بحران آب در آزربایجان جنوبی بدون تردید یکی از مهمترین مباحث ملی جامعه ترک می باشد که طی سالهای پیش رو بیشتر در این حوضه خبرهائی را خواهیم شنید و آخرین خبر از این حوضه از همدان آزربایجان بخش کوره‌نگ می باشد.
بنا به خبر بخشدار مرکزی كوره‌نگ (نام جعلی کبودراهنگ) همدان آزربایجان 23 روستای این بخش با بحران شدید آب مواجه می باشد.
آقای یدالله ابراهیم خانی طی گزارشی که با خبرگزاری دولتی فارس داشته علت بروز بحران شدید آب در کوره‌نگ همدان آزربایجان را کاهش سطح سفره های زیرزمینی،عدم بارندگی های کافی و خشکسالی بیان نموده که این عوامل دست در دست هم سبب بروز بحران شدید آب در 23 روستا گردیده است.
در ادامه مصاحبه ابراهیم خانی از تامین آب 12 روستا به صورت ضربتی خبر داده و تامین آب برای 11 روستای باقی مانده نیز برای بلند مدت طرح هائی اندیشیده شده است. وی در سخنانش به تامین بحران آب برای 11 روستای باقی مانده تا زمان تحقق طرح های بلند مدت هیچ اشاره ای نکرده است(1).
در مورد ریشه شناسی و وجه تسمیه کوره‌نگ می توان به مطلب زیر اشاره نمود(2):
نام شهر و شهرستانی در شمال غربی استان همدان آزربایجان. در لغتنامه دهخدا گفته می شود: "کبودرآهنگ نام یکی از قرای همدان است و طائفه جلیله حاجیلر قراقوزلو [قاراگؤزلو] در آن متمکن و متوطن اند". شهرستان كبودر آهنگ از طرف شمال به شهرستان خدابنده (از استان آزربایجانی زنجان) از مغرب با شهرستانهای آزربایجانی بیجار و قروه (از استان كردستان)، از سمت مشرق با شهرستان آزربایجانی رزن و از جنوب با شهرستان آزربایجانی همدان همسایه می باشد. این شهرستان به صورت دشت وسیعی است كه بعد از همدان از نظر وسعت دومین شهرستان استان همدان بوده و از بخشهای شیرین سو، مركزی و گل تپه تشكیل شده است. كوههای بقاطی، قاراداغ (قره داغ)، قولو اوبا (قلی آباد)، ساری قایا (ساری قیه) و سوباشی از ارتفاعات عمده این شهرستان به حساب می آیند. آب و هوای این شهرستان عموما" سرد و خشك است و نسبت به آب و هوای سایر شهرستانهای استان در تابستان گرمترین نقطه و در زمستان سردترین منطقه استان را به خود اختصاص داده است.
ریشه شناسی
كوره‌ن و یا كوره‌نگ در زبان تركی به معنی قهوه ای، قهوه ای تند، خرمائی؛ و یا راسو و دله قهوه ای رنگ است. از فرمهای گوناگون آن كوره نگ Küreñ (تركی قدیم، مغولی كلاسیك)، كورؤنگ Küröñ (قرقیزی)، كوره‌ن Küren (مغولی قدیم)، هوره‌ن Hüren (مغولی مدرن) را می توان بر شمرد. عده ای كلمه كوره‌نگ را كلمه ای اصلا مغولی (كورینگ در اوردوس، كورنگ در قالموقی) دانسته اند كه بعدها به زبان تركی نیز وارد شده است.
1- آلتائیستیك و توركی شناس مشهور دوئرفر، كلمه كوره‌نگ به معنی قهوه ای و خرمائی در زبان مغولی را برگرفته شده از كلمه بسیار قدیمی كوزه‌ن در زبان تركی (كوزئن Küzen در تووینی، كوزه‌ن Küzän در قیرقیزی، كؤذئن Köðen در باشقوردی) كه به معانی سمور (كلمه ای تركی)، راسو (داغ گلینجییی)، دله (كلمه ای تركی) و موش خرمائی وحشی می باشد دانسته است. بنا به وی این كلمه كه فرم اولیه آن Kürän بوده، از طریق تركی چوواشی به شكل كوره‌نه Kürene به زبان مغولی كلاسیك، كوره‌نه Kurene به زبان مانچو و گؤرئنی Görény و Görny به زبان مجاری داخل شده است. وی كلمه كوره‌نگ به معنی قهوه ای در زبان مغولی را برگرفته شده از رنگ این حیوان كه دارای نام تركی است می داند.
2- گروهی دیگر از آلتائیستها این كلمه را از كلمات پایه ای زبانهای آلتائی شمرده اند كه ریشه اولیه "كورKür " آن در كلمات گوزGüz ، كوزKüz ، كوس Küs در زبانهای گوناگون تركی و كئرKer (چوواشی) همه به معنی پائیز (كوهون Kühün در یاقوتی و دولقان) نیز دیده می شود. بنابه این عده كلمه "كوره‌نگ" از تركیب "كورKür " به علاوه پسوند باستانی اسم ساز از اسم "-نگñ " حاصل شده است. مانند "اودونگ Oduñ –اودون Odun " از "اود"، "اؤله نگ Ölәñ " از "اؤل" به معنی خیس، "كؤودونگ Kövdüñ " از "كؤودو" به معنی بدن، "قان Qañ " از "قا" به معنی پدر، "ترینگ Tәriñ –درین Dәrin " از "ترمه‌ك" به معنی عمیق، "یئلینگ Yeliñ –یئلین Yelin " از "یئل" به معنای باددار، "قالینگ Qalıñ –قالین Qalın "از "قالماق" به معنی بها و بدل، "یالینگ Yalıñ –یالین Yalın " (لخت)، "توزه‌نگ Tüzәñ –دوزه‌ن Düzәn " (نظم)، ... . پسوند "-نگñ " بعدها به "-نn " تبدیل شده است.
وجه تسمیه:
نام این شهر آزربایجانی در زبان تركی و از سوی مردم ناحیه به صورت "كوره‌نگ" تلفظ می شود. "كوره‌ن" و یا "كوره‌نگ" در زبان تركی به معنی راسو و دله قهوه ای رنگ، قهوه ای تند، خرمائی، رنگ قهوه ای برگهای پائیزی است. بر طبق این ریشه شناسی، نامگذاری كوره‌نگ به سبب وجود سمور و یا راسوی قهوه ای رنگ در این منطقه و یا به دلیل قهوه ای رنگ شدن طبیعت و برگ درختان در فصل پائیز به این شهر داده شده است.
ریشه شناسیهای عامیانه و نادرست:
شهر و شهرستان آزربایجانی "كوره‌نگ" در منابع رسمی و دولتی و زبان فارسی با نام "كبودرآهنگ" خوانده می شوند كه اسمی تماما بی پایه و ساختگی است. كبودرآهنگ ظاهرا به منظور دادن رنگی فارسی به این نام تركی و منطقه كوره‌نگ آزربایجان ایجاد شده است. برای معنی دار كردن نام فارسی كبودرآهنگ، ادعا شده كه:
1- "در گذشته در این منطقه از آزربایجان رودهای متعدد و بركه‌هایی وجود داشته است كه كبوتران از هر سو به آن می شتافتند و از این رو آن منطقه را كبوتر آهنگ نامیده اند". این ریشه شناسی همانند خود نام كبودرآهنگ بی پایه و ساختگی است. اساسا به این دلیل كه هرگز هیچ مردمی (در این مورد تركان آزربایجان)، نام شهرها و روستاهای خود را به زبانی بیگانه (در این مورد فارسی) نمی خوانند. دوما به این دلیل كه اساسا اگر مردم ترك منطقه، به هر دلیل نام فارسی كبوترآهنگ را برای نامیدن شهر خود انتخاب كرده اند، چرا پس از آن، نامی را كه خود انتخاب كرده اند بكار نبرده و به جای آن نام تركی كوره‌نگ را بكار برده اند؟ آشكار است كه این تفسیر در صدد القا این نظر به خواننده ناآشنا است كه لابد مردمان این منطقه آزربایجان در گذشته فارس بوده اند و طبیعتا محل زندگیشان را هم به فارسی نامگذاری كرده اند. اما بعدها افراد مختلفی از تركان جای آنها را گرفته و "كبوترآهنگ" اولیه فارسی را تصحیف و به مرور زمان تبدیل به "كوره‌نگ" تركی كرده اند. ولی این با واقعیتها و تاریخ و گذشته این منطقه سازگاری ندارد. در بهترین حالت، با خواندن این وجه تسمیه، خواننده ناچار به این نتیجه می رسد كه ملت ترک كه سابقه سكونتش در این مناطق به قبل از میلاد می رسد و به گواهی تاریخ صاحب فرهنگ و تمدنی غنی و با سابقه است، از نامگذاری شهرها و روستاهای خود عاجز بوده و یا زبان تركی قابلیت كاربرد بدین منظور را نداشته و این مهم را اقوام دیگر از جمله فارسها، آنهم به زبان فارسی برایشان انجام می داده اند. تازه پس از آن، این مردم عاجز و الكن ترك، قدرت نگهداری این نامها را هم نداشته و آنها را تحریف و تصحیف می كردند.
2- عده ای ادعا نموده اند كه در زبان تركی كورنگ به معنی رودهای آب است. این ریشه شناسی هرچند به تركی بودن این نام معترف است، با اینهمه مقبول نیست. زیرا در هیچ منبع تركی كلمه ای به شكل كورنگ و به معنای رودهای آب نیامده است.
نتیجه
كوره‌نگ Kürәñ نام شهر و شهرستانی به همین نام در استان آزربایجانی همدان، كلمه ای تركی-آلتائی به معنی رنگ قهوه ای پائیزی و خرمائی و سمور و دله قهوه ای رنگ و خرمائی است. این كلمه با كلمه "كورKür " در تركی قدیم، ریشه اولیه كلمه "گوزGüz " تركی مدرن به معنی پائیز و یا كلمه كوزه‌ن Küzәn به معنی راسو هم ریشه است.
منابع:
1- http://tinyurl.com/kqprnvx
2- http://tinyurl.com/mzgcgr9
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر