دریاچه اورمیه در آزربایجان و شمال غربی ایران و واقع شده است. دریاچه اورمیه دومین دریاچه آب شور جهان می باشد.
حوضه آبریز دریاچه اورمیه 51.876 کیلومتر مربع می باشد. این حوضه با داشتن دشت‌هایی مانند دشت تبریز، اورمیه، مراغه، ساووج بولاق (مهاباد)، قوشاچای (میاندوآب)، سولدوز (نقده)، سلماس، خانا (پیرانشهر)، آذرشهر و اشنویه، یکی از کانون‌های ارزشمند فعالیت کشاورزی و دامداری در آزربایجان به شمار می‌رود.
در حال حاضر ۲۷ گونه پستاندار، ۲۱۲ گونه پرنده، ۴۱ گونه خزنده، ۷ گونه دوزیست و ۲۶ گونه ماهی حیات وحش دریاچه اورمیه را تشکیل داده‌اند.
آب دریاچهٔ اورمیه بسیار شور و میزان نمک محلول در آن دو برابر اقیانوس‌ها است. به این دلیل، هیچ ماهی و نرم‌تنی به جز گونه‌هایی از سخت‌پوستان در آن زندگی نمی‌کنند و آب آن هیچ‌وقت یخ نمی‌زند. شنا کنندگان نیز می‌توانند بر روی آب آن شناور بمانند.
دریاچهٔ ارومیه دارای ۱۰۲ جزیره است که همهٔ آن‌ها از سوی سازمان یونسکو به عنوان اندوختهٔ طبیعی جهان به ثبت رسیده‌اند. متاسفانه چند سال پیش اسامی ترکی جزیره های دریاچه اورمیه با اسامی جعلی فارسی تغییر داده شده است.
دریاچه اورمیه طی 10 الی 15 سال گذشته با روند تسریع از دست دادن آب خود مواجه بوده و طی این سالها این روند به اوج خود رسیده است، به طوریکه صدای سازمانهای جهانی به مانند شاخه محیط زیستی سازمان ملل (UNEP) و بسیاری دیگر از سازمانها و ارگانهای جهانی از خشکانیدن دریاچه اورمیه نیز رفته رفته بلندتر می شود.
طبق اطلاعات مندرج در پايگاه اينترنت «شركت مديريت منابع آب ايران؛ معاونت طرح و توسعه» در محدوده حوزه درياچه اورميه وضعيت سدها به شرح زير می باشد:
تعداد 36 سد موجود
تعداد 12 سد در دست ساخت
تعداد 40 سد در دست برنامه ريزی
بنابراين از منظر تئوريك و از ديد سدسازان، در آينده و در شرايط آرمانی حوزه درياچه اورميه به 88 سد مجهز خواهد شد. ضمن اينكه اين اقدامات تنها به ساختن سد محدود نمی گردد؛ در برخی موارد افزايش ارتفاع سدهای موجود و در نتيجه ذخيره بيشتر آب در مخازن سدها نيز در دستور كار قرار دارد.
بر اساس نظر کارشناسان محیط زیست منطقه ای و جهانی مدیریت غلط منابع آبی، ساخت سد های بی حساب و کتاب، سیستم آبیاری قدیمی، عوامل انسانی مانند ساخت پل میانگذر و ... از جمله مهمترین عوامل خشک شدن دریاچه اورمیه می باشد.
طبق گزارش دفتر بررسی های منابع آب، آب ورودی به درياچه اورميه توسط 15 رودخانه دائمی، 7 رودخانه فصلی كه اغلب در زمستان و بهار جريان دارند و حدود 39 مسيل تأمين می گردد. طبق گزارش پيش گفته رودخانه های دايمی عبارتند از:
جیغاتی، تاتائو، ساووج بولاق (مهاباد چای)، گادارچای، باراندوز چای، شهرچای، روضه چای، نازلو چای، زولاچای، آجی چای، آذرشهرچای، قلعه چای، صوفی چای، مردوق چای، ليلان چای.
رودخانه های فصلی شامل شيخ چای، شيوان چای، خرخره چای، تيوان چای، طسوج چای، دريان چای و گپی چای مي باشند.
نكته جالب توجه اينجاست كه، از مقايسه فهرست سدهای احداث شده و در دست بهره برداری در كل حوزه درياچه اورميه كه توسط شركت مديريت منابع آب ايران تدوين گرديده است، و فهرست رودخانه های ورودی به درياچه اورميه، اين نتيجه حاصل می آيد كه بر روی 14 رودخانه از 15 رودخانه دايمی تأمين كننده آب درياچه اورميه، سد و سد انحرافی (مانند نازلو و زولا) احداث گرديده است. طبق گزارش دفتر بررسی های منابع آب سه رودخانه سمينه رود، آجی چای و زرينه رود تأمين كننده 60 درصد از كل دبی ورودی به درياچه اورميه مي باشند. به بيان ديگر، در شرايطی كه جريان ورودي سه رودخانه ياد شده به درياچه اورميه مسدود گرديده است، تنها به همين علت درياچه از دريافت تقريباً 60 درصد از سهم خود محروم می گردد. به تقريب 40 درصد باقی مانده نيز توسط ساير سدها بلعيده می شود. از قيد تقريب در اينجا بدين دليل استفاده شده است كه، در وهله نخست سدها كل آب رودخانه ها را مسدود نمی سازند و سپس در چارچوب بررسی حاضر درباره آبدهی رودخانه ها صحبتی نشده است.
تصویر فوق آخرین تصویر ماهواره ای از وضعیت دریاچه اورمیه می باشد که گویای وضعیت بغرنج نگین آزربایجان هست.
برای مشاهده تصویر در ابعاد واقعی روی تصویر کلیک کنید.
منبع تصویر:
http://tinyurl.com/cg9oz4e
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر