شخصی شان (3) منتشر نموده و ایشان نیز طی مقاله ای به وضعیت دریاچه اورمیه و آمارهای متعدد و متناقض موجود و ارائه شده پرداخته اند، آقای درویش در قسمتی از مقاله می نویسند:

"نگارنده در تاریخ 23 مرداد 1392 کوشید تا از طریق دوستان مورد اعتمادی که در سازمان آب منطقه‌ای استان آذربایجان شرقی و اداره کل محیط زیست آن استان دارد، آخرین تغییرات سطح تراز آب دریاچه را جویا شود که به رقم‌های زیر دست یافتم تا شگفتی‌ام کامل شود: هم‌اکنون سطح تراز آب دریاچه در ارتفاع 1270.06 متر است که 81 سانتی‌متر کمتر از گزارش اخیر وزارت نیرو است. همچنین، مساحت دریاچه به 3375.7 کیلومتر مربع رسیده است که بیش از 10 هزار هکتار کمتر از رقم مورد ادعای وزارت نیروست. حجم آب موجود در دریاچه اورمیه هم به 11.74 میلیارد مترمکعب کاهش یافته است، درصورتی که وزارت نیرو این رقم را 12.60 میلیارد مترمکعب اعلام کرده است که 860 میلیون مترمکعب بیشتر از واقعیت امروز دریاچه است!" 

تمامی آمارهای ارائه شده توسط دولت ایران و زیرمجموعه هایش نشان از بی توجهی و عدم وجود برنامه ای مدون برای احیاء دریاچه اورمیه می باشد، به نظر بسیاری از کارشناسان بی طرف جهانی و منطقه ای مهمترین علت خشکاندن دریاچه اورمیه سدسازی های بی حساب و کتاب دولت ایران در آزربایجان جنوبی برای توسعه کشاورزی که بنا به آمارهای دولتی نه تنها توسعه کشاورزی در منطقه صرفه اقتصادی نداشته بلکه سبب هدر رفتن آب و وارد ساخت ضربات مهلک به تالابهای منطقه گردیده است.    

منابع:

1- http://tinyurl.com/lpmpsuh

2- http://tinyurl.com/mx9azdx 

3- http://tinyurl.com/mpouzls

کاهش 22 سانتی متری سطح تراز آب دریاچه اورمیه نسبت به سال گذشته

علارغم اینکه روزی نیست مدیای دولت ایران خبری غیرعلمی و غیرموثق در رابطه با وضعیت دریاچه اورمیه را منتشر نکند بعضاً تناقض مابین آمارهای دولتی ارائه شده خود اصل قضیه و رویکرد دولت ایران را در مسئله دریاچه اورمیه روشن می سازد. در حالیکه سایت رسمی دولت (1) در تاریخ 22 مرداد 1392 خبری مبتنی بر افزایش 24 سانتی متری سطح تراز آب دریاچه اورمیه را نسبت به سال گذشته منتشر نموده این در حالی می باشد که تنها چند روز قبل از این خبر در تاریخ 19 خرداد 1392 معاون طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست آزربایجان غربی طی مصاحبه ای که با سایت دولتی فارس نیوز (2) داشته از کاهش 22 سانتی متری سطح تراز آبی دریاچه اورمیه در مقایسه با سال پیش خبر داده است. حال سوال اینجاست علت تعدد این آمارهای متناقض چیست؟ آیا هدف بازی با اعداد مشغول نمودن اذهان عمومی جامعه ترک با خرید وقت می باشد؟ متاسفانه آقای حمید رعناقد نیز به علل خشکانیدن دریاچه اورمیه که به نظر بسیاری از کارشناسان بی طرف میحط زیست منطقه ای و جهانی سدسازی های دولت ایران بوده نپرداخته است.        

حمید رعناقد امروز در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در اورمیه اظهار داشته است: سطح تراز آب دریاچه اورمیه در حال حاضر 84/1270 تراز سطح دریا‌های آزاد است که در مقایسه با میزان حداکثر آن در سال 1374 که 1278 متر بوده حدود هفت متر پایین‌تر است. این وضعیت سبب شده است که بسیاری از قسمت‌های دریاچه اورمیه خشک شده و از مساحت آبی آن کاسته شده است.

معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت از محیط زیست آزربایجان غربی در عین حال میزان اراضی خشک شده دریاچه اورمیه را حدود 70 درصد سطح دریاچه اورمیه اعلام نموده است. وی با بیان اینکه دریاچه اورمیه با مساحت 570 هزار هکتار از جمع پارک‌های ملی کشور است، سطح تراز آب دریاچه اورمیه در مقایسه با سال گذشته 22 سانتی‌متر پایین است.

رعناقد ضمن اظهار تأسف از کاهش ارتفاع دریاچه اورمیه ، تصریح کرده که میزان نزولات جوی نسبت به پیش‌بینی صورت گرفته کم بود همچنین افزایش دمای هوا یکی از عوامل دخیل در افزایش میزان تبخیر بود به طوری که همه این عوامل دست به هم داد تا سطح آب دریاچه کاهش پیدا کند. حداقل 70 درصد از مساحت آبی دریاچه اورمیه کاسته شده و کلیه جزایر از طریق خشکی به هم ارتباط یافته‌اند و ارزش اکولوژیکی جزایر 9 گانه که قبلا" محل تخم گذاری انواع پرندگان از جمله فلامینگو و پلیکان بوده کاهش یافته است.

منابع:

1- http://www.dolat.ir/NSite/FullStory/News/?Serv=8&Id=229830

2-  http://khabarfarsi.com/ext/5889893

لیست تعداد سدهای ایران به تفکیک استان ها

گرچه که امروزه بسیار از کشورهای توسعه یافته از مضرات سدسازی و نتایجی که بر میحط زیست می گذارد آگاهند و جنبش های مبارزه با سدسازی به صورت وسیع در حال گسترش می باشد ما در ایران شاهد ترویج سدسازی می باشیم. سدسازی در ایران در حالی صورت می گیرد که بسیاری از دریاچه ها و تالاب ها در ایران تماماً یا به صورت برگشت ناپذیر خشک شده اند، به نظر کارشناسان بی طرف میحط زیست منطقه ای و جهانی مهمترین علت خشک شدن تالاب ها و دریاچه ها در ایران سدسازی بدون حساب و کتاب و بدون در نظر گرفتن نتایج محیط زیست منطقه می باشد. در همین راستا دریاچه اورمیه که اکنون بنا به آمار دولتی حدود 70% از ان خشک شده است جزء مهمترین نشانه های تخریب و مضرات سدسازی در ایران می باشد که فاجعه زیست محیطی قرن را رقم زده است. بر روی دریاچه اورمیه بیش از 70 سد ساخته شده است که با سدسازی های صورت گرفته و به سبب عدم درنظرگیری حق آبه دریاچه اورمیه امروزه وضعیت دریاچه به صورت بحرانی قابل شهود نمایان شده است. این در حالیکه می باشد که دولت ایران مهمترین علت خشک شدن دریاچه اورمیه را به تغییراقلیمی، کاهش بارازن و مسائل مرتبط رجوع می کند، در حالیکه کارشناسان بی طرف محیط زیست در کنار سدسازی مهمترین علت خشک شدن دریاچه اورمیه را توسعه سطح زیرکشت طی 30 سال گذشته به 2 برابر را معرفی می کنند.

بر اساس آخرین آمار دولت ایران اکنون حدود 1.321 سد در ایران ساخته شده است، در زیر لیست آمار سدهای ساخته شده به تفکیک استان جمع آوری و ارائه گردیده است.