چند وقت پیش بود که اسمعیل کریم‌زاده به عنوان رئیس سازمان جهاد کشاورزی آزربایجان غربی در گفتگوئی با خبرگزاری دولتی تسنیم از جایگاه نخست آزربایجان غربی در تولید محصول به اصطلاح استراتژیک چغندر قند در سال جاری خبر داد. سالانه بیش از 800 هزار هکتار زمین کشاورزی در آزربایجان غربی زیر کشت انواع محصولات زراعی می رود.
بنا به سخنان کریم‌زاده هر ساله 5 میلیون و 500 هزار تن چغندر قند در ایران تولید می گردد که 1 میلیون و 900 هزار تن تنها در آزربایجان غربی تولید می‌شود که این میزان 35% کل چغندر قند تولید شده در ایران را تشکیل میدهد. کریم‌زاده در بخش دیگری از سخنانش نیز به تولید 1 میلیون و 200 هزار تن سیب که برابر با 37% کل سیب تولیدی از مجموع 3 میلیون و 300 هزار تنی سیب ایران در آزربایجان غربی خبر داد. بنا به اظهارنظرهای رئیس سازمان جهاد کشاورزی آزربایجان غربی 80 تا 85% کل آب موجود در استان آزربایجان غربی در بخش کشاورزی استان به مصرف می رسد.
محصول استراتژیک به چه بهائی؟
نخست باید از رئیس سازمان جهاد کشاورزی آزربایجان غربی اساس تعریف یک محصول کشاورزی به عنوان "محصول استراتژیک" را پرسید یا به عبارت صحیح‌تر بر اساس کدام معیار معقولی کشت چغندرقند به عنوان یک محصول فوق‌العاده آب‌بر در منطقه‌ای که با بحران شدید آب در حد آلارم مواجه می‌باشد به عنوان محصول استراتژیک تلقی میگردد؟ بر اساس گزارش بارش استان آزربایجان غربی در سال آبی 96-95 امسال نیز روند کاهش بارندگی نسبت به سالهای گذشته ادامه داشته است به طوریکه در سال آبی 96-55 نسبت به سال قبل دریاچه اورمیه با کاهش 38% و نسبت به میانگین بلند مدت با کاهش 22% بارندگی مواجه بوده است. بی‌تردید در کنار آمار و ارقام رسمی، اهالی غرب آزربایجان و الخصوص اورمیه خود بهتر شاهد کاهش میزان بارندگی بوده‌اند به طوریکه علارغم اتمام ماه آخر پائیز شاهد بارش باران سوای بارش ناچیز در اورمیه نبوده‌ایم در حالیکه میزان تبخیر آب به قوت خود باقی بوده است.
سیاست ترویج کاشت چغندرقند در آزربایجان غربی
با توجه به ذهنیت مسئولین بالادست در ثبت رکود چغندرقند به بهاء خشکانیدن دریاچه اورمیه بی‌دلیل نیست که طی چند سال گذشته شاهد افزایش روز افزون کاشت چغندر قند، این محصول آب‌بر در آزربایجان غربی میباشیم به طوریکه علارغم وجود منع کوپن قرارداد از سوی کارخانه قند اورمیه در سال جاری امسال نیز متاسفانه کشاورزان منطقه به هر نحو و شیوه‌ای هزاران هکتار از زمینهای زراعی منطقه را بدون قرارداد مستقیم با کارخانه قند اورمیه به کاشت چغندرقند اختصاص دادند چونکه با تشویق دولت و مسولین جهاد کشاورزی کارخانه قند اورمیه امسال نیز به مانند چند سال گذشته اقدام به خرید نقدی چغندر قند از کشاورزان نمود و سیاست یاد شده بی‌تردید در سال پیش‌رو نیز سبب افزایش کاشت سطح زیر کشت چغندر قند در منطقه خواهد شد در حالیکه تمامی زمینهای منطقه با آبیاری سنتی که راندمانی تنها زیر 30% دارد آبیاری گردیده وخواهد شد و این یعنی اتلاف بیشتر آب. فراموش نکنیم که علارغم تسریع روند خشک شدن دریاچه اورمیه سطح زیر کشت زمینهای کشاورزی درطی 20 سال گذشته به 180 هزار هکتار یعنی دوبرابر افزایش یافته است در حالیکه در همین مدت شاهد کاهش آب و الخصوص مصرف منابع آب زیرزمینی بوده‌ایم.
بی‌برنامگی مسئولین و عدم مدیریت
در کنار رکورد کاشت چغندرقند در آزربایجان غربی همانطور که در سطور بالا نیز ذکر شد این خطه شهیدپرور رکورد تولید سیب ایران را نیز به خود اختصاص داده است. متاسفانه عدم وجود کارخانه‌های مدرن و متعدد آب‌میوه‌گیری، سردخانه‌های مجهز، صنایع بسته‌بندی و ...در سطح اورمیه و آزربایجان غربی سبب می شود که بخش عمدی از سیب تولیدی به ضایعات تبدیل گردیده و به عنوان خوراک دام‌ها در منطقه بکار رود که کارشناسان کشاورزی سهمی حدود یک‌پنجمی را به عنوان اتلاف سیب ذکر می‌کنند. در حالیکه می‌بایست و می‌توانست دولت بجای اختصاص وام‌های کشاورزی میلیاردی در بخش زیرساخت‌های سوریه، دولت با اختصاص همین مقدار سرمایه‌گذاریهای زیرساختی در اورمیه و منطقه آزربایجان غربی به کاهش بیکاری، ترویج صنعت، افزایش صادارت، جلوگیری از به هدر رفت این حجم از محصول کشاورزی و ... یاری رساند.
متاسفانه مسئولین سازمان جهاد کشاورزی استان در اورمیه نیز علارغم بودجه‌های میلیاردی و هزاران کارمند هیچ کار مثبتی اعمم از تجزیه و تحلیل زمینهای زیرکشت برای بازدهی بیشتر و کاهش منابع آب، متناسب نمودن محصولات کاشت با شرایط اکولوژیک منطقه، ترویج آبیاری قطره‌ای و مدرن، برنامه‌ریزی برای تغییر الگوی آبیاری و ... به استثنای توزیع یکی و دوبار کود در سال به هیچ کار مثبتی مباردت نمی‌ورزند و هر شخصی که گذرش یک بار به سازمان جهاد کشاورزی استان در اورمیه بیافتد به راحتی مشاهده خواهند نمود که بیش از 90% کارمندان در زمان اداری با استفاده از اینترنت رایگان اداره در تلگرام و یا مشغول وب(ول)گردی در شبکه‌های اجتماعی‌اند. البته نباید فراموش کرد که مسولین بالادست کشوری نیز سوای اختصاص بودجه به این سازمان حجیم و به درد نخور وظیفه‌ای را به آن محول نمی‌کنند تا بازدهی را شاهد باشیم.
خلاصه اینکه با مسائل یاد شده شاهد تسریع روند خشکاندن دریاچه اورمیه و افزایش نقش انسانی در این روند مواجهیم.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر