بی‌اعتنائی دولت ایران در احیاء دریاچه اورمیه داد نماینده‌گان آزربایجان را درآورد

اومود اورمولو

نماینده‌گان آزربایجان جنوبی که بی‌تردید برآیند و جزء مافیای قدرت‌اند نیز سرانجام از بی‌اعتنائی دولت ایران در مسئله احیاء دریاچه اورمیه انتقاد نمودند. در هفته جاری 2 نماینده ترک از آزربایجان غربی و آزربایجان شرقی به مسئله دریاچه اورمیه و وعده‌های حسن روحانی پرداخته‌اند، مهمترین و نقطه اشتراکی هر دو نماینده ترک سخن گفتن از عدم اقدامات عملی دولت در قبال دریاچه اورمیه بوده است.

نماینده تبریز، اسکو و آذرشهر: هیچ اقدامی برای نجات دریاچه اورمیه صورت نگرفته است

نماینده تبریز، اسکو و آذرشهر در تاریخ 16 آذر و در نطق میان دستور خود با اشاره به مسئله زیست محیطی دریاچه اورمیه از بی‌تفاوتی دولت ایران به دریاچه اورمیه انتقاد کرد و اظهار داشته "تاکنون هیچ اقدامی برای دریاچه اورمیه صورت نگرفته است".

بر اساس گفته‌های علیرضا منادی حسن روحانی در وعده‌هائی که در مورد احیاء دریاچه اورمیه داده بود تاکنون به هیچ یک از وعده‌های انتخاباتی‌اش عمل ننموده است.

نماینده اورمیه: دریاچه اورمیه آخرین نفسهایش را می‌کشد

نادر قاضی‌پور یکی از نماینده‌گان اورمیه در مجلس ایران طی گفتگوئی که با خبرگزاری CHN در مورد دریاچه اورمیه داشته به وضعیت نامناسب دریاچه و عدم اقدامات عملی دولت ایران در قبال دریاچه اورمیه پرداخته است. 

قاضی‌پور در سخنان خود از عدم عملی شدن طرح‌هائی که با نام به اصطلاح احیاء دریاچه اورمیه توسط دولت تبلیغ می‌شود انتقاد نموده، وی به صراحت از خشک شدن دریاچه اورمیه طی ما‌های آتی خبر داده است. بنا به گفته‌های نماینده اورمیه هیچ آبی به سمت دریاچه اورمیه آزاد نگردیده است. نماینده اورمیه با انتقاد از سخنان غیرمسئولانه مسئولان دولتی غیربومی در مورد دریاچه اورمیه ابراز داشته: آن‌ها مثل ما در داخل آتش نسوخته‌اند؛ یکی شنیده است که آتش می‌سوزاند. یکی دیده که آتش می‌سوزاند. اما تنها کسی که در آتش سوخته است می‌تواند درباره آتش اظهار نظر کند. ما در آتش سوخته‌ایم و می‌دانیم خشک شدن دریاچه اورمیه چه معنایی دارد. آقایان فقط جلسه می‌گذارند و حق جلسه و ماموریت می‌گیرند؛ این جریان درست نیست.

سدها و دریاچه اورمیه

قاضی‌پور سپس به مسئله سدسازی که بنا به گواه بسیاری از کارشناسان بی‌طرف آب مهمترین فاکتور خشکاندن دریاچه اورمیه می‌باشد پرداخته است، وی از وجود تعداد بیشماری سد در سه حوزه آزربایجان غربی، آزربایجان شرقی و کردستان خبر داده که از ورود آب‌های آزاد به دریاچه اورمیه ممانعت می‌کنند.

حسن روحانی و احیاء دریاچه اورمیه 

در حالیکه حسن روحانی در سفرهای انتخاباتی خود به مناطق ترک‌نشینی همچون تبریز، اورمیه، اردبیل و ... تحقق 3 وعده تاسیس فرهنگستان زبان و ادب ترکی، احیاء دریاچه اورمیه و آموزش به زبان مادری را داده بود علارغم گذشت نزدیک به 2 سال از انتخاب وی تاکنون کوچکترین اقدام عملی در مورد هیچ کدام از وعده‌های وی را شاهد نبوده‌ایم و حسن روحانی نیز تاکنون نتوانسته تک آجری از دیوار بلند بالای بی‌اعتمادی ملت‌های غیرفارس و دولت و ملت حاکم را بردارد.

تداوم کاهش آب دریاچه اورمیه و بی‌برنامگی دولت ایران در قبال دریاچه

اومود اورمولو

هادی بهادری در نشست خبری که در خصوص مصوبات دولت ایران برای به اصطلاح احیاء دریاچه اورمیه که در سالن معاونت امور عمرانی برگزار گردید وضعیت فعلی دریاچه اورمیه را ناشی از سیاست‌های نادرست گذشته عنوان کرد.

معاون امور عمرانی استانداری آزربایجان غربی با اشاره به تراز آبی دریاچه اورمیه که بنا به گفته‌ وی 127.40 متر می‌باشد نسبت به پنج روز گذشته 6 سانتی‌متر کاهش یافته و با توجه به تثبیت‌ها دریاچه اورمیه به وضعیت پارسال خود باز خواهد گشت. بهادری از کاهش 3.7 متری تراژ اکولوژیک دریاچه اورمیه در سال‌های گذشته خبر داد. 

طی روز‌های گذشته که بارش‌های متوسطی در شهر اورمیه و دیگر شهرهای آزربایجان جنوبی صورت پذیرفته بود شاهد پروپاگاندای وسیعی از سوی مئدیای دولت و ملت حاکم مبتنی بر تاثیرات اغراق‌آمیز بارش‌ها بر دریاچه اورمیه بودیم حتی کار به جائی رسیده بود که نوبخت معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی حسن روحانی و سخنگوی دولت در روز چهارشنبه 14 آبان 1393 پس از پایان جلسه هیئت وزیران سخن از افزایش نیم‌متری سطح آب دریاچه اورمیه داده بود و یا حمید قاسمی مدیر کل حفاظت محیط زیست آزربایجان شرقی در روز پنجشنبه 5 آبان 1393 در کارگروه مدیریت و مخاطرات زیست محیطی شهرستان ملکان از افزایش 35 سانتی‌متری سطح آب دریاچه اورمیه خبر داده بود. حتی حسن عباس‌زاده مدیر کل حفاظت محیط زیست آزربایجان غربی نیز از افزایش 30 سانتی‌متری سطح آب دریاچه اورمیه خبر داده بود و یا معصومه ابتکار طی بازدیدی که از آزربایجان داشت پس از برگشت طی مطلبی از حال خوب دریاچه اورمیه سخن گفته بود. در حالیکه سخنان روزهای بعد مسئولین محلی و نماینده‌گان دولت ایران در آزربایجان جنوبی با زیر سوال بردن تمامی آمارها و ارقام متناقض از کاهش سطح آب دریاچه اورمیه نسبت به مدت مشابه در سال گذشته خبر داد.       

بی‌توجهی و بی‌‌برنامگی دولت ایران در قبال دریاچه اورمیه

نادرقاضی پوری یکی از نماینده‌گان اورمیه در گفتگوئی که با خبرنگاری اجتماعی خانه ملت داشت به تشریح آخرین وضعیت دریاچه اورمیه پرداخت، وی با انتقاد از بی‌توجهی دولت ایران به شرایط دریاچه گفت: دولت قول مساعد واریز 729 میلیارد تومان اعتبار برای نجات دریاچه اورمیه را داده است اما جای نگرانی وجود دارد که این اعتبار مانند گذشته تنها صرف دیگر امورو مرتبط با بروکراسی چند لایه گردد. وی در ادامه سخنانش با توجه به عدم اعتقاد دولت ایران در قبال دریاچه اورمیه را منجربه عدم سرازیر شدن آب به سمت دریاچه اورمیه دانست.

سدسازی و دریاچه اورمیه

گرچه که معاون امور عمرانی استانداری آزربایجان غربی و بسیاری از مسئولان مهمترین عامل خشکاندن دریاچه اورمیه را اشتباهات دول گذشته معرفی می‌کنند ولی هیچ‌کدام با توجه به داده‌ها و مشاهدات علمی سخن نمی‌گویند در حالیکه آمار و ارقامی که از سوی کارشناسان بی‌طرف منابع آب و محیط زیست هر از چندگاهی منتشر می‌شود بر نقش اصلی سیاست سدسازی دولت ایران در آزربایجان جنوبی و الخصوص حوزه آبی دریاچه اورمیه تاکید می‌ورزند، داده‌های دولتی حاکی از وجود 73 سد بزرگ و کوچک بر روی حوزه آبی دریاچه اورمیه می‌باشد.

مدیریت منابع آب، سازمان‌های مدنی و سدهای بزرگ

دولت ایران با سدسازی‌های بی‌حساب و کتاب در آزربایجان جنوبی و الخصوص حوضه آبی دریاچه اورمیه سبب تخریب محیط زیست آزربایجان جنوبی گردیده به طوریکه خشک شدن دریاچه اورمیه تنها یکی از نمونه‌های زیست‌کشی آزربایجان و مناطق ترک‌نشین ایران می باشد و نه همه‌ی آن. بر اساس آمار رسمی دولتی بر روی حوضه آبی دریاچه اورمیه 73 سد بزرگ و کوچک ساخته شده، تمامی مشاهدات حاکی از عدم بررسی دقیق، کارشناسانه و علمی سود و زیان تک‌تک سدهای ساخته شده میباشد چونکه اگر بررسی صورت می‌پذیرفت بسیاری از سدهای ساخته شده فعلی نمی‌باید ساخته می‌شد. در زیر بندهای بيانيه سن‌فرانسيسكو در مورد مديريت منابع آب، سازمان‌های مدنی و سدهای بزرگ گردآوری شده است، براستی دولت ایران در مورد سدسازی‌هائی که انجام داده تاکنون کدام یک از بندهای زیر را مد نظر قرار داده است؟ آیا با در نظر گرفتن و تحقق بندهای یاد شده از سوی دولت ایران در سدسازی باز نیز شاهد خشک شدن دریاچه اورمیه می‌بودیم؟   

1) هدف از ساخت سد باید بروشنی تعریف شده باشد و شالوده های روشنی برای سنجش موفقیت یا شکست آن در آینده پیش بینى شود.

2) در زمان برنامه‌ریزی، باید همه گزینه‌های دستیابی به اهداف طرح، اعم از سازه‌ای و غیرسازه‌ای، به روشنی تحلیل گردد.

3) هر دولت یا بنگاهی که برای طرح‌های سدهای بزرگ اعتبار تامین می کند باید دسترسی آزاد به داده های بکار گرفته شده و اطلاعات طرح به شهروندان را اجازه دهد.

4) ارزیابی کامل پیامدهای کوتاه و بلند مدت زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی طرح باید انجام گیرد و برای بازبینی و نقد آن از سوی کارشناسان مستقل، فرصت کافی داده شود.

5) همه مردم خسارت دیده از سد چه در محدوه مخزن و چه در پایین دست باید از احتمال اثرگذاری طرح بر هستی و زندگی خود آگاه باشند و باید در فرآیند برنامه‌ریزی مورد مشورت و نظرپرسی قرار گیرند و اهرم‌های سیاسی موثر برای رد طرح را دارا باشند.

6) همه مردمی که خانه‌ها، زمین ها یا معیشت خود را در سایه اجرای طرح سدسازی از دست می دهند باید به کمک موسسات حسابرسی خسارت شان تعیین و جبران گردد.

7) خطر شکستن سدها برای ایمنی و زندگی مردم می بایست تشریح شود و تحلیل انجام شده باید برای هرکس که در منطقه بالقوه متاثر از شکستن سد زندگی می کند به سادگی دسترس پذیر باشد.

8) هر طرح آبیاری همراه با یک سد بزرگ، باید نخست تولید خوراک برای مصرف محلی را در نظر بگیرد و سپس تولید محصولات نقدی را هدف قرار دهد.

9) هر طرح آبیاری همراه با یک سد بزرگ باید در راستای بکارگیری پایدار اراضی کشاورزی، یک برنامه جامع برای پیشگیری از شور و زهدار شدن زمین ها تهیه کند.

10 ) طرح سدسازی باید نشان بدهد که هیچ پیامد زیان‌آور مهمی (مانند پیامدهایی که به از دست رفتن حاصلخیزی خاک و یا شوری آن بیانجامد) بر عرضه خوراک یا معیشت مردم وابسته به کشاورزی در سیلاب دشت های پایین دست نخواهد داشت.

11 ) طرح سدسازی باید نشان دهد که هیچ تهدیدی برای کیفیت آب مصرفی کسانی که در پایین دست زندگی می کنند در برنخواهد داشت.

12 ) طرح باید سلامت مردم را بهبود بخشد و نباید خطر شیوع بیماری های ناشی از آب را افزایش دهد.

13 ) پیامدهای زیست محیطی مصارف صنعتی وابسته به الکتریسیته تولید شده از سد باید در برنامه ریزی طرح در نظر گرفته شود.

14 ) طرح سدسازی باید نشان دهد که هیچ پیامد زیان آور مهمی بر ماهیگیری رودخانه ای، دهانه ای و یا ساحلی پایین دست خود ندارد.

15 ) طرح سدسازی نباید اثر زیان باری بر هیچ پارک ملی، جایگاه میراث فرهنگی، مناطق در نظرگرفته شده برای کارهای با اهمیت علمی و آموزشی و یا مناطق زیستگاهی گونه های در خطر و یا در معرض نابودی داشته باشد.

16 ) برنامه جامع جنگل کاری و مهار فرسایش در مخزن و حوزه آبخیز باید با طراحی تلفیق گردد.

17 ) برنامه ریزی و مطالعات سدسازی باید تعیین کند که آیا طرح پایدار است یا نه؟ این مساله بویژه به تجمع رسوب در مخزن، شوری خاک و تغییر در میزان ورودی مخزن در پی تخریب آبخیز باز می گردد. اگرطرح پایدار نباشد یک برنامه ترمیم و احیا باید به مثابه بخشی از طراحی پروژه به آن پیوست شود.

18 ) هزینه های پیش بینی شده طرح باید همه هزینه های اقتصادی خسارت های زیست محیطی ناشی از ساخت، آماده سازی، نگهداری بهره برداری، و نیز برچیدن سد را در برداشته باشد.

19 ) تحلیل اقتصادی یک طرح سدسازی باید دامنه عدم قطعیت و احتمال تغییر در برآوردهای هزینه و درآمد طرح را تعیین کند.

20 ) درآمدهای پیش بینی شده سدها باید بر پایه تجربه طرح های گذشته انجام گیرد.

21 ) برنامه ریزی سدهای برق آبی باید تحلیلی از فایده ها و هزینه های سایر گزینه های تولید برق و حفاظت و ذخیره انرژی را ارائه دهد.

22 ) برای اطمینان از اینکه اجرا، بهره برداری و نگهداری سد و تجهیزات وابسته به آن، دستیابی به فواید پیش بینی شده طرح را امکان پذیر می سازد، باید ابزارهای موثری ارائه شود.

ماخذ: رودهای خاموش، همچنین نگاه کنید به تارنماى رودخانه های جهان www.internationalrivers.org

منبع مقاله:

ماهنامه تخصصی بازار کشاورزی – سال چهارم – شماره 52 

گزینه‌های تامین آب و نیرو بدون سدسازى

منبع: ماهنامه تخصصی بازار کشاورزی – سال چهارم – شماره 52

1) برنامه ریزی برای كاهش هدررفت آب: *كاهش هدر رفت آب در شبكه‌های كشاورزی (بیش از 65٪) به سبب رهاسازی بیش از نیاز، تبخیر، نشت از نهرها، آبیاری در ساعات گرم و.. با توجه به حجم كاربرد آب در كشاورزى، كاهش هدر رفت در شبكه‌های كشاورزى می تواند به معنى دستیابى به میلیاردها مترمكعب آب جدید در هر سال و جایگزین صدها سد باشد. هدر رفت آب در شبكه‌های شهری به سبب نشت، كهنگی، پوسیدگی لوله ها، فشار زیاد در خطوط و... است.  كاربرد راهكارهای كارا برای كاهش هدر رفت مانند نصب قطع كننده‌های خودكار برای فوریت در زمان خرابی خطوط، نصب سامانه‌های نشت‌یابی سریع، كاهش فشار آب در لوله ها و... در شبكه‌های شهری به معنى دستیابى سالانه به چند صد میلیون مترمكعب آب جدید است كه جامعه را از وجود شمار زیادى از سدها بى‌نیاز می‌سازد.

2) برنامه‌ریزی كاهش مصرف: كاهش مصرف در كشاورزی: جایگزینی روش های آبیاری با هدررفت كم مانند روش های قطره ای، لوله های كم فشار، آب فشان‌های كم‌فشار و… گسترش واریته‌های كم نیازتر به آب، كاربرد روش‌های آبیاری موثر، ترویجِ رعایت نرخ پایداری آب، كاربرد ابزارهای اقتصادی. كاهش مصرف در شهرها: اجباری كردن ساخت و كاربرد شیرهای پایشگر در برنامه‌های شهرسازی، برنامه‌ریزی نصب كنتورهای مجزا برای خانوارهای مختلف در مجتمع های مسكونی، ظرفیت‌سازی و آموزش رعایت صرفه جویی در مصرف آب و...

3) بازیافت: بازیافت زهاب كشاورزی، مصرف دوباره در كشت محصولات كشاورزی مقاوم به شوری، باغات غیرمثمر، فضای سبز و جنگل‌كاری و صنعت. بازیافت آب شرب شهرها، مصرف دوباره در باغات غیرمثمر، كشت محصولات كشاورزی غیرخوراكی، فضای سبز، جنگل كاری، صنعت. بازیافت آب به معناى یافتن منابع جدید آب است.

4) بازچرخانی و بازكاربرد آب: بازچرخانی آب بویژه آب صنعتی، الزام قانونی كاربرد چندباره آب در واحدها، الزام صنایع به تصفیه كامل زهاب خود، برنامه ریزی مصرف فاضلاب تصفیه شده صنایع در خود همان صنایع، در فضاهای سبز و جنگل كاری. در ژاپن میانگین مصرف آب صنعتى بیش از 20 بار و در ایالات متحده بیش از 15 بار است**.

5) افزایش كاربرد هر مترمكعب آب: كاربرد هر مترمكعب آب در ایران با توجه به راندمان آبیارى و كاربرد آب شهرى و صنعتى كمتر از 0,4 است كه باید براى افزایش آن تا بیش از یك ( 1)، برنامه ریزى بنیادى انجام شود. افزایش كاربرد هر مترمكعب آب تا بیش از 1 به معنى آن است كه حتى اگر زمین‌هاى آبى كشاورزى كشور 1,6 برابر رقم كنونى شود و نیز جمعیت شهرها تا 1,5 برابر رقم كنونى افزایش یابد ما بدون نیاز به سدها قادر به تامین نیاز ملى خواهیم بود.

6) كاربرد ابزارهای مالی در بخش آب: كه سریع ترین اثربخشی را دارد و در حقیقت مصرف كننده را خود به خود بسوی كاربرد كلیه رهیافت‌های بالا می كشاند كه عبارتست از فروش حجمی آب (كه بویژه در كشاورزی به كاهش شدید مصرف خواهد انجامید)، تعیین آب‌بها باتوجه به محدودیت آب در كشور و تخصیص موثر، حذف سوبسید كور و نرخ‌گذاری درست آب برپایه نرخ پایداری آن ٭٭٭

7) مشاركت انجمن های غیردولتی و آب‌بران: در تصمیم گیرى‌ها از موثرترین روش‌هاى مدیریت پایدار بخش آب به شمار می رود كه می تواند به ذخیره بخش بزرگى از آب مصرفى در اثر مشاركت آب‌بران شهرى و كشاورزى بیانجامد. در حقیقت انجمن‌هاى آب بران، یا مصرف كنندگان آب، از بابت پیوند نزدیك با مساله، اصلاح كنندگان بالقوه سامانه مصرف و تقاضا به شمار مى روند و می توانند میلیاردها مترمكعب آب را صرفه جویى و بازیافت كنند.

8) توسعه و احیاى قنات ها كه پایدارترین روش كاربرد آب زیرزمینى، به شمار می روند و مسائل مزمن سفره های زیرزمینى تخلیه شده در پى چاه كنى و تلمبه بى رویه آب را در پی ندارند و توهم دسترسى به آب نامحدود ایجاد نمى كنند و نیز به نشست زمین در اثر برداشت بى رویه آب و خالى شدن سفره نمی انجامند و بهره بردارى متناسب در سالهاى كم آب و پر آب را میسر می سازند. متاسفانه بسیارى از قنات ها زیر مخزن سدها از میان رفت (سد بارنیشابور، سد نهرین طبس، سد ماشكید سد سورك و...)

9) گردآورى و دروى باران همانند آب‌بندان‌هاى مازندران و گیلان از دیگر روشهاى تامین آب است كه با موفقیت كامل از صدها سال پیش انجام م یشده است

10 ) استفاده از آب شیرین كن ها كه بویژه در نواحى كنار خلیج عرب تجربیات زیادى در این زمینه وجود دارد و جزایر و كشورهاى خلیج عرب همه، آب مصرفى خود را از این روش بدست می آورند. آب بدست آمده از آب شیرین كن ها براى مصارف صنعتى، كشاورزى، فضاى سبز و مصارف شهرى كاملاٌ مناسب است و البته قیمت تمام شده آن از هر سدى ارزانتر است.

٭ برای آگاهی بیشتر در زمینه كاهش هدررفت و كاهش مصرف نگاه كنید به كتاب« آخرین واحه » نوشته ساندراپوستل ترجمه دكتر امین علیزاده، 

٭٭ برای آگاه ی از تجربه جهان در زمینه بازیافت آب نگاه كنید به نشریه « آب صنعتی با تكیه برجنبه های اقتصادی »انوش نوری اسفندیاری، دفتر اقتصاد آب، سازمان مدیریت منابع آب ایران، وزارت نیرو 1380

٭٭٭ برای آگاهی بیشتر در زمینه نرخ پایداری به دو ماخذ زیر نگاه كنید:

- Peter J. Cook, «Sustainability & Nonrenewable Resources», Environmental Geosciences, Volume 6- No.4, 1999

- D.J.Merrittes & Others, Environmental Geology – Newyork, 1998.

گزارش تصویری بحران کم‌آبی سد شهرچائی اورمیه

اوموداورمولو

آزربایجان جنوبی، اورمیه: دولت ایران طی سالهای گذشته با تفکر حفظ منابع آبی دست به ترویج سیاست سدسازی بر روی شریانهای آبی آزربایجان جنوبی نموده است به طوریکه تنها بر روی حوضه آبی دریاچه اورمیه شاهد ساخت 73 سد بزرگ و کوچک می باشیم. جغرافیای ایران اکنون میزبان 100 سد بزرگ می باشند که در طرح‌های چشم‌انداز ساخت 500 سد بزرگ دیگر نیز به چشم می‌خورد. سیاست سدسازی دولت ایران در حالی صورت گرفته که بر اساس سخنان فاطمه ظفرنژاد پژوهشگر آب تاکنون حتی 1 نمونه ارزیابی تطبیقی بر سدهای ساخته ده صورت نگرفته است.  پروژه‌های هزینه‌بر و سرسام‌آور سدسازی که توسط مافیای سدساز وابسته به دولت ایران در آزربایجان جنوبی ساخته شده اکنون با گذشت چندین سال خود سبب بروز بحران‌های آبی و زیست محیطی متعدد در آزربایجان جنوبی گردیده‌اند.     

مجتبی اسماعیل‌زاده عکاسی خبرگزاری تسنیم گزارش تصویری از بحران کم‌آبی سد شهرچائی اورمیه را تهیه نموده که تصاویر منتشر شده گویای وضعیت آب منطقه آزربایجان غربی و الخصوص شهر اورمیه می باشد.

Urmiye Gölü Neden Qurudu?

Umud Urmulu
Güney Azərbaycan, Urmiye: 15 il olur Urmiye gölünün quruma sürəci daha sürətli bir ölçüdə hiss olunmaqda ancaq daha ilginç olan bu 15 il içində iran devləti tərəfindən Urmiye gölünün qurumaq nədəni haqqında çeşidli etgənlər sıralanmışdır, bu etgənlər Baraj tikmə siyasətləri, yanlış su yönətimi, quraqlıq, yağış oranın az olması, əkinçilik alanının 2 qata artması, iqlim dəyişikliği, əski sulama sistemi vs olaraq göstərilmişdir ancaq İran devləti tərəfindən indiyədək bir hörgüt bilimsəl olaraq Urmiye gölünün quruması nədənlərını araşdırmamışdır. Bu yazıda Urmiye gölünün qurmaq nədənlərının bir su uzmanı gözəndən axtarmaya çalişacayıq.
Urmiye Gölü Hardadır?
Urmiye Gölü 5.000 km alanla Güney Azərbaycanin Urmiye şəhərində və Türkiyə’nin Van Gölündən 150 km məsafədə yer almaqda. Urmiye gölü su hövzəsi Batı Azərbaycan, Doğu Azərbaycan və birazcıq kürdistan Əyalətlərını qapsamaqda. Urmiye Gölü bir ulusal park sayılmaqda və UNESCO tərəfindən qorunması gərəkən alanlar listəsinə alınmışdır. Urmiye Gölü su hövzəsində bir çox şirin su qaynağı bulunmaqda və heyvan və bitgi türü olaraq dünyanin ən varsıl bölgələrindən birisi sayılmaqdadır.   
Urmiye Gölü Nədən Qurudu?
Urmiye Gölü üzərinə tikilən Barajlar:
Urmiye Gölü su hövzəsi üzərinə indi 70 Baraj bulunmaqda və 12 Baraj tikinti sürəcində, 40 yeni Barajinda tikmək üçün tasarımları və planlanma aşamasında olduğu anlaşılmaqda, ancaq İran devlətində Barajlar və sudan sorumlu olan hörgütlərın sayısı bir neçə olduğu üçün doğru düzgün Baraj sayıları bilinməməktədir və bu sayı daha çox olacağını öngörmək olur. bir çox su uzmanına görə Urmiye Gölü su hövzəsi üzərində 73 büyük və balaca baraj bulunmaqdadır. Örnək üçün Urmiye Gölünə axan sulardan olan yanlız Acıçay üzərinə 22 Baraj tikilmişdir.
iqlim dəyişikliyi və quraqlıq:
1344 – 1385 ci ilədək (41 il) hər il 72 milyon metr kub Urmiye Gölünə axan sulardan azalmışdır, 1374 ci ildə 42 milyard metr kubdən 1385 ci ildə 22 milyard metr kubə dəyişlib azalmışdır.
Nüfus sayımının artışı:
Urmiye Gölü su hövzəində bulunan insanların sayısı 33 ildə 2 qata artmış və normal olaraq əkinçilik alanlarınında daha çox ürətim üçün qullanması gündəmə gəlmişdir.
Su qullanımının artması:
Urmiye Gölü su hövzəsində əkinçilik alanlarının su qullanımı toplam suyun 78% dır və bu 78% ın 41% yeraltı su qaynaqları və artı yerüstü su qaynaqlarından yararlanılmaqdadır. Urmiye Gölü çevresindəki əkinçilik və tarım alanlarının sulama sistemlərı əski olduğu üçün suyun böyük bölümü hədər olmaqdadır və suyun yanlış qullanımı bölgədə yeraltı su qaynaqlarına böyük zərbə vurmuşdur. Artı Urmiye Gölü su hövzəsində 20.000 su quyusu bulunmaqdadır , bu su quyuları əkiçilik alanlarını sulamaq üçün qullanılır. 33 il içində bölgədə əkinçilik alanları 2 qata çıxmış və normal olaraq da su tükətimi daha artmışdı durumdadır. əski sulama sisteminin etkinliği 30 – 36% söylənilməktədir. 
bitgi örtüsü və otlaqlıqların yox olması:
İran devlətinin verilərinə görə Urmiye Gölü bölgəsində otlaqlıqlar normal durumdan 10 qat daha çox qullanılmaqda və bu iş otlaqlıqlara böyük zərər vurmağa yol açmişdir.
Urmiye – Təbriz körpüsü:
Güney Azərbaycan və İran Türklərinin iki önəmli şəhəri olan Urmiye və Təbrizi dəniz üzərindən birbirinə bağlayan körpü milyardlar ton Urmiye Gölünə topraq tökmək sonucunda tikildi, ancaq bu körpü Urmiye Gölünün normal su axışını tərs yöndə etgiləyib və su axışını dəyişdirdi. körpünün dəyişimi kimyasal və ekolojik olaraq Göldə göründü və Urmiye Gölünün böyük bölümünün qurumasına yol açdı.
Urmiye Gölünü qorumaq planı və yönətiminin olmaması:
Iran’da bir çox qonuila ilgili hörgütlər hər birisi öz başına Urmiye Gölü haqqında tutum sərgiləməktə və ortaq bir çalişama bulunmamaqda. Bir çox tasarı və plan ortaq çalışma olmadığından dolayı yanlız sözdə və kağazlarda qalır və gərçəkləşmır.
Urmiye Gölünü yenidən canlandırmaq üçün nə etmək gərəkir:
- ilk olaraq ən gərçəkləşməsi gərəkən iş Urmiye Gölü üzərindən tikilən barajlardan ən azı 20% su Urmiye Gölünə axıtılmalıdır.
- bölgədə əkinçilik türlərını yenidən gözdən keçirib və daha az su yararlanan türlərı əkmək gərək.
- Əski sulama sistemini bölgədə yeniləmək gərək.
- Duzlu bölgələrdə yetişən özəl bitgilər əkilməlidir.
- Tarımda su qullanımının ölçüsünü bölgə su qaynaqlarına baxaraq bəlirləmək və ...
Qaynaq: İran’ın doğu adlı dərgisinin 1716 cı sayısı

بیابان‌زائی 300 هزار کیلومتری در اطراف دریاچه اورمیه

اومود اورمولو

از آغاز بحران خشک شدن دریاچه اورمیه 15 سال می گذرد و به سبب سیاست‌های نادرست آبی دولت ایران در آزربایجان جنوبی اکنون مردم آزربایجان جنوبی با یکی از بزرگترین بیابان‌زائیهای هزاران سال گذشته مواجه می باشند و این تنها آغاز ماجرای مبدل شدن آزربایجان به کویر نمک می باشد.

بر اساس مصاحبه‌ای که دکتر پرویز گرشاسبی با سایت دولتی مهر داشته از بروز 300 هزار هکتار بیابان‌زائی جدید به سبب خشک شدن دریاچه اورمیه در منطقه خبر داده که بر اساس هدف‌گذاری کارگروه به اصطلاح نجات دریاچه اورمیه قرار بر بیابان‌زدائی یک‌دهم از 300 هزار هکتار بیابان بیان گردیده است.

گرشاسبی در سخنان خود از احتمال بروز طوفان‌های نمکی و افزایش گردو‌غبار هوا در حول دریاچه اورمیه خبر داده و از ضرورت اختصاص بودجه‌ای برای مبارزه با بیابان‌زائی در اطراف دریاچه سخن رانده است. گرچه که گرشاسبی از وجود 300 هزار هکتار بیابان‌زائی جدید در اطراف دریاچه اورمیه خبر داده و خواستار رسیدگی دولت ایران به مسئله حیاتی یاد شده نموده ولی تاکنون هیچ اعتبار و برنامه‌ویژه عملی و علمی جهت بیابان‌زدائی و احیاء دریاچه اورمیه را از سوی دولت ایران شاهد نبوده‌ایم.

بنا به گفته‌های گرشاسبی بیشتر مناطق تخریب شده‌ی حول دریاچه اورمیه که اکنون به بیابان مبدل گردیده‌اند جزء مناطق مرتع درجه 3 بوده‌اند که بر اثر سیاستهای دولت به صورت کلی تخریب شده‌اند، برای احیاء مناطق یاد شده می باید از گونه‌های گیاهی مقاوم به خشکی بهره برد و البته در مناطقی که میزان شوری اراضی بالاست قابلیت احیاء زمین به کلی از بین رفته و دیگر نمی توان برای اراضی از بین رفته کاری انجام داد. 

بی‌برنامه‌گی دولت ایران در بروز 300 هزار هکتاری بیابان‌زائی در اطراف دریاچه اورمیه در حالی صورت پذیرفته که تمامی آمار و ارقام و داده‌های جهانی حاکی از ورود جغرافیا ایران به دوره خشکسالی 30 ساله‌ای می باشد. حسین آخانی عضو هیأت علمی دانشگاه تهران طی مصاحبه‌ای که امروز با روزنامه شهروند داشته از نقش عمده و اصلی دولت، سیاست سدسازی و شرکتهای سدساز وابسته به وزارت نیرو در خشکاندن دریاچه اورمیه اشاره نموده است، بنا به گفته‌های ایشان ساخت 700 سد بزرگ و 1000 سد کوچک به بهانه آبخیزداری سبب قطع کامل شریانهای آبی جغرافیای ایران گردیده که این مسئله نیز به نوبه خود سبب خشک شدن دریاچه‌های اورمیه، بهارلو، بختگان و ... شده است. وی در ادامه سخنانش از مثالهائی از تاریخ و اقوامی که به سبب خشکسالی ملزم به کوچ‌های اجباری گردیده‌اند اشاره داشته است.

بیش از 184 روستای بیجار آزربایجان با مشکل کم‌آبی روبروست

اومود اورمولو

بر اساس گفته‌های فرماندار بیجار آزربایجان مسئله کم‌آبی در بیش از 70% روستاهای بیجار مشاهده و تثبیت گردیده و 184 روستای بیجار با مشکل اساسی کمبود آب مواجه می باشند.

بیژن زندیه دیروز در جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه که در سنندج برگزار گردیده از مبحث جدی کم‌آبی در بیجار آزربایجان خبر داده و به وجود مشکل اساسی آب در 184 روستای بیجار اشاره نمود، وی در ادامه سخنان خود از وجود مشکل کم‌آبی در 8 روستای بیجار که دارای بیش از 5 هزار نفر جمعیت بوده و در کنار سد تلوار واقع شده‌اند خبر داد.

زندیه با اشاره به مضرات سدسازی بدون مطالعه از در معرض خطر بودن آثار باستانی بیجار به سبب ساخت سد تلوار یاد نموده و بنا به گفته‌های ایشان در صورت آبگیری سد تلوار چندین منطقه تاریخی و باستانی بیجار به زیر آب خواهند رفت. گرچه که فرماندار بیجار مسئله کم‌آبی را به عدم اعتبار نسبت داده ولی مطالعات جهانی و منطقه‌ای کارشناسان آب حاکی از وجود بحران عمیق آب در ایران و الخصوص آزربایجان جنوبی می باشد. 

یکی از استانهائی که دربرگیرنده بخش عظیمی از مناطق ترک‌نشین غرب ایران می باشد استان کردستان فعلی هست، اغلب بخش‌های ترک‌نشین استان کردستان در مناطق شرقی و شمال شرقی و شامل دو بخش شهرستان بیجار و قوره و بخشهای کوچکی از شمال شهرستانهای سقز و دیواندره را دربر میگیرد. به سبب سیاستهای تغییر دمگرافیک در مناطق ترک‌نشین یاد شده بخشهای ترک‌نشین قروه، بیجار و ... در تقسیمات اداری جدید به استان جدیدالتاسیس کردستان واگذار گردیده‌اند. امروزه اقلا یک چهارم تا یک سوم از اراضی استان کردستان را نواحی ترک‌نشین و آزربایجانی مذکور تشکیل می دهند، اکثریت مطلق مردم شهرستان بیجار ترک‌نشین و از گذشته متعلق به آزربایجان تاریخی بوده‌اند. شهرستان قروه نیز با جدا کردن ده‌ها مرکز جمعیتی ترک‌نشین از آزربایجان و الحاق آن به استان کردستان بوجود آمده، در عین حال در استان کرمانشاه نیز شهر ترکنشین قروه نیز دچار عاقبت مشابهی گردیده است.

گزارش تصویری بحران کم‌آبی در شهر اورمیه

اومود اورمولو

سیاستهای ناصحیح آبی دولت ایران که بر پایه ترویج سدسازی به علاوه سیاست توسعه کشاورزی استوار بوده طی سالهای گذشته سبب به هدر رفتن منابع آبی گردیده به طوریکه آمار و ارقام دولتی حاکی از شروع بحران آب در جغرافیای ایران و مبدل شدن این جغرافیا به چیزی شبیه سومالی خبر می دهند.

یکی از مهمترین و قابل شهودترین نتایج سیاست غلط سدسازی در آزربایجان جنوبی خشکاندن دریاچه اورمیه بوده ولی مسئله تنها به دریاچه اورمیه ختم نگردیده و تصاویری که از سوی سازمان جهانی ناسا طی سال گذشته از منابع آبی زیرزمینی خاورمیانه منتشر گردید به وضوح حاکی از افت شدید منابع زیرزمینی آبی جغرافیای ایران و الخصوص آزربایجان جنوبی می باشد. آزربایجان جنوبی و شهر اورمیه که تا چند سال پیش با بحران کم‌آبی و بی‌آبی روبرو نبود اکنون با کمبود آب شرب مواجه گردیده است. در صورت تداوم بحران آب در آزربایجان جنوبی شاهد افزایش بیابان‌زائی در منطقه و آغاز کوچ‌های اجباری به دیگر نقاط مرکزنشین خواهیم بود.  

گزارش تصویری که از سوی عکاس سایت خبری تسنیم منتشر گردیده خود گویای واقعیت بحران آب در آزربایجان جنوبی و الخصوص شهر اورمیه می باشد.

گزارش تصویری بحران آب در زنجان آزربایجان